Dolandırıcılar bizi nasıl ikna ediyor? Ünlü, savcı, asker... 'Eğitim seviyesi fark etmiyor!'

Dolandırıcılık olayları maalesef son günlerde hızla artmakta. Toplumun birçok kesiminden insan, kötü niyetli kişilerin hedefi oluyor. Dolandırıcıların en büyük silahı ise ikna becerilerini oldukça iyi kullanmaları. Bunlara son örnek ise geçtiğimiz gün davası görülen ve medyada 'Bitcoin Safiye' olarak bilinen Safiye Gökçe Yüce...

Yüce, kendini finans uzmanı olarak tanıtmış ve kendisine yatırım yapmaya ikna ettiği 40 kişiyi yaklaşık 30 milyon lira dolandırmıştı. Kendini Almanya Merkez Bankası'nda yönetici, Almanya Maliye Bakanlığı'nda müfettiş, mali polis ve avukat olarak tanıtan başka bir kişi ise 400 kişiden yaklaşık 1 milyon euro topladı. Tüm bu örnek olaylar dolandırıcıların ikna kabiliyetinin önemini kavradığını göstermekte.

Her alandan, her yaştan, her sosyoekonomik çevreden insanlar dolandırıcıların hedefi olabiliyor. Hatta ünlü profesörler, savcılar, askerler, hukukçular bile bu kötü niyetli insanların tuzaklarına düşebilmekte. Örneğin ünlü ceza hukukçusu Prof. Dr. Erdener Yurtcan, kendisini Anadolu Adliyesi Başsavcısı Fehmi Tosun olarak tanıtan dolandırıcılara kanarak, 4.5 milyon lirasını dolandırıcıların hesaplarına yatırmıştı. Ünlü beslenme uzmanı Prof. Dr. Canan Karatay da 'gizli operasyon yapıyoruz' yalanıyla 50 bin dolar ve 10 bin TL'sini dolandırıcılara kaptırmıştı. 

Peki nasıl oluyor da dolandırıcılar hedef seçtiği kişileri bu kadar kolay ikna edebiliyor? Kurbanlarına nasıl yaklaşıyorlar, hangi cümleleri nasıl seçiyorlar? İkna etmenin ve ikna olmanın psikolojisinde korkunun payı ne?

'EN İYİ İKNA YÖNTEMİ KORKUTMAK' 

Prof. Dr. Nurdoğan Rigel, iknanın temelinde korkutmak olduğunu söylüyor. Rigel "Dolandırıcılar bir kişiyi aradıklarında ayrıntılara titizlikle çalışıyorlar. Örneğin, arka planda telsiz sesi çıkartıyorlar veya polis sireni sesi çalıyorlar" diyor. Rigel, en iyi ikna yönteminin korkutmak olduğunu ve kişinin o an panik haliyle gerçeklikten uzaklaşabildiğini söylüyor.

Dolandırıcıların genelde belirli semtlerde yaşayan ve belirli yaşlardaki insanları ev telefonlarından aramayı tercih ettiklerini belirten Rigel, "Özellikle yalnız yaşadıklarını düşündükleri insanlara yöneliyorlar veya evde yalnız oldukları daha genç aile bireylerinin iş ya da okulda olduğu saatleri tercih ediyorlar" diyor.

Toplum içinde ünlü olan, bilgi veya zeka seviyesi ortalamanın üzerinde olan kişilerin de dolandırılabildiğini söyleyen Rigel, "Yani, bu işlerde kurban olabilmek eğitim seviyesi ile alakalı değil. Kişileri izleyerek, belki dinleyerek, hatta ailelerine kadar inceleyerek dolandırabiliyorlar. Kişiler de ailelerine zarar gelmemesi için istenileni yapıyor" ifadelerine yer veriyor. Dolandırıcıların genelde tok sesli, düzgün bir Türkçe konuşan kişiler olduğunu söyleyen Prof. Dr. Rigel, "Sesine sertlik vererek, hükmedici bir tavırla isteklerini yaptırıyorlar" demekte.

'EĞİTİM SEVİYESİ FARK ETMİYOR'

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ece Karadoğan Doruk ise, 21 Mart 2022'de Haberglobal.com.tr'de Cihat Arslan imzasıyla yayınlanan "Savcı, general, sanatçı... Nasıl ikna oluyorlar?" başlıklı haberde, insanları ikna etmenin pek çok yöntemi olduğunu belirtmişti.

İknada amacın, hedefteki kişilerin kendi rızalarıyla tutum ve davranışlarında istenilen yönde değişiklikler yapabilmek olduğunu söyleyen Doruk, "İnsanların o an baskın olan ihtiyaçları, o ihtiyaçlarını giderme yolunda kişiyi motive eder. O nedenle ikna eyleminde bulunan kişi, karşısındaki kişinin hangi ihtiyacın etkisi altında olduğunu öğrenmeye çalışır" diyor.

Savcı, general, sanatçı... Nasıl ikna oluyorlar? 'Bilgi bombardımanı...'Gündem

İkna edilme durumunda eğitim seviyesinin fark etmediğini ifade eden Prof. Dr. Ece Karadoğan Doruk, kişinin o anki psikolojik durumu ve etkili iletişim becerilerinin rolünün büyük olduğunu dile getiriyor. Doruk "İnsanlar kendilerine benzeyen kişilerden etkilenebilirler. Ayrıca kendine güvenen bir ses tonundan ve beden dilinden, konuya hakimiyetten etkilenebilme olasılıkları da yüksektir" diyor.

MANİPÜLASYONUN ETKİSİ 

İkna edilen kişinin aslında kendi rızası ile bile isteye karşısındaki kişinin istekleri doğrultusunda hareket ettiğini söyleyen Doruk, "Tabii ki burada manipülasyon da söz konusu olabilir" değerlendirmesini yapıyor. "Kişi o kadar çok bilgi bombardımanına uğruyor veya ikna taktiklerine maruz kalıyor ki karar alma mekanizmaları geçici olarak bloke oluyor" diyen Doruk, sözlerine "Normal şartlarda etkilenmeyeceği söylemlerden etkilenir hale geliyor" şeklinde devam ediyor. 

Ek kaynak: Sabah

Kripto para soygunları nasıl duracak? 30 bin dolarım 'soğudu' iddiasıEkonomi

Kaynak: Web Özel