Prof. Dr. İlber Ortaylı'nın gözünden Atatürk nasıl biri? Haber Global'de yanıtladı

Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Cumhuriyetin ilanının 100. Yılına özel düzenlenen Poster programında, Haber Global yayınına konuk oldu.

 Prof. Dr. İlber Ortaylı, Cumhuriyete giden yolda neler yaşandığını işte bu sözlerle izleyicilere aktardı.

''Bu rejimin sona ermesi demek devletin değil, devletin ünvanının değişecek olması, o çok önemli. Bunun üzerinde durmak lazım. Bir savaş veriliyor, İstiklal Savaşı diyoruz ama kurtuluş demektir aslında. Bir sömürgeden çıkıp, milletin ortaya çıkması demek değildir. Öyle yorumlar yapanlar oldu çünkü. Bu bir İmparatorluk kadrosunun değişen dünya şartlarını kavramasıyla ortaya çıktı. Bu bir rezistanstır, direniş savaşıdır.''

PROF. DR İLBER ORTAYLI'NIN GÖZÜNDEN ATATÜRK NASIL BİRİ?

''Fevkalede biri, fevkalede dahiyane bir komutan mesela topografiyi ezbere biliyor. Harita kullanmasına lüzum yok. Onu iyi tahkik etmiş. Birtakım şeyleri hayatında zaten çabuk öğreniyor. Modern batı hayatını, lisanları ve matematiği çabuk kavrıyor. Atatürk piyade subayı aslında ama global olarak topçuların da üstünde bir bilgisi var o anlamda.

Bunlar devlette de öyle oluyor kavrıyorlar. Çok uzun zaman bir sürü devletin yöneticileri dil bilmiyordu mesela. Veya bilen kendi dilini o kadar iyi bilmiyordu. Ancak Atatürk böyle bir grupta yetişen ama onlardan farklı olan oldu.''

İLBER ORTAYLI'NIN HAYATI

İlber Ortaylı 21 Mayıs 1947 tarihinde, Avusturya'nın Bregenz kentinde doğmuştur. Türk tarihçi, akademisyen ve yazardır. Türk Tarih Kurumu'nun şeref üyeliğine sahiptir. Ayrıca Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmış, Avrupa İranoloji Cemiyeti ve Avusturya-Türk Bilimler Forumu üyesidir.

AİLE YAŞANTISI

İlber Ortaylı, Kırım'ın köklü asilzade ailelerinden biri olan Karaşay ailesinin soyundan gelmektedir. Annesi Şefika Ortaylı (1918-2020) Kırım'ın önde gelen asilzade ailelerinden Karaşay ailesinden gelir ve Stalingrad'da Rus Dili ve Edebiyatı okumuştur. Babası ise Kırım doğumlu bir uçak mühendisi olan Kemal Ortaylı'dır ve Türkçeye Kırım tarihi ve Tatarlar üzerine eserler ve makaleler çevirmiş bir kişiliğe sahiptir. Şefika Ortaylı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümünde yıllarca hocalık yapmıştır. İlber Ortaylı, Türkçe, Almanca ve Rusça dillerinin konuşulduğu bir ev ortamında büyümüştür. Üç kardeşi vardır; Enver, Emeldar ve Nuriye adlarını taşırlar.

ÖĞRENİMİ

İlber Ortaylı, 21 Mayıs 1947 tarihinde Avusturya'nın Bregenz şehrinde doğmuş ve Kırım Tatarı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. İki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye'ye göç etmişlerdir. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesi'nde tamamlamıştır. 1965 yılında ise Ankara Atatürk Lisesi'nden mezun olmuştur.

AKADEMİK KARİYERİ

İlber Ortaylı, akademik kariyerine başlamadan önce çeşitli üniversitelerde eğitim görmüştür. 1970 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü'nden mezun olmuştur. Bu süreçte, alanında önde gelen isimlerden eğitim almıştır, bu isimler arasında Şerif Mardin, Halil İnalcık, Mümtaz Soysal, Seha Meray, İlhan Tekeli, ve Mübeccel Kıray gibi akademisyenler bulunmaktadır. Ayrıca, sınıf arkadaşları arasında Zafer Toprak, Mehmet Ali Kılıçbay ve Ümit Arslan da yer almaktadır.

Viyana Üniversitesi'nde Slav ve Doğu Avrupa dilleri hakkında öğrenim görmüş, yüksek lisans çalışmasını ise Chicago Üniversitesi'nde Halil İnalcık ile birlikte yapmıştır. "Tanzimat sonrası mahallî idareler" başlıklı tezi ile Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde 1974 yılında doktora unvanını almıştır. Daha sonra, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman nüfusu" adlı çalışması ile 1979 yılında aynı fakültede doçent ünvanını kazanmıştır.

1982 yılında, üniversitelere uygulanan siyasi yaptırımlara tepki olarak görevinden istifa etmiştir. Bu dönemde Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strazburg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus'ta dersler, seminerler ve konferanslar vermiştir.

1989 yılında Türkiye'ye dönerek profesör ünvanını almıştır. Aynı yıl Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İdare Tarihi Anabilim Dalı'nın başkanlığına getirilmiş ve 2002 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür.

2002 yılında Galatasaray Üniversitesi ve iki yıl sonra da Bilkent Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak görev aldı. Şu an itibariyle Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Türk Hukuk Tarihi dersleri vermektedir. Ayrıca, Galatasaray Üniversitesi Senatosu üyeliği yapmaktadır.

2005 yılında Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü olarak atanmış ve yedi yıl bu görevde bulunmuştur. 2012 yılında yaş haddinden emekli olmuş ve görevini Ayasofya Müzesi Müdürü Haluk Dursun'a devretmiştir. İlber Ortaylı aynı zamanda Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmakta ve Avrupa İranoloji Cemiyeti ile Avusturya-Türk Bilimler Forumu'na üyedir. Ayrıca, 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bakanlık danışmanı olarak atanmıştır.

İlber Ortaylı, Tarih Vakfı ve Afet İnan ailesinin iş birliğiyle iki yılda bir verilen Afet İnan Tarih Araştırmaları Ödülü'nün 2004 yılındaki jüri üyelerinden biridir. 2009 yılında İzmir Kitap Fuarı'na katılmış ve Millî Saraylar Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen "Vefatının 150'nci yılında I. Abdülmecit ve dönemi" başlıklı uluslararası sempozyumun açılış ve kapanış oturumlarına katılmıştır.

İlber Ortaylı, Almanca, Rusça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Farsça gibi birçok dili ileri seviyede bilmektedir. Bilgisayar kullanmadığını belirten ve başkalarının yanlış bilgilerle biyografisini yazmasından rahatsızlık duyan Ortaylı, iddia edilen Sırpça, Hırvatça ve Boşnakça bilgisini yalanlamıştır.

İlber Ortaylı: "Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı’nın devamıdır"Gündem

Kaynak: Haber Global TV