Amerika'da koronavirüsü fırsata dönüştürenler

Evlerden yavaş yavaş başımızı uzattığımız bu günlerde Koronaya bir başka pencereden baktığımızda hikayeyi daha farklı yorumlayabiliriz.

Korona günlerindeki karantina zamanı 3 ayını doldurmak üzere. Sıcakların gittikçe tepeye tırmandığı şu Mayıs günlerinde insanlar sosyal mesafelerini koruyarak akın akın, hepsi birlikte sokağa çıkmakta, parklarda bahçelerde kalabalıklar grup grup artmakta.

Karantina, hastalığı kontrol altına almayı, bu global felaketi bir noktaya kadar durdurup geriletmeyi amaçlarken bir diğer yandan da bize elde edilmesi çok zor bilgileri kolaylıkla elde edilebilecek bir ortama ev sahipliği yaparak kıymetli istatiski veriler sundu. Bir nevi, her ülkeye özel, doğal bir anket ortamı hazırladı. Öyle ya geniş kapsamlı bir araştırma için herkesi tam takım evde bulmak, özellikle bizim ülkemiz için en çok da seçim zamanlarında görmek isteyeceğimiz böyle bir durum yaratmak hiç de kolay değil.

Amerika için baktığımızda 10 yılda bir yapılan nüfus sayımı bu yıl karantina günlerine denk geldi. Katılım online yapılsa bile öyle sanıyorum ki bu sene en sağlıklı verilerin toplandığını sene oldu. Çünkü öyle veya böyle herhangi bir aktivite bir boşluk doldurma evlere tıkılmış halk için çoklukla güzel bir teneffüs etkinliği oldu. Bu zaten buzdağının görünen bir yüzüydü. Alt tarafa doğru toplanan teorilerde, bana göre, fırsat bu fırsat dünyayı saran bu felakette kimler ne şekilde ayakta kaldı, hangi iş kolları hayata sorunsuz devam ederken hangileri bir noktadan sonra kangren oldu net bir şekilde görülmüş oldu. Toplumun hangi kesimleri hastalıktan ne şekilde etkilendi, hangi bölgelerde daha fazla vaka gözlendi…

Kim evden çalışabiliyor, kimin işe gitmesi gerekiyor ya da kimlerin aslında çalışmasına gerek yok. Hangi iş kollarında insana gerek var hangisi uzaktan idare edilebilir ya da hiçbir şekilde insan gücüne ihtiyaç duymadan hayata devam edebilir.tüm bu istatistikler yine karantina günlerinden geldi. Bütçelerin dengeleri değişti, şirketlerin masraf kalemleri yeniden düzenlenmeye başladı.

Vergi veren herkese yardım eli uzandı, özellikle lokal iş yerlerine hibeler yapıldı. İş dünyası neredeyse durmuşken restoranlar yemek işi yapanlar çalışmalarına belki de ziyadesiyle devam etti. Diğer yerlerde ise yapılabildği kadar, halkın veya devletin katıldığı, hibeler yapılmaya çalışıldı. Amerika'da bir bağış kültürü var. Her şey için bağış toplayabilirsiniz. Pandemiden dolayı işine son verilmiş biri için anında para toplanarak yardım eli uzatılabiliyor. Ya da güç durumda olan küçük işletmelere hibeler ya da iş hacmi artırımına gidilerek yardımcı olunmaya çalışılıyor. Örneğin korona günlerinde maske yaparak geçimini sağlamaya çalışanlar için bir anda bir bağış kampanyası düzenleyebilirsiniz ve geniş bir katılım sağlayacağınızdan emin olabilirsiniz.

Beyaz yakalının Iş dünyası da aslında çok da yabancı olmadığı uzaktan idare edebilme konusunda farklı şekillenmene başladı. Uzun zamandır, artık ofislerin yerini uzaktan çalışan bireylerin alacağı home ofice adı altında yeni nesil iş modelleri konuşuluyordu. Hatta pilot kollarda da uygulanıyordu. Özellikle bazı büyük şirketlerde haftanın bir günü uygulanan "away day"lerle ısınma turlarında olan bir konuydu. Karantina günlerinde çıkarılan istatistiklere göre hangi iş türlerinin evden çalışmaya uygun olduğu hangilerinin ise "ofis olmadan asla"  diyeceği kategoriler daha belirgin bir hale geldi.

Geçtiğimiz haftalarda Apple gibi büyük şirketler çokça çalışanını eve göndermiş, bu şekilde geçici bir devamlılık sağlıyordu. Twitter, çalışanlarının bundan sonra tamamen evden devam edebileceğini ve çalışma modelini bu yönde değiştirdiğini duyurdu. Aynı şekilde yine Cambridge Üniveristesi sayısı fazla olan sınıflarda online eğitim yapacaklarını bildirdi.

Bir iş kolu değil ve hiçbir şekilde online yapılarak gereken verimi alamayacaktır ama eğitim konusu da ne yazık ki hala online olarak uzaktan devam etmekte. Amerika'da popular olan yaz okulu sistemi bu yıl özellikle New York ve New Jersey'de sanal olarak uygulanacak, çocuklar için sanal müze gezileri, sanal oyunlar, aktiviteler ve çeşitli meşguliyetler hazırlanacak.

Uzun lafın kısası bazı dengeler alt üst olurken krizi fırsata çevirme şansı kaçırılmadı. Her meslek sahibi kendi bölgesini ilgilendiren sonuçları değerlendirirken uzun süredir rutine girmiş çalışma sistemlerini farklı bir dinamiğe oturtmak zorunda kaldı. Bu karatinadan dolayı işini kaybeden kaybetmeyen herkes kendi hayatını yeniden kurgulamak ve geleceğini yeniden planlamak zorunda kaldı. Hali hazırda çalışanlar da, kendi iş planlarını değiştirmek zorunda kaldı. Örneğin öğrencileri ile birebirde belki de çok fırsat yakalayamayan öğretmenler her gün online ders hazırlığı yapmak zorunda kalarak daha zengin içerik üretmeye başladılar. Herkes işini daha ciddi ve daha ön hazırlıklı bir şekilde daha verimli bir hizmet çerçevesinde hazırlamaya başladı. Bir yandan işsizlik daha da artarken diğer yandan vazgeçilmeyecek iş dallarında çalışanlar daha verimli bir şekilde devam etmeye başladı. Çalışanlar dengesi bu şekilde değişirken beraberinde bütün dünyayı da değiştirmeye başladı.

İşte şimdi bu yeni dünya düzeninde herkes yerini bir kez daha ama daha emin olarak bilecek, buna göre yürüyecek. Ve hepimiz değişimin içinde kendimize bir yer edineceğiz. Bu arada dünya da yeniden şekillenecek.