'Uçaktan adam alma' ne zaman başladı? ✈️?

Yunanistan’dan Litvanya’ya giden bir sivil uçağın pilotları yanlarına yanaşan askeri jetleri gördüğünde neye uğradıklarını şaşırdı. Jetler tarafından kokpit ile kurulan iletişimde uçağa yönelik bomba ihbarı olduğu aktarıldı. 

Ryanair pilotları protokol gereği talimatları izlediler ve uçağı Belarus’ta bir havalimanına indirdiler. Daha sonra olayın muhalif gazeteci Roman Pratasevich’i tutuklamak için gerçekleştiği ortaya çıktı. 

Pratasevich'in bulunduğu uçağın Belarus hava kuvvetlerine ait MiG-29 savaş uçakları tarafından başkent Minsk'e indirilmesinden hemen sonra polis tarafından tutuklanarak uçaktan alındığı bildirildi. 

'HAKKIMDA İDAM CEZASI VAR'

Uçakta bulunan diğer yolcular, genç gazetecinin tutuklanmadan önce korktuğunu ve titremeye başladığını ve ülkesinde kendisi aleyhinde idam cezası bulunduğunu söylediğini aktardı.

ABD ve Avrupa Birliği, Belarus’un Lukaşenko yönetimini sert bir dille eleştirirken Rusya Belarus hükümetine destek çıktı. Batı’yı iki yüzlü olmak ile suçlayan Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, “Başka ülkelerde bu olaylar olunca farklı tepkiler gösteriyorsunuz” dedi. 

Zakharova sekiz yıl önce Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales’in uçağının indirilmesini örnek gösterdi. Peki siyasi tarihte ‘uçaktan adam alma’nın başka örnekleri var mı? Gelin hep birlikte hatırlayalım… 

Roman Pratasevich /Fotoğraf: Reuters

2013: BOLİVYA DEVLET BAŞKANI'NIN UÇAĞI VİYANA’YA İNDİ

2013 yılında Moskova’dan bir toplantıdan dönerken ABD’li istihbarat uzmanı Edward Snowden’ın içinde olduğu iddiasıyla Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales’in uçağı Viyana’ya indirildi. Snowden’ın uçağın içinde olmadığı kısa sürede anlaşıldı, Fransa resmi olarak Morales’ten özür diledi.

Morales’in örneği tam olarak Belarus’taki duruma benzemiyor çünkü Morales’in uçağı daha ilk başta Avusturya hava sahasına girerken izin istememişti. 1944 yılında kabul edilen ve külliyata Chigago sözleşmesi olarak geçen sözlemeye göre resmi devlet uçakları zorla indirilemez.

Evo Morales'in uçağı Viyana'da yere indirilmişti. Fotoğraf: Reuters

2010: SÜNNİ MİLİTAN İRAN TARAFINDAN TUTUKLANDI

Bir körfez ülkesinden Pakistan’a uçan Sünni terör örgütü Jundullah’ın başındaki isim Abdülmalik Rigi İran hava sahasındayken uçak zorla indirilmiş ve Rigi tutuklanmıştı.

Abdülmalik Rigi / Fotoğraf: Reuters 

İran resmi ajansı bu bilgileri verirken farklı kaynaklar uçağın Dubai’den Kırgızistan’a giderken indirildiği bilgisini vermişti. 

Pratasevich'in tutuklandığı uçaktaki diğer sivil yolcular da saatlerce bekledi. Fotoğraf: Reuters 

1985: ABD JETLERİ GEMİ KAÇIRANLARI İNDİRDİ

Ekim 1985’te bir Mısır ticari havayolu’nda yolculuk eden şüpheli Filistin asıllı militanların İtalya’daki ABD üssüne zorunlu iniş yapmışlardı. Militanlar İtalyan kruvaziyer gemisi Achille Lauro’yu kaçırdığı ve burada bir ABD asıllı Yahudi vatandaşı öldürdükleri iddia ediliyordu. Dört zanlı İtalya’da uzun süreli hapis cezalarına çarptırıldı.

1956: CEZAYİR BAĞIMSIZLIK HAREKETİ LİDERLERİ TUTUKLANDI

22 Ekim 1956 tarihinde Cezayir’i Fransız işgalinden kurtarmak için çabalayan Cezayir bağımsızlık hareketi üyeleri Fas’tan Tunus’a uçarken Fransız gizli servisinin müdahalesi sonucu uçakları yere indirilerek tutuklandılar. Tutuklanan isimlerden biri olan Ahmed Ben Bella daha sonra bağımsız Cezayir’in ilk Cumhurbaşkanı oldu. Bella, 2012 yılında 95 yaşındayken Cezayir’de yaşamını yitirdi.

Ahmed Ben Bella, Fotoğraf: France 24

Kaynaklar: BBC, Reuters