'İngilizler'in koridoru çöktü, yeni savaş "Durand Hattında"

Ortadoğu ve Ukrayna'da sıcak çatışmaların yaşandığı 2024 yılı biterken, Asya'nın ortasından da yeni savaş haberleri geldi. Pakistan Hava Kuvvetleri'ne ait savaş uçakları, 26 Aralık gecesi, Afganistan sınırındaki Paktika vilayetine bağlı köyleri bombaladı. Pakistan uzun bir süredir "Pakistan Taliban'ı" adı altında örgütlenen radikal grupların terör saldırılarına maruz kalıyor. Bu gruplara hava harekatları düzenleyen İslamabad yönetimi Afganistan devleti ile karşı karşıya geliyor. Son harekatın ardından Afganistan'da bulunan gruplar da misilleme eylemi yaparak 19 Pakistan askerini öldürdü. Pakistan, sınır komşusunun terör saldırıları için üs haline geldiğini iddia ederken, Afgan yetkililer hava harekatlarında sivillerin hedef alındığı suçlamasını yöneltiyor.

ENTRİKAYLA ÇİZİLDİ

Son dönemde sınır hattında kızışan çatışmalar, Afganistan-Pakistan arasında; bölgenin İngiliz sömürgesinde olduğu dönemden kalan masa başı haritaları gündeme getirdi. "Durand Hattı" adı verilen varsayımsal sınır çizgisinde çok daha büyük çatışmaların yaşanmasından endişe edilirken; söz konusu sınırın hangi saray entrikalarıyla çizildiği ise İngilizlerin ünlü klasik yazarı Rudyard Kipling'in kitaplarında yer alıyor.

SINIR KAN GÖLÜ

"Eurasian Times" adlı kuruluşun Afgan ve Pakistan yerel medyasından aktardığına göre, "Durand Hattı" olarak bilinen sınır hattında kanlı çatışmalar yaşanıyor. Afganistan'daki radikal gruplar bu hattan sızarak Pakistan'ın güvenlik güçlerine saldırıyor. Pakistan savaş uçaklarının bombardımanı da aynı bölgede gerçekleşiyor. Çok sayıda köyün bulunduğu sınırda sivil kayıplar olduğu da bildiriliyor. Taliban hükümetinin iddiasına göre saldırılarda çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 Afgan vatandaşı öldürüldü. Pakistan hükümet kaynakları ise "Afgan güçleri" olarak tanımladığı silahlı grupların Pakistan sınır karakoluna ateş açtığını duyurdu.

TARTIŞMALI DURAND HATTI

Durand Hattı 1947'den bu yana Pakistan ile Afganistan arasında fiili sınır olarak kabul ediliyor. Ancak Afganistan, Durand hattını hiçbir zaman resmen tanımadı. Sömürge döneminden kalan harita, 1893'te Britanya Hindistan'ı ile Afganistan Emirliği arasında çizilmişti. Adını Hindistan'ın sömürge hükümetinin dışişleri bakanı olarak görev yapan Sir Henry Mortimer Durand'dan alan sınır; öteden beri iki ülke arasında tartışma ve kriz konusu. Nitekim Afganistan Savunma Bakanlığı saldırıların "varsayımsal çizginin" ötesindeki birkaç noktayı hedef aldığını belirterek "Biz burayı Pakistan toprağı olarak görmüyoruz" açıklaması yaptı.

OSMANLI-RUS ETKİSİ DE VAR

Dünya gözünü Asya'nın ortasındaki yeni krize dikerken; İngiltere'nin dünyaca ünlü oyun-roman yazarı ve şairi Rudyard Kipling'in söz konusu sınır çizilirken çevrilen entrikaları anlattığı yapıtları da gündem oldu. Kipling sürükleyici casus romanı 'Kim'de Afganistan Emirliği'ni kontrol etmek için Büyük Britanya ile Çarlık Rusya'sı arasındaki baş döndüren taktik manevraları anlatıyor. Kipling'e göre İngilizler en önemli kolonileri olan Hindistan'da hakimiyetlerini sürdürmekte zorlanırken Osmanlı Türkiye'sini gerileten Rusya nüfuzunu artırıyordu. Afganistan yaylaları ise Çarlık Rusya'sını, İngiliz Hint İmparatorluğu'ndan ayıran tek bölgeydi.

İKİ KEZ İŞGAL ETTİ

İngilizler nüfuz sahibi olmak için Afganistan'ı iki kez işgal ederek, Abdurrahman Han'ı Afganistan'ın yeni emiri olarak atadı. 1893'te, Hindistan'ın sömürge hükümetinin dışişleri sekreteri Sir Henry Mortimer Durand, Abdurrahman Han'ı uluslararası bir sınır üzerinde anlaşmaya ikna etti. Pakistan, 2017 yılında tüm hattı çitle çevirme kararı aldı. Geçtiğimiz yıl Pakistan, çit projesinin yüzde 98 oranında tamamlandığını bildirdi. Şimdi Asya'nın yeni kriz bölgesi Durand Hattı'nda "misilleme" olarak ifade edilen çatışmaların iki ülkeyi savaşa sokup sokmayacağı merak ediliyor. 

[email protected]

Kaynak: Web Özel