İstanbul'un soy kütüğü... Yarım asırlık düş gerçeğe dönüştü

Tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun “Başka Kayda Rastlanmadı” adıyla Salt Galata ile Salt Beyoğlu’nda, İstanbulluların beğenisine sunulan “İstanbul Ansiklopedisi” etkinliklerinde son 2 aya girildi. Galata semti etrafında kurgulanan etkinliklere ilgi büyük. 29 Ekim’e kadar devam edecek sergiler, film gösterimleri ve konserlerin ardından, Reşad Ekrem Koçu’nun kendine özgü üslubuyla “kayıt altına aldığı” İstanbul’un gündelik hayatı özellikle de Galata ve Beyoğlu’nun “ayaktakımı” bir web sitesi aracılığıyla bütün dünyanın ilgisine açılacak ve bu sayede Reşad Ekrem Koçu’nun “G” harfine kadar 11 cilt halinde yayınlanan ünlü İstanbul Ansiklopedisi çok yakında internette olacak. 

GÜNLÜK HAYATIN VE AYAKTAKIMININ TARİHÇİSİ

İstanbul'un günlük hayatının tarihi konusunda ilk akla gelen isim olan, Türkiye’de ilginin yoğun olduğu popüler tarihçiliğin başlatıcısı olarak kabul edilen Reşad Ekrem Koçu, 1931 yılında asistan olarak girdiği İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü’nden 1933 yılında “üniversite reformu” gerekçesiyle atılmıştı. Akademiden uzaklaştırıldıktan sonra İstanbul’da Kuleli Askeri Lisesi, Pertevniyal, Vefa gibi köklü liselerde tarih dersleri veren Reşad Ekrem Koçu, kendisine meslektaşı olan akademisyenlerden çok farklı bir tarihçilik kariyeri inşa etti.

FASİKÜLLER DOLUSU SIRADAN İNSANLAR

Tercüman gazetesinde yıllarca köşe yazarlığı da yapan Reşad Ekrem Koçu, İstanbul’un günlük hayatını kayıt altına almaya başladı. Sıradan görünen ancak Reşad Ekrem Koçu'nun farklı gözlemi ve renkli kalemiyle sıra dışı yönlerini açığa vuran İstanbullular, İstanbul Ansiklopedisi’nin fasiküllerinde boy gösteriyordu. Reşad Ekrem Koçu, 1944 ve 1951 yılları arasında 11 cilt halinde yayınladığı ansiklopedide son olarak “Eyüp” maddesini tamamlayıp “G” harfine kadar gelebilmişti. Koçu, İstanbul Ansiklopedisi’nin yanı sıra Osmanlı'nın farklı dönemlerini anlattığı araştırmalar ve tarihi romanlar da yayımladı.

MEZAR YERİ TESPİT EDİLEMİYOR

“Reşad Ekrem Koçu, bu tarihten iki yıl sonra, 6 Temmuz 1975’te vefat etti ve Sahrayıcedid Mezarlığı’na defnedildi. Kendi ifadesiyle “İstanbul’un muazzam kütüğünü” oluşturmak üzere çıktığı yolda ansiklopedisi uğruna babadan kalma köşkünü, parasını ve sağlığını kaybetti. Bu sıra dışı tarihçinin bugün mezar yeri bile tam olarak tespit edilemiyor.

40 BİN PARÇA BELGE DÜZENLENDİ

Şimdi ise Salt ve Kadir Has Üniversitesi işbirliği ile Reşad Ekrem Koçu’nun büyük eseri, geleceğe aktarılacak. Kadir Has Üniversitesi’nin yaklaşık 40 bin parçalık bir belge grubu hâlinde devraldığı arşivin dijital ortama aktarılarak çevrimiçi erişime açılması tarih meraklıları arasında heyecan yarattı. Salt, 19. ve 20. yüzyıl İstanbul’una farklı bir bakış açısı getirmeyi amaçlayan sergi ve arşiv projesine, çeşitli disiplinlerden araştırmacıların katkılarıyla hazırlanan bir e-yayının da eşlik edeceğini açıkladı.

[email protected]

Kaynak: Web Özel