İran, uranyumu yüzde 20 zenginleştirme çalışmalarına başladı

İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii, İran'ın Fordo Nükleer Tesisinde bu sabah itibariyle uranyumu yüzde 20 zenginleştirme işleminin başlatıldığını açıkladı. Rebii, İran meclisinin uranyumun yüzde 20 zenginleştirilmesine ilişkin aldığı kararı hükümetin uygulayacağını belirterek, "Birkaç dakika önce Fordo Nükleer Tesisinde uranyumu yüzde 20 zenginleştirme işlemi başlatıldı" dedi.

Hükümetin, meclisin aldığı kararı eleştirmesine rağmen Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Meclisin aldığı karara uyacağını belirten Rebii, uranyumu yüzde 20 zenginleştirme işleminden birkaç saat içerisinde ilk sonuçların alınacağını sözlerine ekledi. Rebii, Uluslararası Atom ve Enerji Kurumunun uranyumu yüzde 20 zenginleştirme işlemi ile alakalı bilgilendirildiğini söyledi.

İranlı nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade Mahabadi'nin bir suikast sonucu öldürülmesinin ardından İran Meclisi Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uygulanan Ek Protokol'den ayrılmayı ve nükleer faaliyetleri hızlandırmayı konu edinen yasa tasarısını kabul etmişti. Söz konusu yasa tasarısı uranyumu yüzde 20 zenginleştirmeyi de kapsıyor.

BİLDİRMİŞLERDİ

İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, mecliste çıkarılan yasa uyarınca uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştireceklerini Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (UAEA) bildirdiklerini söyledi. 

İran devlet televizyonunda katıldığı bir programda konuşan Salihi, hükümetin "dış ilişkilerde sorunlara neden olacağı" gerekçesiyle karşı çıktığı nükleer faaliyetlerin hızlandırılmasını ve nükleer tesislerdeki denetimlerin sınırlandırılmasını zorunlu kılan yasayı uygulayacaklarını belirtti. 

Yasanın henüz Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından imzalanmadığını hatırlatan Salihi, talimat verilmesi halinde yakın zamanda uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştireceklerini açıkladı. 

Bu kapsamda UAEA'yı bilgilendirdiklerini aktaran Salihi, "İran'ın Viyana'daki Daimi Temsilcisi'ne (Kazım Garibabadi) mektubumuzu ilettik. Müfettişler gelip (nükleer anlaşma kapsamında) mühürlenen kısımları açmalıdır. Yakın zamanda Ajans'ın denetiminde uranyum gaz kapsülünü de (yüksek düzeyli uranyum üretimi için) değiştireceğiz." dedi. 

İranlı bilim insanı Muhsin Fahrizade'ye düzenlenen suikastın ardından meclise getirilip onaylanan yasa, İran Atom Enerjisi Kurumu'nun uranyumu yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılıyor. 

Nükleer anlaşma ise İran'a uranyumu en fazla yüzde 3,67 zenginleştirebilme izni veriyordu. ABD'nin yaptırımlarına karşı anlaşmadaki taahhütlerini durduran İran zenginleştirilmiş uranyum seviyesini yüzde 4,5 oranında tutuyordu. 

RUHANİ HÜKÜMETİ YASAYA KARŞI ÇIKMIŞTI

Ruhani başta olmak üzere üst düzey hükümet yetkilileri, yasanın onaylanmaması için Meclise daha sonra da AKK'ye çağrıda bulunmuştu. Hükümet, yasanın uygulanmasının dış politikada sorunlara neden olacağını düşünüyor. 

Söz konusu yasa daha önce de muhafazakarlar tarafından gündeme getirilmişti. Ancak İran Savunma Bakanlığı Araştırma ve İnovasyon Kurumu Başkanı da olan nükleer bilimci Fahrizade'ye yönelik suikast, süreci hızlandırdı ve yasanın Meclis ve AKK tarafından süratle onaylanmasının yolunu açtı. Yasa 1 Aralık'ta Mecliste kabul edilmiş bir gün sonra da AKK tarafından süratle onaylanmıştı. 

Yasanın maddeleri arasında yasayı uygulamayı reddeden yetkililere karşı hapis cezası dahil yaptırımlar öngörülüyor.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, 3 Aralık'ta yaptığı bir konuşmada,  "Mecliste çıkarılan yasadan hoşlanmadık ancak herhangi bir demokraside olduğu gibi ülkenin bir yasası haline geldiyse uygulamak durumundayız. Başka bir seçeneğimiz yok." demişti. 

Zarif, buna karşılık ABD'nin nükleer anlaşmaya geri dönmesi halinde İran'ın attığı ve atacağı nükleer adımların geriye döndürüleceğini ve nükleer anlaşmadaki taahhütlerine geri döneceklerini belirtmişti. 

Kaynak: AA