6 ayda 45 siyasetçi öldü, kadınlar öfkeli... Brezilya'nın geleceği nereye gidiyor?

Brezilya genel seçimleri için gün sayıyor. Latin Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesi Brezilya'da halk 2 Ekim'de sandıklara gidecek. Bir sonraki başkan, başkan yardımcısı ve ulusal kongrenin belirleneceği seçimlerde, 2018'de göreve gelen sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve eski devlet başkanı Luiz Inácio Lula da Silva yarışıyor.

Seçim anketleri Bolsonaro'nun kaybedeceği yönünde. Bolsonaro özellikle kadın seçmen arasındaki popülerliğini giderek yitiriyor. Anketler, dönem dönem cinsiyetçi demeçleriyle gündeme gelen Başkan'a kadın seçmenlerin yüzde 29'unun oy vereceğini gösteriyor. Rakibi Lula için bu oran yüzde 46. Erkek seçmen arasındaki fark ise görece dar. Erkek seçmenin yüzde 39'u Bolsonaro'ya, yüzde 43'ü ise Lula'ya oy vereceğini beyan ediyor.

Bolsonaro'nun görevi sırasında ülkede işsizlik yüzde 12,2'den yüzde 9,1'e düştü. İktidar partisinin hayata geçirdiği reformlar ekonomiyi rahatlatsa da Bolsonaro'nun Amazon ormanları yangınları karşısında bazı çevrelerce pasif olduğu düşünülen duruşu çok eleştiriliyor. Ülkede bu yılın ilk 6 ayında 45 siyasetçinin öldürülmesi de Brezilya basınında iktidara tepkinin büyümesine neden olan bir diğer faktör olarak ifade ediliyor.

"ANKETLER YALAN SÖYLÜYOR"

Anketler, Lula'nın 13 puan önde olduğunu gösteriyor fakat Bolsonaro'nun destekçileri anketlerin sonuçlarının doğru olmadığını düşünüyor. Bolsonaro'nun destekçilerinden emekli asker Eduardo Oliveira, anket şirketlerinin büyük çoğunluğunun “solcuların elinde olduğunu” söylüyor. “Anketi sokakta yaparsanız Bolsonaro'ya desteğin yüzde 80-90 seviyesinde olduğunu görürsünüz” diyen Oliveira, oy makinelerinde de Lula'nın lehine hile yapıldığı kanaatinde (Brezilya'da elektronik seçim uygulanıyor).

Bolsonaro seçim kampanyalarında Lula'nın kazanması halinde ülkeyi “şeytanın ellerine teslim edeceğini” dile getiriyor. Seçmenini, kaybetmesi halinde oyların çalınmış olacağına ikna eden Bolsonaro, aynı zamanda Lula'nın iktidara gelmesiyle ülkeyi “komünist bir diktatörlüğe” dönüştüreceğini iddia ediyor. Bolsonaro'nun Lula'ya yönelik iddiaları arasında Lula'nın Brezilya'daki bütün kiliseleri kapatacağı, Brezilya'yı bir uyuşturucu ülkesine çevireceği ve “delikanlılara elbise giydireceği” şeklinde ifadeler de mevcut.

KADINLAR DESTEĞİNİ ÇEKİYOR

2011'de bir TV röportajında oğullarının asla bir siyahi kadına aşık olmayacağını çünkü siyahi kadınların “çok eğitimli olduğunu” söyleyen Bolsonaro'nun, 2014'te de kadın bir kongre üyesine “Sana tecavüz etmezdim, çünkü hak etmiyorsun” dediği biliniyor. Bolsonaro, son dönemde de cinsiyetçi çıkışlarıyla eleştirilerin odağı olmakta. Başkanın seçim sloganında cinsel iktidarsızlıkla ilişkilendirilen ve 67 yaşındaki siyasetçinin “cinsel gücüne” gönderme yapılan bir kelime oyunu kullanılıyor. Slogan, kadınlar tarafından oldukça tatsız olarak yorumlanıyor.

Bolsonaro her ne kadar seçimlere doğru kadınların gönlünü almak için çabalasa da birçok medya organında bu çabası olumsuz değerlendiriliyor. Seçim yarışının son ayında daha çok eşi Michelle'i öne çıkaran bir kampanya izleyen Bolsonaro, yine cinsiyetçi gaflarıyla haber oluyor.

1 Eylül'deki Facebook canlı yayınında “Kadınlar için iyi haber” diye konuşan Bolsonaro, ülkede kadın cinayetlerinin azaldığını söyledi. Bolsonaro konuşmasına, “Kadınlara diğer güzel haberler de öpücükler, güller, hediyeler, tatiller; değil mi? Siz bunları sevmez misiniz?” ifadeleriyle devam etti.

Bir hafta sonra da Brezilya'nın milli günü vesilesiyle yaptığı bir konuşmasında kadınları “mutsuz adamların evlenmesi gereken prensesler” olarak tanımladı.

TRUMP İLE BENZERLİĞİ YENİDEN GÜNDEMDE

Bolsonaro'nun eski ABD Başkanı Trump ile benzerliği, “seçimleri kaybederse yenilgiyi kabul edecek mi” sorusunu akıllara getiriyor. The Economist'te çıkan analizde, Bolsonaro'nun tıpkı Trump gibi ülkedeki kutuplaşmayı arttırdığı ve kendine yönelik eleştirileri “yalan haber” olarak yorumladığı ifade ediliyor. Analizde ayrıca "Trump olma olasılığı bulunan adam" yorumu da yer alıyor. Oğullarından biri (aynı zamanda en yakın danışmanı), geçtiğimiz yıl ABD'de yaşanan parlamento baskınlarında göstericileri açık bir şekilde desteklemişti. Bolsonaro ayrıca, ABD Başkanı Biden'ın seçimleri kazandığını en son kabul eden dünya liderlerinden biri.

Bolsonaro kadınların oyunu nasıl alacak?Dünya

Trump'ın oyların çalındığına dair “büyük yalan” algısı yaratması, gelecek seçimlerde aday olabileceği yönünde yorumların çıkmasına neden olmuştu. Bolsonaro'nun da seçimleri kaybetmesi halinde Trump'la aynı argümanı kullanarak, ülkenin en güçlü muhalefeti olabileceği iddia ediliyor.

Kaynaklar: Time, The Economist

[email protected]