Çalışanlar kaçar diye aşıyı zorunlu tutamıyorlar

Türkiye 20 milyon vatandaşın nasıl aşılanacağı sorusuna yanıt arıyor. Anayasa gereği vatandaşlara aşıyı zorunlu tutmak hukuken mümkün değil. Şirketler de bu sebepten çalışanlarına aşıyı zorunlu tutamıyor ama çalışanların aşı durumlarını yakinen takip ediyorlar.

Amerika Birleşik Devletleri’nde de Covid-19 gerekçesiyle California ve New York’ta devlet memurlarının zorunlu olarak aşı veya teste tabi tutulacak olması çalışma hayatında aşı tartışmalarını alevlendirdi.

ABD kanunlarına göre eğer iş yerinde ayrımcılığa sebep olmuyorsa özel sektör çalışanlarını kamu sağlığı gerekçesi ile aşı olmaya zorlayabilir. Salgından önce de birkaç şirket çalışanlarını grip ve başka bulaşıcı hastalıklara karşı aşılanmalarını istiyordu.

Yine de pek çok eyalette şirketlerin getirdiği aşı zorunlulukları mahkemelere taşınıyor. Teksas’ta bir yerel mahkeme sağlık sektöründe iş yapan firmaların çalışanlarını aşı zorunluluğuna tabi tutabileceğine karar vermişti.

ABD ADALET BAKANLIĞI ONAYLIYOR

Ayrıca ABD genelinde pek çok üniversite öğrencilerinden okula devam edebilmeleri için aşı sertifikası istemeye başladı. Eşit İstihdam Fırsatları Komisyonu da işverenlerin çalışanlardan aşı olmayı talep edebilecekleri yönünde tavsiye kararı aldı. ABD Adalet Bakanlığı da bu tavsiye kararını destekledi.

New York’ta kamu çalışanlarına aşı zorunluluğu sendika ile hükümeti karşı karşıya getirebilir. New York Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Samuel Estreicher’e göre böylesi büyük bir iş yeri kararının sendika ile görüşülmeden yasalaşması zor.

Avukat Tanya Blocker eğer bir şirket aşı zorunluluğu veya haftalık test yaptırımı gibi kurallar getirirse işçilerin mahkemeye gitseler bile çok şansları olmadığını söylüyor.

İLGİLİ HABER

Aşı olmayan işten kovulabilir mi?

'HAFTALIK TESTE İTİRAZ EDEMEZSİN'

Avukat Blocker bu işçilerin dini veya sağlık sebepleri ile aşı olmayı kabul etmeseler bile haftalık testi yaptırmak zorunda olduklarını söyledi. Blocker, “Haftalık teste itiraz edilemez. Burundan yapılacak testi yaptırmamak için nasıl bir sağlık sorununuz olabilir?” diyor.

Peki aşı zorunluluğunun yasal dayanağı varsa şirketler bunu neden yapmıyor? ABD’de devlet yardımları yüzünden pek çok insan çalışma hayatına dönmüyor bundan dolayı şirketler çalıştıracak personel bulamıyor. Bu sebepten ötürü şirketler çalışanlarını aşıya zorlayıp az sayıdaki personelinden de olmak istemiyor. Bu yüzden çoğu firma aşı olanlara pozitif ayrımcılık gibi yollara başvurarak personelinin aşılanmasını sağlamaya çalışıyor.

Yine de bazı avukatlar şirketlere devletin bu konuda yeni kanunlar çıkarmasını ve ona göre hareket etmeleri konusunda ileride yasal bir sıkıntıyla uğraşmamak noktasında uyarıyor.

Başka bir avukat Pascal Benyamini ise, “Devlet şirketler ‘aşıya zorunlu tutmalı’ demiyor, eğer ‘şirket zorunlu tutarsa çalışan aşısını olmalı’ diyor” ifadelerini kullandı.

Avukata göre yasada bu sebepten ötürü bir yorum farklılığı var. Eğer bu farklılık ortadan kalkarsa daha çok şirket çalışanlarını aşı olması konusunda zorunlu tutabilecek.

İLGİLİ HABER

"Aşı olmamak geçerli fesih nedeni"

AMELİYAT YAPARKEN BİLE MUVAFAKATNAME ALIRSIN'

Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Necmi Yüzbaşıoğlu geçen günlerde Haberglobal.com.tr'ye yaptığı açıklamada Anayasa’daki kişi dokunulmazlığı maddesi sebebiyle insana kendi rızası dışında tıbbi bir müdahale yapılamayacağını söylemişti. Yüzbaşıoğlu, “Ameliyat bile yaparken muvafakatname aranıyor” ifadelerini kullanmıştı.

Yüzbaşıoğlu’na göre bazı özel hallerde kamu sağlığı söz konusu olduğu için kişilere de müdahale edebilir ve kamusal alanlarda toplu olarak bulunulan alanlarda aşı olma zorunluluğu getirilen bir düzenleme yine de yapılabilir.

Aşı olmayan insanların sinema gibi toplu alanlara alınmamasının Türk hukukuna uygun olduğunu ifade eden Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı, “İnsanlara mutlaka aşı yaptıracaksınız diyemezsiniz ama onu sinema, tiyatro gibi belirli yerlere sokmayarak dolaylı olarak aşı yaptırmaya zorlayabilirsiniz” değerlendirmesinde bulunmuştu.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü The Wall Street Journal'da Deanna Paul imzasıyla yer alan 'Are Employee Covid-19 Vaccine Mandates Legal? What to Know' isimli makaleden alınmıştır.