Nijerya: Petrol çok, benzin yok, elektrik yok

Türkiye’de hayat pahalılığı özellikle dar ve sabit gelirli vatandaşlar arasında oldukça ciddi hissediliyor. Market ve pazar fiyatları her geçen gün artarken Türkiye yıllar sonra yüksek enflasyon ile yeniden yaşamaya başladı. Şubat ayında yıllık enflasyon yüzde 54,44 olurken, mart ayı içerisinde akaryakıt ve sigaraya yapılan zamlar da bu enflasyonu ciddi şekilde etkileyecek gibi gözüküyor.

Hayat pahalılığı özellikle Covid-19 sonrası artan talep, arz krizi ve yükselen enerji fiyatlarından dolayı dünyanın her ülkesinde, ekonomisinin gücüne göre farklı farklı hissediliyor. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde yıllık enflasyon yüzde 7 ve bu 40 yılın rekoru ancak ülke bu enflasyon karşısında faiz artırıyor.

ELEKTRİĞİN YÜZDE 46'SI JENERATÖRLERDEN

Afrika’nın en büyük güçlerinden olan, kıtanın petrol açısından en zengin ülkesi Nijerya ise büyük bir enerji krizi ile karşı karşıya. 200 milyon nüfuslu ülkede yıllardır doğru düzgün çalışan bir elektrik altyapısı olmadığı için jeneratörler ülkede üretilen elektriğin yüzde 46’sını sağlıyor. Nijerya’da elektriklerin gitmesi değil, gelmesi bir haber. Bu jeneratörler ise ağırlıklı olarak motorinle çalışıyor ancak motorine gelen zamlar vatandaşı düşündürüyor.

Nijerya’da genellikle 225 naira’dan (8.15 TL) satılan bir litre dizel, 18 Mart tarihinde 800 nairaya çıktı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile birlikte yakıtın litresi 1 euroya ulaştı. Nijerya petrol olarak zengin bir ülke olmasına karşın rafinerileri petrol çıkarmaya elverişli olmadığı için neredeyse bütün petrolünü ithal ediyor.

Muhasebeci Henry, “Hafta başında dizel jeneratörümü kapattım, çünkü bizim için çok pahalıydı. Benzinle çalışan jeneratöre geçtik ancak onun gücü daha az ancak bu şekilde beyaz eşyalarımızı çalıştırabiliyoruz” ifadelerini kullandı.

Nijerya hükümeti benzin fiyatlarının bu kadar artmasının ardından büyük bir sübvansiyon ile benzinin litresini 165 nairaya sabitledi. Yine de son zamanlarda benzin istasyonları talebi karşılayamıyor. Bu talebin karşılanamamasının sebeplerinden biri ise yapılan bir hata!

Devletin petrol şirketi NNPC, geçen günlerde ülkeye yanlışlıkla ithal edilen 100 milyon litrelik ham petrolü pazardan geri çekti. Yetkililer mevcut akaryakıt sıkıntısının sebebi olarak Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini gösteriyor.

Amerika Birleşik Devletleri petrol avında: Venezuela gidişatı değiştirir mi?Ekonomi

ELEKTRİKLERİN BÖYLE GİTMESİ SANAYİYE ZARAR

14-15 Mart tarihleri arasında Nijerya’da ülke genelinde iki kez büyük elektrik kesintileri yaşandı. Ülkenin en büyük kenti Lagos’un dışında bir fabrikası olan işletmeci, “Elektriğin düzenli olarak bulunmaması bizim için çok zor. Ayrıca uzun vadede fabrikadaki makinalara da zarar veriyor” diyor. Fabrikanın işletmecisi motorin fiyatlarındaki artıştan dolayı zam yapması gerektiğini ancak yapamadığını, müşterilerine ürünleri gönderebilmesi için motorinin ucuzlamasını beklediğini anlatıyor.

Obalende bölgesinde ise Aralık 2021’den bu yana doğru düzgün elektrik yok. Kuyudan su çekmek için bile jeneratöre ihtiyaç duyuluyor. Ülkede dolar bulunmadığını da eklemek gerek. Nijerya halkı yerel para birimine güvenmediği için bütün yatırımlarını Bitcoin veya döviz üzerinden değerlendirmenin yollarını arıyor. Ülkede şubat ayında yıllık enflasyon resmi rakamlara göre yüzde 15.7’ye yükseldi.

MOTORİN DESTEKLENMİYOR, BENZİN DESTEKLENİYOR

Nijerya’da motorin fiyatları devlet tarafından desteklenmiyor, çünkü jeneratörleri daha iyi çalıştıran bu yakıt daha çok durumu iyi olan vatandaşlar tarafından kullanılıyor. Benzin ise daha ucuz çünkü jeneratörler için iyi bir yakıt türü değil. Ülkenin koşullarını iyi bilen ekonomistlerden Michael Famoroti, “Bu popülist bir politika, yolları ve gidecek okulları olmayan Nijeryalılar ‘En azından ucuz benzinimiz var’ diyecekler” diyerek durumu kendi açısından özetliyor.

Son 16 yılda Nijerya hükümeti benzin fiyatlarını kontrol altında tutmak için 27.1 milyar euro harcadı. Devlet petrol şirketi 2022 yılında bunun için 6.5 mliyar euro daha harcanacağını ifade ediyor. Nijerya yıllardır günde 1.5 milyon varil civarında petrol üretiyor, ülke OPEC’in üretim için koyduğu günlük kotayı dolduramıyor.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Le Monde’da Liza Fabbian imzasıyla yayımlanan ‘Le Nigeria au bord du black-out à cause de la hausse du prix des carburants’ isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel