Cumhurbaşkanı Erdoğan 4 farklı ABD Başkanı ile çalıştı! 14 Haziran'a nasıl gelindi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden ile 14 Haziran tarihinde Brüksel'deki NATO zirvesi sırasında görüşecek.

Biden Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın çalışacağı 4. ABD Başkanı oldu. Gündemde çok konu var. Özellikle S-400 ve Suriye konularıysa sıcaklığını koruyor. Peki Erdoğan'ın görüştüğü ABD Başkanları dönemlerinde Türk-ABD ilişkileri nasıl cereyan etti? Emekli Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu aktarıyor.

ERDOĞAN – GEORGE W. BUSH DÖNEMİ (2003-2008)

“1 Mart Tezkeresine kadar olumluydu”

Eski ABD Başkanı George W. Bush döneminde Washington Büyükelçiliği görevini üstlenen Loğoğlu, Irak Savaşı ve 1 Mart Tezkeresi’ne vurgu yapıyor. Loğoğlu, “1 Mart Tezkeresine kadar Washington-Ankara arasında iyi bir iletişim vardı. 1 Mart’tan sonra soğuk rüzgârlar esmeye başladı” diyor.

“Beyaz Saray benden konuşma yapmamı istedi”

1 Mart Tezkeresi'nin TBMM’nin onayına bağlı olduğunu ABD tarafına sürekli olarak ilettiğini söyleyen Loğoğlu, o tarihten sonra hem siyasi anlamda hem de askeri anlamda Beyaz Saray kanadının Türkiye’ye olan bakış açısında değişiklik olduğunu ifade ediyor. İlişkilerin kopma olmasa da ciddi bir yara aldığının altını çizen Loğoğlu, bunların ardında çuval olayının geldiğinin altını çiziyor. 1 Mart’a kadar Türk-ABD ilişkilerinin olumlu yönünü şöyle bir örnekle gözler önüne seriyor:

“11 Eylül’ün 1. yıldönümünde Avrupa ve NATO ülkeleri adına da konuşmayı ben yapmıştım. Bu konuşmayı yapmamı bizzat Beyaz Saray istemişti. Bu Türkiye’nin itibarı açısından çok olumlu bir gelişmeydi.”

ERDOĞAN-OBAMA DÖNEMİ (2008-2016)

“Bu dönem ‘Dostlar alışverişte görsün’ dönemi”

Emekli Büyükelçi Loğoğlu, Suriye konusunda Türkiye-ABD ayrışmasının bu döneme rastladığını ifade ediyor. Bu süreçte Obama’dan sonra gelen ABD başkanlarının da Suriye Kürtlerine yönelik yardımı DEAŞ ile mücadele adı altında artırdığını aktaran Emekli Büyükelçi, “Obama döneminde gündeme Suriye, Fethullah Gülen’in iadesi gibi konular gelmeye başlamıştır” diyor.

Erdoğan-Obama döneminde gündemi sarsacak, iki ülke ilişkilerini çıkmaza sokacak konuların ortaya çıkmadığının altını çizen Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, “Bu dönem ‘Dostlar alışverişte görsün’ dönemidir. Sorunların birikmeye başladığı ama içinden çıkılmaz olayların yaşanmadığını bir süreçtir” değerlendirmesinde bulunuyor.

ERDOĞAN-TRUMP DÖNEMİ (2016-2020)

“Yeni sorunlar eklenmeye başladı”

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, Trump döneminde yeni sorunların eklendiğini vurguluyor. Özellikle S-400’ler konusunun ikili ilişkileri çıkmaza sürüklediğinin altını çizen Loğoğlu, diğer sorunlarıysa şöyle özetliyor:

?Kongrede alınan sözde Ermeni Soykırımı kararı.

?Doğu Akdeniz meselesi.

?Kıbrıs ve Yunanistan konuları zuhur etmeye başladı.

?Rahip Brunson’ın ABD’ye iadesi.

?FETÖ lideri Fethullah Gülen’in Türkiye’ye iadesi.

?Halkbank Davası.

“Telefon görüşmelerinin içerisine sığdırılmış ilişkiler”

Trump dönemin iki ülke ilişkilerinin liderler bazından şekillendiğini aktaran Loğoğlu, “Tamamen iki başkan arasındaki ilişkilerin telefon görüşmelerinin içerisine sığdırılmış bir ilişki olarak görüyoruz” şeklinde yorumluyor. Loğoğlu, “İkili ve bölgesel sorunlar da birikmeye devam etmiştir” diyor.

ERDOĞAN-BIDEN DÖNEMİ (2020-...)

“Ağır bir Türk-ABD gündemi oluştu”

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, Biden’ın Türkiye’ye karşı önyargılı bir anlayış içerisinde olduğunu söylüyor. Yeni dönemde de “Ağır bir Türk-ABD gündemi oluştu” diyen Loğoğlu, ilk darbenin Biden’ın 24 Nisan’da "Ermeni Soykırımı" ifadesini kullanmasıyla geldiğini aktarıyor. Loğoğlu'na göre iki liderin uzun süre görüşmemiş olması da bir sorun.

14 Haziran’da ne olacak?

Loğoğlu, 14 Haziran’da Türk-ABD ilişkilerinde yeni bir sayfa açılacağına dair görüşlere katılmıyor. Emekli Büyükelçi, sözlerini ise şöyle noktalıyor:

“ABD’nin istediklerini alacağını düşünüyorum. Türkiye, Suriye konusunda Biden politikasının değişmesini mi bekleyecek? Bu mümkün değil. Aynı zamanda Doğu Akdeniz, İsrail, Ege ve Kıbrıs konularında da aynı şekilde. ABD’nin beklentileri çok kesin. Herhalde Türkiye’nin Rusya ve Çin'e daha fazla yönelmemesi için Biden Türkiye'nin NATO müttefikliğine vurgu yapıp Ankara'nın gönlünü hoş tutmaya çalışmakla yetinecektir.”

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu/Fotoğraf: AA

Kaynak: Web Özel