Haiti Devlet Başkanı'na evinde suikast! Siyasi kriz ülkeyi kaosa sürükledi

Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise, evinde uğradığı suikast sonucu yaşamını yitirdi. Yerel basında çıkan haberlere göre, Haiti Devlet Başkanlığı konutundan yapılan açıklamada, Moise, TSİ 08.00'de evinde kimliği belirsiz silahlı kişilerin saldırısına uğradı. Açıklamada, Moise'nin saldırıda hayatını kaybettiği, eşi Martine Moise'nin ise yaralandığı ve hastaneye kaldırıldığı ifade edildi.

Bir süredir siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu Haiti'de Moise, şubat ayında gazetecilere yaptığı açıklamada "hayatına yönelik bir girişim olduğunu" olduğunu söylemişti. Moise, "Kasım 2020'den bu yana yürütülen bir kumpasın tespit edildiğini" ve olayla ilgili 20 kişinin gözaltına alındığını belirtmişti.

ŞÜPHELİ 4 KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ

Bölge basınında çıkan habere göre, Haiti güvenlik güçleri, Moise'yi öldüren saldırganları yakalamak amacıyla ülke geneli geniş çaplı operasyon başlattı.

Haiti polis şefi, Başkan Jovenel Moïse suikastına karıştığından şüphelenilen dört kişinin polis tarafından silahlı çatışmada öldürüldüğünü söyledi. İki kişinin ise  tutuklandığını bildirdi. Polis şefi Léon Charles, rehin tutulan üç polis memurunun serbest bırakıldığını söylerken, "Polis saldırganlarla çatışıyor. Onları takip ediyoruz, ya  silahlı çatışmada ölürler ya da onları yakalarız." demişti. 

Öte yandan yapılan incelemeye göre, Devlet Başkanı Moise'ye saldırı esnasında 12 kurşunun isabet ettiği bilgisi paylaşıldı.

ACİL DURUM İLAN EDİLDİ

Haiti geçici Başbakanı Claude Joseph, kendisinin başkanlığında olağanüstü toplanan Bakanlar Kurulunun ardından televizyona yaptığı açıklamada, "Devletin sürekliliğini güvence altına almak ve halkı korumak için tüm önlemler alındı." ifadesini kullandı. Bu arada Dominik Cumhuriyeti Devlet Başkanı Luis Abinader, Moise'ye ve eşine düzenlenen suikast nedeniyle ülkesinin Haiti ile olan sınırının kapatıldığını duyurdu.

EŞİ ABD'YE SEVK EDİLDİ

Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise'ye düzenlenen suikast esnasında ağır yaralanan Moise'nin eşi Martine Moise'nin, ABD'nin Miami kentine nakledildiği bildirildi.

SİYASİ KRİZ ÜLKEYİ KAOSA SÜRÜKLEDİ

Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin suikast sonucu hayatını kaybettiği Karayip ülkesi Haiti'de yaklaşık 5 yıldır süren siyasi kriz ülkeyi kaosa sürükledi.

Moise'nin görev süresine dair tartışmalar üzerinden başlayan siyasi krizin yanı sıra kötü giden ekonomi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve artan güvenlik sorunu, ülkeyi kaosa sürükleyen başlıca sebepler olarak öne çıktı.

Jovenel Moise, 2016'daki tartışmalı seçimler nedeniyle görevini bir yıl geçici olarak yürüttü, devlet başkanlığı görevine resmen Şubat 2017'de başlayabildi. Moise, resmen 2017'de göreve başladığı için 5 yıl olan görev süresinin Şubat 2022'de dolacağını savunurken muhalefet partileri, bu sürenin 7 Şubat 2021'de dolduğunu iddia ediyordu.

Jovenel Moise'nin devlet başkanlığı sırasında yaklaşık 11 milyon nüfuslu Haiti'de nüfusun neredeyse yüzde 60'ının günlük geliri 2 doların altına düşerken halktan ekonomik ve siyasi krizlerin yanı sıra güvenlik ve Kovid-19 salgını kaynaklı sağlık problemleri nedeniyle Moise yönetimine karşı tepkiler yükselmeye başladı.

Haiti'de 7 Şubat 2019'dan bu yana artan enflasyona, kamuda yolsuzluğa, gıda gibi temel ihtiyaç maddelerinin azalmasına ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına neden olan akaryakıt sıkıntısına tepki gösteren vatandaşlar, Moise'nin istifası talebiyle hükümet karşıtı gösteriler düzenliyordu.

