Gerçek adı neydi? Osman mı Atman mı?

Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey’in ismiyle ilgili tartışmalar yıllardır sürüyor. Tartışmanın fitilini ilk olarak 8 yıl önce Prof. Dr. Yalçın Küçük ateşlemiş; Küçük, Silivri Cezaevi’nde kaleme aldığı “Atamanoğlu Fatih” isimli kitabında, Osman Bey’in adının gerçekte “Ataman” olduğunu ve Şeyh Edebali’nin kızı ile evlendikten sonra Müslümanlığa geçtiğini öne sürmüştü. Tarihçiler ise bu tezin dayanağının Bizans kayıtları olduğunu ancak kesin yargıya varılamayacağını dile getirmişti.

ORHAN BİN OSMAN YAZIYOR

Osman Bey'in ismine yönelik tartışmalara nokta koyacağı iddia edilen son vesika ise bu kez Aktüel Tarih Dergisi Mehmet Hakan Kekeç tarafından yayınlandı. İznik'te 1334 yılında yapılan 'Orhan Gazi İmareti Kitabesi'ni sosyal medya hesabından paylaşan Kekeç, kitabede 'Sultan Orhan bin Osman' yazdığını gündeme taşıdı.

ONARIMDAN GEÇMİŞTİR

Ancak Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Yunan Dili Edebiyatı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Levent Kayapınar ise, kitabenin onarımdan geçmiş olabileceğini belirterek, "'Osman Bey adına basılan parayı görmemiz lazım. Kitabeler yıllar içerisinde onarım ve bakımdan geçiyor. Atman yazısı Osman olarak değiştirilmiş olabilir" dedi.

OSMANLICA BELGE YOK 

Osman Bey adına basılmış nümizmatik para ve Osmanlıca kayıtlı arşiv belgesi olmadığını sözlerine ekleyen Prof. Dr. Kayapınar, o döneme ait sadece Bizans kaynakları olduğunun altını çizdi. Bizans kaynaklarında Osman Bey'in, Ataman olarak geçtiğini söyleyen Kaypınar, şöyle konuştu:

"Ertuğrul Gazi’nin oğlu Ataman Bey’den sonra Orhan, Murat ve Yıldırım tahta çıkıyor. Tamamı etimolojik köken olarak Türkçe isimler. Ataman ve Yıldırım arasındaki dönemde Ak Sungur, Alp gibi Türkçe isimler sıkça karşımıza çıkıyor. Osman Bey’in adının Atman veya Ataman olduğu görüşüne daha yakın duruyorum. Atman Bey, Müslüman olmasına karşın kitabi İslamiyet'in içinde değildi."

NEYİ DEĞİŞTİRİR Kİ!

Osman Bey’in adına ilişkin süregelen tartışmaları sorduğumuz Türk Tarih Kurumu eski Başkanı Prof. Dr. Metin Hülagü ise “Biri ortaya fikir atıyor sonra ayıkla pirincin taşını. Bizans kaynaklarında Osman ismi Ataman diye geçebilir. Sonuçta iki farklı dilden bahsediyoruz. İsimlerin yabancı kaynaklarda Atman veya Ataman geçmesi neyi değiştirir ki? Ataman yeni mi keşfedildi? Bu kaynakları sadece bu iddiayı atanlar mı okumuş? Osman Bey'in adı Atman veya Ataman Bey olsa bile Hıristiyan ya da Şamanist olma ihtimali yok ” diye konuştu.

GÖKTANRI TARTIŞMASI DA YAŞANMIŞTI 

Öte yandan Osmanlı’nın kuruluş yıllarında uç beyi olan İsa Sofi adına inşa edilen türbede 4 yıl önce Şamanik ve Gök Tanrı inancına ait çizimler çıkması sonucu ise beraberinde 'şamanizm' tartışmalarına yol açmıştı.  Osmanlı Beyliği’nin kurulduğu Söğüt ilçe merkezinin yaklaşık 9 kilometre doğusunda Borcak Köyü'nde bulunan mezar yeri yöre halkı tarafından İsa Dede türbesi olarak anılırken, söz konusu mezarın 12 ve 13. yüzyıllarda Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen Türkmen göçerlerden önemli izler taşıdığı saptanmıştı. Türbe olarak anılan mezarda Orta Asya inanç sistemine ait öğeler saptanmış, İsa Sofi Türbesi'ni inceleyen uzmanlar ise Osmanlı'yı kuranlar arasında sayısı azımsanmayacak oranda Göktanrı inancından etkilenen, Alevi-Bektaşi inancına yatkın Türkmenler olduğunu öne sürmüştü.

GÖKTANRI MOTİFLERİ 

Araştırmacı Prof. Dr. Nurfeddin Kahraman ise, "Söz konusu türbe, süslemeleri bakımından Anadolu’daki hiçbir türbe ile benzerlik göstermiyor. Türbenin duvarlarına resmedilmiş Gök Tanrı inancına ait bezemeler, Anadolu coğrafyasında bulunan ilk örnekler. Yerleşik Türk toplukları arasında kitabî İslam daha yaygınken, konar göçerler arasında Göktanrı inancının izleri vardı" görüşlerini dile getirmişti.

mert.inan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel