İki ülke bir deniz | Türk-Yunan ilişkileri ne zaman gerildi? Yunan tahriklerinin sebebi ne?

Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in son ABD ziyareti, Türkiye ile ilişkileri iyice gerginleştirdi. Yunan heyeti Washington’la güvenlik işbirliği anlaşmasını ileri bir aşamaya taşırken, ABD’nin Türkiye’ye F-16 uçağı satmaması talebinde bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan "Benim için Miçotakis bitmiştir" diye tepki gösterdi. Bunun üzerine Miçotakis, Türkiye ile gerilimde NATO Yunanistan'ı destekleyeceğini ima ederek "Türkiye şaşırmasın" demesi krizi iyice tırmandırdı.

Türkiye ile Yunanistan ilişkileri inişli çıkışlı bir seyir izliyor. Tarihi seyre göz atacak olursak iki ülke de 18 Şubat 1952 yılında NATO’ya dahil olurken, Kıbrıs’ta Türklere yapılan zulümle tansiyon iyice yükselmişti. Türkiye, Kıbrıs'ta Türklerin Kıbrıslı Rumlar'dan oluşan EOKA güçleri tarafından katledilmesine karşı sesini yükseltirken, Rum tarafı da Kıbrıs Adası'nın tamamını "ENOSİS Planı" kapsamında Yunanistan'a bağlamaya çalışıyordu. 15 Temmuz 1974'de bir EOKA militanı olan Nikos Sampson'un darbe ile Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başına geçip ENOSİS planını devreye sokmaya kalkınca, Türkiye aynı yıl 20 Temmuz günü Kıbrıs Barış Harekatı ile adaya müdahalede bulundu.

TÜRKİYE VETO ETTİ, NATO'YA DÖNEMEDİ

Yunanistan'da ise askeri cunta yönetimi devrilirken, harekatı protesto amacı ile NATO'nun askeri kanadından çıkma kararı aldı. Daha sonra NATO'ya geri dönmek isteyen Yunanistan, Türkiye'nin vetosu ile karşılaşsa da Türkiye'de yaşanan askeri darbe sonrası askeri yönetimin veto kararını kaldırmasıyla 1980 yılında NATO'ya geri dönecekti.

1987 yılında iki ülke yine Adalar Denizi'nde karşı karşıya geldi. Şubat ayında Yunanistan'ın Taşoz adası çevresinde petrol aramaya başlayacağını açıklamasına Türkiye sert tepki gösterdi. Gerginlik Yunanistan'ın arama faaliyetlerini askıya alması üzerine sona erdi. Bu arada henüz nedeni bilinmeyen bir neden dolayı 19 Aralık 1986'da Meriç nehri yakınlarında iki taraf arasında sınırda çatışma çıkmış, 2 Türk askeri şehit olurken 1 Yunan askeri ölmüş 1 Yunan askeri de yaralanmıştı. 

ABD Yunanistan'daki askeri varlığını artırıyor. Genişletilen güvenlik işbirliği anlaşması sonrasında ülkede aşağıda gözüken noktalarda ABD askeri varlığı artacak.👇

1996 yılında ise iki ülkeyi savaşın eşiğine getiren Kardak krizi patlak verdi. Kardak kayalıklarında karaya oturan bir gemiye kayalıkların kendi toprağı olduğunu öne süren Yunanistan yardım etmeye kalkınca Türkiye tepki göstermiş, ancak çevre adalardan birisinin belediye başkanı yanında Yunan bir papaz ile birlikte doğudaki kayalıklara Yunan bayrağı dikmişti.

'O BAYRAK İNECEK, O ASKER GİDECEK'

Kayalıklara Yunan askeri çıkması üzerine dönemin başbakanı Tansu Çiller "O bayrak inecek, o asker gidecek" demiş ve Türk SAT komandoları 30 Ocak'ta operasyon düzenleyerek kayalıklara Türk bayrağı dikmişti.

Yine 1996 yılında Ege Denizi’nde Pilot Yüzbaşı Nail Erdoğan yönetiminde havalanan eğitim amaçlı F-16, Sakız Adası’nın güneyine düştü. Erdoğan'ın yakınlarının Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ulaşması üzerine 13 Nisan 2014 tarihinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na ait birçok gemi şehit pilotu arama çalışmaları başlattı. 16 gün süren aramalara rağmen, sonuç alınamadı.

'ÇENTİK ATTIĞI ORTAYA ÇIKTI'

Ailenin Avukatı Mehmet Emin Keleş pilotun Yunan ordusu tarafından şehit edildiğini vurgulayarak, “Bir dergide yayımlanan fotoğrafla Yunan pilot Thanos Grivas'ın Mirage2000 uçağının burnuna Türk Bayrağı resmi yaptırdığı yani çentik attığı ortaya çıktı" açıklamasında bulunmuştu.

Bugün ise Yunanistan Sevilla Üniversitesi'nin hazırladığı, BM ve AB tarafından tanınmayan haritayı öne sürerek Doğu Akdeniz'de Kıbrıs Adası’na kadar olan bir alanın kendi yetki alanı arasında olduğunu iddia ediyor. Türkiye 2021 sonuna kadar bölgede sondaj çalışmaları yürütüyor, Yunanistan da buna karşı çıkıyordu.

'YUNANİSTAN'IN HAK İDDİA ETMESİ SÖZ KONUSU OLAMAZ'

ASAM TÜRK DEGS Başkanı ve İstanbul Topkapı Üniversitesi Öğretim Üyesi Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı, Yunanistan'ın bu aşamada hukuka aykırı davrandığını söyleyerek,  "Yunanistan Japonya ve Filipinler gibi bir takım ada devleti değildir. Söz konusu bölgelerin Yunanistan ana karasına 400 mil mesafededir ve Yunanistan'ın buralarda hak iddia etmesinin söz konusu dahi olamaz" dedi.

Yaycı, Türkiye’nin sondaj gemilerini çekerek Yunanistan’a taviz verir gibi görüldüğünü ifade ederken, şu an için Doğu Akdeniz’de İsrail ile anlaşmanın doğru olduğunu savundu. Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı, şu anki krizin Adalar Denizi'ndeki krizlerden farklı olduğunu söyleyerek şunları dedi:

"Bu krizler Yunanistan'ın Adalar Denizi'nde yasadışı faaliyete girişmesi sonucu olmuştu. Şimdiki krizde Yunanistan, Türkiye'nin muhatabı değildir çünkü Yunanistan'ın Doğu Akdeniz'de kıyısı dahi yoktur."

Kaynaklar: Haberglobal.com.tr, AA, Sabah 

Kaynak: Web Özel