Madımak katliamının 28. yılı: 2 Temmuz 1993'te neler oldu?

Aralarında Metin Altıok, Behçet Aysan, Hasret Gültekin gibi önemli şair ve yazarların da olduğu 33 kişinin, Madımak Oteli'nin ateşe verilmesi sonucu hayatını kaybetmesinin ardından 28 yıl geçti. Otelin yakılması olaylarında ölü sayısı 37'ye yükseldi.

Peki o gün ne olmuştu?

GELENEKSEL BİR ŞENLİKTİ

Kültür Bakanlığı'nın desteğiyle geleneksel Pir Sultan Abdal Şenlikleri düzenleniyordu. O yıl etkinliğe katılacak yazarlardan biri Aziz Nesin'di. Nesin, İslam dünyasında büyük tepkiye yol açan Salman Rüşdi'nin Şeytan Ayetleri adlı kitabını çevirdiği için protesto ediliyordu.

Aziz Nesin'in şehre gelmesine tepkili olan bir grup, dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin'i de şenliklere ev sahipliği yaptığı için eleştiriyordu. 

GÜN, SÖYLEŞİLERLE BAŞLAMIŞTI

2 Temmuz sabahı Pir Sultan Abdal Şenlikleri için gelen yazar ve şairler sabah saatlerinde imza ve söyleşiler yapıyordu. 

Hakikat isimli yerel bir gazetenin o günkü sayısı "Müslüman mahallesinde salyangoz sattılar" sürmanşetiyle çıktı. Nesin, kitaplarını imzalattığı sırada kendisiyle röportaj yapan İHA muhabirine o sürmanşetten dert yandı. Ancak röportaj, o an orada olan ve Nesin'e tepki gösteren kalabalığın artmasıyla bir tartışma ortamına dönüştü.

ÖĞLE SAATLERİ: TAŞLI SOPALI KAVGA

Bildiri, manşet ve röportaj sırasında yaşananlar derken gerginlik tırmanmıştı. 

Cemaat namazdan dağılınca öfkeli kalabalık birleşti ve Hükümet Konağı'na yürümeye başladılar. O sırada kalabalığın 1500 kişi civarında olduğu belirtiliyor. Daha sonra Kültür Merkezi'ne doğru hareket eden kalabalık, 3 bini buldu.

Kültür Merkezi'nin içindekilerle dışarıdaki kalabalık karşı karşıya gelince taşlı, sopalı bir kavga yaşandı.

2012 yılında Madımak davası zaman aşımına uğradı. Fotoğraf: AA

İÇİŞLERİ BAKANI DEVREYE GİRDİ AMA ...

Tam o sıralarda İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu ile Sivas Valisi Ahmet Karabilgin telefonla görüştü. Vali, olayları bastırması için takviye ekip istedi. Bakan da 'yalnız bırakmayacağız' mesajı verdi. 

Devreye dönemin Sivas Belediye Başkanı Temel Karamollaoğlu da girdi. Vali ile telefonda görüştüler. Karamollaoğlu'nun göstericilerle konuşmasına karar verildi.

Karamollaoğlu'nun kalabalığın dağılması gerektiği telkininde bulunmasının ardından saatler 17.45'e geldiğinde Madımak Oteli önündeki kalabalık yaklaşık 5 bin kişiye ulaştı. O kalabalığın karşısındaki toplam kolluk gücü ise 500 kişiydi. Artık "Kahrolsun laiklik" sloganları atılıyordu.

Daha sonra otelin camlarına taşlar da atılmış, içeridekiler haykırarak kendilerini korumak için otelin merdiven boşluğunda yoğunlaşmaya başlamışlardı.

TELEFON TRAFİĞİ SIRASINDA YAĞMALAMA BAŞLADI

Aziz Nesin, tanıdık milletvekilleri aracılığıyla dönemin Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü ile telefonla görüştü. Ancak saat 18.00'e geldiğinde otelin önündeki kalabalık 15 bin kişiyi bulmuştu. Vali Karabilgin de Başbakan Tansu Çiller ile telefonla görüşüp, acil takviye istedi. Karabilgin, saat 19.00'a geldiğinde ise Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş ile görüştü. 

Olaylar sonucu Madımak Oteli ateşe verildi... Görüntü: İHA

Daha sonra meydana gelen küçük bir askeri birlik, kalabalık tarafından tepkiyle karşılandı ve "Asker Bosna'ya" sloganları atıldı. Kalabalık, askeri çevrelemişken, bir albay göstericilerle konuşmaya başladı. Daha sonra asker çekildi. Bu kez de "En büyük asker bizim asker" sloganları atıldı.

Asker çekildikten sonra da otelin önündeki arabalar ateşe verildi. O ara çekilen görüntülerde  "Allahım, bu senin ateşin içeri gönder, "Cehennem ateşi işte" sözleri ile "Müslüman Türkiye" sloganlarının atıldığı görülüyor.

Otelin içindeki tanıkların daha sonra anlattıklarına göre, o sırada otelin elektrikleri kesilmiş, içindekiler soluk almakta zorlanıyordu. Taşlardan korunmak için merdiven boşluğuna kaçan aydın ve sanatçılar, bu kez de merdiven boşluğunu saran alevden kaçmaya çalışıyorlardı.

O an otelde olan Ali Balkız, "Devam eden çığlıklar 3-5 dakika devam ettikten sonra kesildi" diyecekti.

Otel yakıldıktan sonraki manzara... Fotoğraf: AA

DAVA KAPANDI

Katliamın ardından 35 kişi gözaltına alındı, sonrasında gözaltı sayısı 190’a kadar çıksa da 66 kişi serbest bırakıldı. Yargılananlardan 37’si ise beraat etti. 1997’de Yargıtay DGM kararını bozdu ve sanıklar yeniden yargılandı. 8 sanık, 1997’deki bozma kararı sonrasında firar ederek kayıplara karıştı. 1998’de onaylanan yeni kararda 33 sanık idam, 14 sanık ise 15 yıla kadar değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

Kaynaklar: Ajanslar, 32. Gün

Kaynak: Haber Global TV