5 soru 5 cevap | Kısa Çalışma Ödeneği bitiyor, şimdi ne olacak?

Pandeminin başından bu yana 3.7 milyon çalışana yaklaşık 30 milyar TL'lik destek sunan Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ), bu ayın sonunda bitiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan dün yaptığı açıklamada şimdiye kadar ikişer ay şeklinde uzatılan ödeneğin, mart sonu itibarıyla artık verilmeyeceğini duyurdu. Buna karşın, 17 Mart'ta bitecek olan işten çıkarma yasağı ise, 2 ay daha uzatıldı.

Peki şimdi ne olacak? KÇÖ bitirilirken işten çıkarma yasağının uzatılması ne anlama geliyor? Haberglobal.com.tr okurları için patron tarafını Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hadi Karasu ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken'e; işçi tarafını ise DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu'na sorduk.

1- Kısa Çalışma Ödeneği'nin 2021 Mart sonunda bitecek olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel: Perakende sektörü için zor bir durum. Kaynak anlamında bir problem var belli ki, bu yola gidildi. Birleşik Markalar Derneği olarak en azından haziran ayına kadar uzatılmasını talep ediyorduk.

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hadi Karasu: Pandemi gibi bir süreçte verilen bu destek çok önemliydi. Süreci çalışanıyla ve işvereniyle birlikte buraya kadar getirdik. Bir taraftan da işlerimizi toparlamaya çalıştık. Biraz daha devam etmesinde fayda vardı.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken: Bu destek, devletin bize vermiş olduğu, yanımızda olduğunu hissettirdiği çok önemli bir destekti. Esnafın umudu, en azından işlerin normale döneceğini öngördüğü yıl sonuna kadar uzatılması yönünde. Bu konuda ilgili bakanlıklara ve sayın Cumhurbaşkanımıza ilettiğimiz taleplerimiz var. Yeniden bir düzenleme bekliyoruz.

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu: Asıl olarak yapılması gereken, bu desteklerin bitirilmesi yerine artırılmasıdır. En düşük miktarın da asgari ücret seviyesine yükseltilmesini talep ediyoruz. Bitecek olması, pandeminin toplumsal ve ekonomik etkilerinin sürdüğü bu dönemde çalışanlar için ciddi olumsuzluklar doğuracaktır. Küçük işletmeler, yanında bir iki kişi çalıştıran küçük esnaf için de ciddi zorluklar olacaktır.

DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu

2- KÇÖ'nün bitmesi işsizlik üzerinde nasıl bir etki yaratır?

Sinan Öncel: Maalesef olumsuz bir etki yaratır. Zaten mevcut şartlardan dolayı çalışanların en az 5'te 1'inde fazlalık ortaya çıktı. Tabii ki özellikle eski, yetişmiş elemanlarımızı kaybetmemeye çalışacağız. Dayanabildiğimiz kadar dayanacağız. BMD olarak bünyemizde 400'den fazla marka var, yaklaşık 400 bin kişiye de istihdam sağlıyoruz. 

Zaten kapanmalardan ve düşük satış trafiğinden dolayı çalışan fazlalığı ortaya çıkmıştı. Haftanın 7 günü, sabah 10-akşam 10 çalışılırken, şimdi haftanın 6 günü sabah 10-akşam 7 çalışılıyor. 

Hadi Karasu: Piyasa açılmazsa ve üçüncü dalga gelirse, zaten düşük seyreden alışveriş eğilimi daha da düşer. Öyle olunca da siparişler yavaşlar. Ne olacak, bilmiyoruz. Şu an dokuma grupları, dış giyim yüzde 50 kapasiteyle çalışıyor. Belki en fazla yüzde 70'e çıkıyordur. Ne olacak, yaşayıp göreceğiz.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hadi Karasu

Bendevi Palandöken: İşsizliğin çok yüksek oranlara çıkmasına yol açabilir. Bunun için bu ödeneğin devamı gelsin istiyoruz. Mücbir sebep olarak devamının getirilmesi lazım.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken

Arzu Çerkezoğlu: Türkiye tarihinin en büyük iş ve istihdam kaybını yaşıyoruz. Zaten pandemiye de ekonomik sıkıntılarımızın olduğu bir dönemde yakalanmıştık. Bu yüzden bu ödeneğin bitirilmesiyle işten çıkarmalar ve iş yeri kapanmalarının önü açılmış olacak. Halihazırda bu ödenekten yararlanan 1.3 milyon işçinin ne kadarı işsiz kalır, bunu öngörmek zor. Ama önemli bir istihdam kaybı yaratacağı çok açık. Özellikle de genç ve kadın işsizliğindeki olumsuz tablo, daha da derinleşecektir.

3- KÇÖ biterken işten çıkarma yasağının sürecek olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Sinan Öncel: Ücretsiz izinler artar. Çünkü çalışma saatlerinin daralmasıyla beraber ister istemez bir grup çalışanımız atıl kapasite olarak kaldı. Onların da bir yerlere gitmeleri gerekiyor. Şu ana dek çok önemli bir kısmına izin kullandırıldı. Özellikle eski çalışanların 45 güne kadar izinleri vardı. İzinleri de bitti. Maalesef yine izne gönderilecekler, başka çare yok. 

Hadi Karasu: Kısmi çalışma bitip, işten çıkışlar da yasaklanınca ücretsiz izinler gündeme gelecektir diye düşünüyorum. Özellikle de kapasitesini dolduramayanlar için.

Bendevi Palandöken: Bizi daha da perişan eder. Ücretlerin düşürülmesi de mümkün olmayacak çünkü.

Arzu Çerkezoğlu: Bu yasak son derece önemli. Bizim de önerdiğimiz bir yasaktı. Ancak işten çıkarma yasağına bir istisna getirildi: Kod 29 (İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı gerekçe gösterilerek tazminatsız kovulması). Bu yasak sürecekse, bütün istisnaların kaldırılarak devam etmesi gerekir. Tabii ki Kısa Çalışma Ödeneği ile birlikte devam etmeli. Ücretsiz izin dayatmasına da son verilmeli. İşverenlere tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarma hakkı da verildi işten çıkarma yasağıyla birlikte. Bu da, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenen asgari ücretin yarısı kadar bir nakit ücret desteği demek. 

İLGİLİ HABER

"Yıl sonuna kadar uzatılsın"

4- Kaç kişi KÇÖ'den yararlandı, kaç kişi ücretsiz izne gönderildi?

İŞKUR verilerine göre, pandeminin başından itibaren 3.7 milyon çalışan Kısa Çalışma Ödeneği'nden (KÇÖ) yararlandı. Şubat 2021 itibarıyla yaklaşık 1.3 milyon çalışan hâlâ KÇÖ'den faydalanıyor. Bu süreçte ücretsiz izne çıkarılan çalışan sayısı ise 2.5 milyon kişi.

5- Ne kadarlık ödeme yapıldı?

3.7 milyon çalışana 30 milyar lirayı bulan tutarda kısa çalışma ödemesi yapıldı. Ücretsiz izne çıkarılan 2.5 milyon çalışana ise yaklaşık 10 milyar TL destek ödendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son verilerle şunları söyledi: İşsizlik ödeneğinde 1 milyon kişiye 5.5 milyar lira ödeme gerçekleştirdik. 3.6 milyar liradan fazla prim mahsuplaşma imkanı sağladık. 2 aylık telafi çalışma süresini 4 aya çıkardık. Verdiğimiz teşvik ve desteklerin tutarı 80 milyarı buldu.

Kaynak: Web Özel