Fayın en kapsamlı röntgeni, 5 milyon yaşında çıktı

ABD'de aralarında uluslararası üne sahip çok sayıda araştırmacının da bulunduğu bir bilim ekibi Doğu Anadolu Fay Hattı'nın yaşı ve oluşum şekline ilişkin yeni bir çalışma yayınladılar. Jeoloji alanında saygın The Geological Society of America'nın (Amerika Jeoloji Topluluğu) dergisinde yayınlanan akademik araştırmada geçtiğimiz Şubat ayında meydana gelen ve 50 bin 783 insanın hayatını yitirdiği Kahramanmaraş Depremlerine de vurgu yapıldı.

EN GENÇ FAY HATTI

Araştırmaya ABD, Fransa, Avusturya ve Türkiye'den toplam 13 yer bilimci katıldı. Raporda dünya genelinde çok sayıda büyük depremler üreten tektonik levhalar olduğu ancak Doğu Anadolu Fay Hattı'nın (DAF) diğer birçok fay hattından daha genç bir oluşum tarihine sahip olduğu iddiasına yer verildi. Araştırma ekibinden, Minnesota Üniversitesi N.H. Winchell Dünya ve Çevre Çalışmaları Okulu'ndan Profesör Donna Whitney çalışmada “Sismik görüntüleme, araştırma ve bulgularımıza göre DAF yaklaşık 5 milyon yıl önce oluştu” ifadesini kullanmakta.

TEKTONİK HAREKETLER DAF'DA YOĞUNLAŞTI

Araştırmacılar DAF'ın yaşının belirlenmesi için ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından fonlanan 'Merkez Anadolu Tektonikleri Kıtasal Dinamikleri' (CD-CAT) adlı bir proje oluşturdular. 2011 yılında proje kapsamında Anadolu tabakasının orta bölümünün on milyonlarca yıldır deformasyona uğradığı ortaya çıkarıldı. Araştırmada böylesine bir sürecin ancak tektonik tabakaların hareketinin zirvede olduğu dönemler gerçekleşebileceği ifade edilirken bulgulara göre Anadolu tabakasında 5 milyon yıl önce büyük bir değişiklik yaşandı. Araştırmaya göre 5 milyon yıl önce Anadolu tabakasındaki neredeyse tüm yer altı hareketleri iki büyük deprem üretici fay olarak Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde yoğunlaştı.

DAF'IN OLUŞUMUNDA ARAP LEVHASININ ETKİSİ 

Doğu Anadolu Fay Hattı'ndan çıkarılan kayaların yaşının belirlenmesi ve fay hattındaki sismik kayıtların analizinin yapılmasıyla bu bilgilere ulaşıldığı ifade edilen raporda şu bilgilere yer verildi: “Anadolu Plakası 10 milyon yıl önce bölgedeki fayların kesişim noktasında oluşan bağlantılar ve deformasyonlar ile birlikte meydana geldi. DAF içindeki ve etrafındaki kayaların yaşları da bölgedeki diğer fay hatlarından daha genç olduğunu ortaya koymakta.”

ARAP VE AVRASYA PLAKALARININ ÇARPIŞMASIYLA OLUŞTU

Anadolu plakasının Türkiye'nin güneyinde yer alan Arap plakası ve kuzeyinde yer alan Avrasya plakasının çarpışmasıyla oluştuğu belirtilen çalışmada bu çarpışma bölgesinde bulunan çok sayıda alanda 5 milyon yıl önce fay hareketliliğine bağlı büyük değişiklikler meydana geldiğine vurgu yapıldı.

ARAP LEVHASI DAF'IN OLUŞMASINI KOLAYLAŞTIRDI

Araştırmadaki bilgilere göre bu hareketlilik beraberinde Orta Anadolu Platosu'nun hızla yükselmesine sebebiyet verirken bu durum raporda şu şekilde yorumlandı: “DAF'a yönelik tüm bulgular bu fay hattının 5 milyon yıl öncesinden itibaren büyük bir yapı teşkil ettiği yönündedir. Ancak DAF'a ilişkin bu tarih çok tartışılan Arap-Avrasya levhalarının çarpışmasından 10 ila 35 milyon yıl öncesine tekabül ediyor. Bu rakam ayrıca plakanın Ege'ye uzamasından da 10 milyon yıl sonrasına denk geliyor. Yine bu tarih Arap levhasının Anadolu'nun altına uzaması ve kırılmasından 6-8 milyon yıl sonrasını işaret etmekte. Böylece Anadolu'nun altına giren Arap levhasının DAF'ın bugünkü jeolojik yerini almasını kolaylaştırdığını söyleyebiliriz.”

[email protected]

Kaynak: Web Özel