Köpeklere dair çarpıcı keşif! Yabancı dili nasıl anlıyorlar?

Bilim insanları ilk kez köpeklerin insan dilleri arasındaki farklılıkları algılayabildiğini gösterdi. Uluslararası hakemli dergi NeuroImage'da 6 Ocak'ta yayımlanan yeni bir çalışmada köpeklerin beyinlerinin, tanıdık ya da tanıdık olmayan konuşma kalıplarını ve en önemlisi diller arasındaki farkı algılayıp ayırt edebildikleri ayrıntılarıyla ortaya kondu.

Macaristan'ın başkenti Budapeşte'deki Eötvös Lorand Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, bu araştırma kapsamında, MR (manyetik rezonans görüntüleme) cihazında hareketsiz yatmak üzere eğitilmiş 18 köpeğin dili nasıl işlediğini test etti.

18 KÖPEK KÜÇÜK PRENS'İ DİNLEDİ

Peki bu test nasıl gerçekleştirildi? Bu teste kadar 18 köpeğin bazısı sahiplerinden yalnızca İspanyolca bazısı da yalnızca Macarca duymuştu. Tüm köpeklere Küçük Prens'ten bu iki dilde parçalar çalındı. Öte yandan köpeklerin düzgün bir konuşmayı ayırt edip edemeyeceklerini sınamak için parçalar geri sarılarak da çalındı.

Çıkan sonuç şöyleydi: Araştırmacılar MR sonuçlarını incelerken tüm farklı testlerde köpeklerin beyninin farklı bölgelerinde hareketlenmeler meydana geldiği gözlendi.

Çalışmanın baş yazarı olan araştırmacı Laura Cuaya “Köpekler böyle bir araştırma için mükemmel bir model çünkü binlerce yıldır insanlarla yaşıyorlar ve işbirliği yapıyorlar. Başka bir türün insanların ne yaptığını umursayıp umursamadığını düşündüğümüzde aklımıza köpeklerin gelmesi kaçınılmazdı” diyor.

Araştırmacıların amacı dil ayırt etme denen beceriyi ve bununla birlikte bir dilde var olan hece yapısı, vurgu kalıpları ve tonlama özellikleri gibi işitsel düzenleri tanıma becerisini sınamaktı.

İnsanlar bu yeteneğe sahipler. Beynin işitsel işlemlerinden sorumlu bölgesi olan ve “superior temporal gyrus” adı verilen bu bölgesi sayesinde insanlar bunu başarabiliyor. Araştırma, buna yönelik eğitildikten sonra sıçanlar ve serçelerin de farklı dilleri ayırt etme özelliği kazanabildiğini belirtiyor.

Köpeklerin beyinlerinde sese duyarlı bölgelerde hareket tespit edilen araştırmada daha yaşlı köpeklerin ve özellikle kafaları daha uzun olanların, insandan gelen işitsel verileri işlemede daha iyi oldukları sonucuna varıldı.

İKİ AŞAMADA GERÇEKLEŞİYOR

Cuaya, bunun köpeklerde iki aşamada gerçekleştiğini aktarıyor. İlk olarak beyinleri, sesin “doğallığına” dayalı olarak duyduklarının bir konuşma sesi olup olmadığını algılıyor. İkinci olarak ise daha yüksek bir işleme düzeyi olan ikincil işitsel kortekste beyinleri, duydukları dilin tanıdık bir dil olup olmadığını ayırt ediyor.

Peki Cuaya'nın aklına nasıl böyle bir fikir geldi? Bu araştırmaya olan ilgisinin kendi köpeğiyle olan deneyiminden doğduğunu dile getiriyor. Cuaya ve eşi Meksika'da yaşarken hayatlarına giren Kun-Kun, İspanyolca ile yetişmiş ve eğitilmişti. Çift akademik sebeplerle Budapeşte'ye yerleşince Kun-Kun için de yeni bir macera başlamış oldu. Cuaya, yeni bir dilin içine düşen Kun-Kun'un her iki dilde de nasıl olduğunu merak ediyordu:

“Kun-Kun kişisel ve profesyonel hayatımın çok önemli bir parçası. Köpeklerimi meslektaşlarım olarak düşünmeyi seviyorum. Bu arada kedimiz kesinlikle bizim süpervizörümüz.”

Kun-Kun ve araştırmada yer alan dostları, köpeklerin karşılaştıkları sesin farklı bir dil olduğunu anlayabildiklerini ortaya koydu. Cuaya ekibiyle imza attıkları bu bulgunun köpeklerdeki konuşma algısının gelişimini daha derinlemesine anlamaya yönelik bir adım olacağını düşünüyor.

'SADECE KÖPEKLERE Mİ ÖZEL...'

Eötvös Lorand'daki Aile Köpeği Projesi'nde araştırma görevlisi olarak çalışan Attila Andics ise köpeklerin türler arası yakınlık mirası göz önüne alındığında insan dillerini anlamak için benzersiz bir donanıma sahip olabileceğine inanıyor. Andics'e göre elde ettikleri bulgular bunu anlamak için bir kapı açıyor.

Andics yaptığı açıklamada, “Bu kapasite köpeklere mi özel yoksa insan olmayan türler arasında yaygın mı bilmiyoruz” diyor ve ekliyor:

“Köpeklerin insanlarla birlikte yaşadığı on bin yıldan beri beyninin değişmesi, onları daha iyi lisan dinleyicileri haline getirmiş olabilir ancak durum böyle mi değil mi henüz bilmiyoruz. Gelecekteki çalışmalar bunu bulmak zorunda olacak.”

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr 

*Bu haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı Vice'ta yayınlanan “Dogs Can Tell When You're Speaking a Different Language, Scientists Find” başlıklı makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel