TDK Başkanı Gürer Gülsevin 'astronot' yerine en çok önerilen isimleri açıkladı

Türk Dil Kurumu Başkanı Gürer Gülsevin, 'astronot' kelimesinin Türkçe karşılığı için gelen isim önerilerini açıkladı. Gülsevin, "TDK her zaman hazırlıklı bir vaziyette yabancı kelimelere karşılık çalışmalarını yürütüyordu, 2005 yılında da zaten 'astronot' için Türkçe bir karşılık önermişti. O gün için 'gökmen' ve 'uçman' kelimeleri önerildi. TDK, dil hususunda otoritedir, saygın bir kurumdur. İlk bakışta şöyle düşünülmesin, TDK’nın ‘TDK karşılık bulduysa onu kullanalım’ şeklinde bir beklentisi olmuyor. Sadece bir bilim kurumu olarak, danışılan bir kurum olarak doğru olduğunu düşündüğü şekilde kelime türeterek öneriler yapıyor. Bunların kullanılıp kullanılmaması halkın zevkine de bağlı kalıyor. Bir kelime türetiyorsunuz, tutulmuyor; başka bir kelime yanlış türetiliyor ama tutuyor. Bazıları tutuyor ve yaşıyor. Doğru türettiklerinizden bile yaşamayan var. Demek ki doğru türetmek, dilin ölçülerine göre ve Türk dilinin kurallarına göre türetmek de kelimenin tutunabilmesinin garantisi değil" diye konuştu.

İLGİLİ HABER

Bahçeli'den astronot yerine 'Cacabey' önerisi

GÖKMEN VE UÇMAN

"'Gökmen' veya 'uçman' yaygınlaşırsa kullanılır, yaygınlaşmazsa kullanılmaz" diyen TDK Başkanı Gülsevin, "TÜBA ülkemizin en saygın kuruluşlarındandır. Onlar mesela Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü’nde astronot için 'gökmen' kelimesini de kullanmışlar. Bu süreç içerisinde Cumhurbaşkanımız özellikle sadece dilcilerle, bilim adamlarıyla değil 83 milyonla anlaşalım, güzel kelime bulalım dediği için her yerde, sosyal medyada da anketler yapılıyor, kelimeler öneriliyor. TDK bunları bir araya topluyor. Öte yandan Türkiye Uzay Ajansı ise bu işin tam merkezi. Onlar bu meselenin bir kanadını oluşturuyor, bunun Türkçeleşmesi de söz konusu olduğu için TDK diğer bir kanadını oluşturuyor. Onlarla randevumuz var, görüşeceğiz. Ne tür kelimeler öneriliyor, onların bakış açısıyla neler bekleniyor, onlarla konuştuktan sonra bir program yapıp kendi üzerimize düşeni, bugüne kadar yaptığımız gibi kendi yöntemlerimizle herkese sunabileceğiz" açıklamasında bulundu.

TERCÜMELERİ "YILDIZ GEMİCİSİ" VE "EVREN GEMİCİSİ" 

Gülsevin, bire bir tercüme edildiği zaman 'astronot' kelimesinin ‘yıldız gemicisi’ şeklinde, 'kozmonot' kelimesinin ise 'evren gemicisi' şeklinde karşılandığını ifade etti. 

Farklı öneriler gelebileceğini belirten Gülsevin, "Uzay kelimesiyle oluşturulmuş bir iki öneri var. Geriye kalanlar daha çok 'gökmen', 'gökalp', 'gökeri' gibi gök kelimesi ile başlayan kelimeler. Demek ki halkın dil zevki o yönde. Gelen öneriler arasında şahıs isimleri de var; Alparslan var, Fatih var. Tarihimizdeki önemli şahsiyetlerin isimleri canlandırılmak isteniyor. Sayın Devlet Bahçeli Bey 'Cacabey' olmasını önermiş. Çok özel bir tespit bu. Selçuklu döneminde, 13. yüzyılda Anadolu'da Kırşehir’de (Caca Bey’in) medresesi var. O medresenin olduğu yerde rasat yapıldığı da tahmin ediliyor. Diğer tarihi isimler gibi 'Cacabey' de çok güzel olabilir. Belki bilim tarihinde çok şey borçlu olduğumuz bu şahsiyetin adını bugün böyle bir şeyle canlandırabiliriz" şeklinde konuştu.

İLGİLİ HABER

İşte madde madde Türkiye'nin uzay programındaki hedefleri

EN ÇOK ÖNERİLEN KELİME GÖKTÜRK

En çok önerilen kelimenin 'göktürk' olduğu bilgisini veren Gülsevin, "Bir yandan 'gök' var, bir yandan 'Türk' var. O da halk tarafından yakıştırılıyor. TDK Başkanı olarak fikrimi değil, tespitimi söylüyorum; 'Göktürk' bizim keşif uydumuza verilen isim oldu. Hem bizim keşif uydumuz 'Göktürk' hem de eski adıyla astronot 'göktürk' olur mu? Olmaz da diyemiyorum, olur da diyemiyorum. Bunları önümüzdeki süreç gösterecek" ifadelerini kullandı.

KURUMA GELEN İSİM ÖNERİLERİ

TDK Başkanı Gürer Gülsevin, kuruma gelen isim önerilerini şöyle açıkladı:

"Cacabey, göksu, göksü, gökreis, göktürk, gökay, Türkay, Türkonot, evrenot, gökmen, uzay insanı, Alpaslan, Fatih, akıncı."

Kaynak: İHA