Öte yandan, Haiti'de muhalefet, 53 yaşındaki Moise'yi hükümetin icraatlarını denetleyen mahkemelerin yetkilerini kısıtlayarak ve kendisine bağlı bir istihbarat teşkilatı kurarak iktidarını sağlamlaştırma girişimlerinde bulunmakla suçluyordu.

BAZI BÖLGELER ÇETELERİN KONTROLÜNE GİRDİ

Haiti'de devlet başkanlığı ve parlamento seçimleriyle birlikte 26 Eylül'de anayasa değişikliği referandumu düzenlenmesi beklenirken halkın güvenlik gerekçesiyle sandığa gitmekten çekindiği ifade ediliyor.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) 15 Haziran'da yayımladığı raporda, Haiti'nin başkenti Port-au-Prince'de tırmanışa geçen ölümcül çete çatışmaları nedeniyle son 2 haftada yaklaşık 8 bin 500 kadın ve çocuğun evlerini terk ettiği bildirildi.

Raporda, evlerini terk etmek zorunda kalanların spor salonları gibi geçici yerlere sığındığı; gıda, içme suyu, kıyafet ve battaniye ihtiyaçlarının olduğu belirtildi.

Yine BM verilerine göre Haiti'nin bazı bölgelerinde çeteler kontrolü ele geçirirken Port-au-Prince'da son 9 ayda 14 bin kişi evlerinin terk etmek zorunda kaldı.

Ulusal İnsan Hakları Savunma Ağı Direktörü Pierre Esperance, haziran ayında son günlerde şiddetin zirveye çıkması nedeniyle endişeli olduğunu ve Moise'nin görevini sürdürmesi halinde durumun kötüleşeceği uyarısında bulunmuştu.

İLGİLİ HABER

Haiti Devlet Başkanı'na suikast! Hayatını kaybetti

"NEFRET DOLU VE BARBARCA BİR EYLEM"

Bu arada Haiti Geçici Başbakanı Claude Joseph, Devlet Başkanı Moise'ye yönelik suikasti "nefret dolu, insanlık dışı ve barbarca bir eylem" olarak nitelendirdi. Joseph, güvenlik güçlerinin seferber olmasıyla ülkede durumun kontrol altına aldığını kaydetti.

ÜLKE SİYASETİNİN YENİ YÜZLERİNDEN BİRİYDİ

Haiti'de 2015'teki tartışmalı başkanlık seçimlerinin yenilenmesinin ardından iktidara gelen 53 yaşındaki Moise, daha önce iş insanı olarak ülkesinde tarım ve sanayi alanında yatırımlar yaptı, Haiti Ticaret ve Sanayi Odasının (CCIH) genel sekreterliğini yürüttü.

Eski Devlet Başkanı Michel Martelly'nin teşvikiyle siyasete giren Moise, 2015'te Martelly'nin kurucusu olduğu liberal eğilimli Tet Kale Partisinden (PHTK) aday oldu.

Moise, 54 adayın yarıştığı seçimi, resmi sonuçlarına göre ilk turda oyların yüzde 32,8'ini alarak birinci sırada tamamlasa da oylarını düşük gösteren bazı sandık çıkış anketleri, ülkede tartışmalara sebep oldu. Bunun üzerine ikinci tur düzenlenemedi.

2016'da yinelenen seçimlerde Moise, oyların yüzde 55,67'sini alarak bu kez ilk turda seçimi kazandı. Moise, devlet başkanlığını bir yıl geçici olarak yürüttü, görevine resmen Şubat 2017'de başlayabildi.

Suikaste kurban giden Moise, bu sebeple 5 yıl olan başkanlık görev süresinin Şubat 2022'de dolacağını ileri sürüyordu. Öte yandan muhalefet partileri görevi bu yıl bırakması gerektiğini savunuyordu.

Haiti'de 7 Şubat 2019'dan bu yana artan enflasyona, kamuda yolsuzluğa, gıda gibi temel ihtiyaç maddelerinin azalmasına ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına neden olan akaryakıt sıkıntısına tepki gösteren vatandaşlar, Moise'nin istifası talebiyle hükümet karşıtı gösteriler düzenliyordu.

Kaynak: AA