3 soruda 3 ada | BÖLÜM 3: Meis

Eren Sakarya/Sıdal Utkucu

Yunanistan'ın Türkiye kıyısındaki Sisam ve Midilli adalarına toplam 41 adet zırhlı askeri araç sevk ettiği geçtiğimiz günlerde Türk İHA'ları tarafından tespit edilmişti. Bu hareket Ege'de açık Yunan provokasyonu olarak değerlendirilirken, öncesinde Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu'nun Kaş'ın karşısındaki Meis Adası'nı ziyaret etmesi de Yunanistan'ın bölgedeki tansiyonu yükseltme girişimi olarak nitelendirilmişti. Yunanistan'ın 2020'de de Meis Adası'na askeri yığınak yaptığı tespit edilmiş, Türk Dışişleri Bakanlığı bu duruma tepki göstermişti.

Meis Adası, Türkiye anakarasının yaklaşık 2 kilometre açığında bulunuyor. Ada bağlı bulunduğu Rodos iline (adasına) 125, Atina'ya ise 570 kilometre uzaklıkta. 16'ncı yüzyılda Osmanlı idaresinde geçen ada, 1912'deki Trablusgarp Savaşı sırasında On İki Ada ile beraber İtalya tarafından işgal edildi. Lozan Barış Görüşmeleri'ne de konu olan ada, 1947'de imzalanan Paris Antlaşması ile İtalya tarafından Gayri Askeri Statüdeki Ada (GASA) olmak kaydıyla On İki Ada ile beraber Yunanistan'a bırakıldı.

SORU 1: Neden özellikle bu adaya askeri yığınak yapılıyor?

Emekli Korgeneral Dr. Erdoğan Karakuş, Meis'in 10 kilometrekarelik bir ada olduğu halde kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge (MEB) meselesi yüzünden bu kadar önemli olduğunu söylüyor. İspanya'daki Sevilla Üniversitesi tarafından hazırlanan bir haritaya göre, Türkiye'ye Akdeniz'de yüzde 4, Yunanistan'a yüzde 16 pay verildiğini söyleyen Karakuş bu haritanın kabul edilemez olduğunu vurguluyor. Karakuş sözlerini şöyle sürdürüyor: 

"Meis 10 kilometrekarelik bir araziye sahip ama kıta sahanlığına sahip olmadığı halde ada hakkında adanın büyüklüğünün katbekat üzerinde MEB ilanı söz konusu oldu. Yunanistan, Doğu Akdeniz'de hak ilan eder hale geldi ama haklı olmadıkları bir ilan bu. Sonuç olarak Meis, Doğu Akdeniz'de hakkı olmadığı halde hak iddia edebilmek için Yunanistan'ın elinde tutması gereken bir ada konumunda. O nedenle Meis konusunda Yunanistan elinden geleni yapmaya çalışıyor."

SORU 2: Ne zamandan beri bu adaya askeri yığınak yapılıyor? 

Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Altuğ Günal, aslen 1960'lardan itibaren Yunanistan'ın adaları silahlandırma çalışmalarına başladığını belirtiyor. Günal, Meis Adası'nın silahlandırılması konusunda ise, "Konu yıllar içerisinde inişli çıkışlı şekilde sorun yaratsa da, 2020 Ağustos’unda Rodos’tan kalkan sivil bir feribotun tam teçhizatlı Yunan askerlerini Meis’e taşımasına dair görüntüler medyaya servis edilince, Meis konusu tam olarak gündeme oturdu" diyor.

Günal ayrıca, Yunanistan Cumhurbaşkanı da dahil olmak üzere en üst düzey yetkililerin adaya yaptıkları ziyaretlerin, bu ziyaretlerde askeri birliklerin denetlenmesinin ve oldukça militarize görüntülerin ortaya çıkmasının, Türkiye tarafından ciddi provokasyonlar olarak değerlendirildiğini vurguluyor.

3 soruda 3 ada | BÖLÜM 2: SisamGündem

SORU 3: Bu adanın önemi ne? Türkiye'ye ne kadar yakın?

Doç. Dr. Altuğ Günal, Türkiye'nin yanı başındaki Yunan adalarının silahlandırılmasını hukuksuz ve kendisi için büyük bir güvenlik tehdidi olarak gördüğünü söylüyor. Günal, "Zaten bu adalara askerden arındırılmış statü verilmesinin sebeplerinden en önemlisi de Türkiye’nin haklı güvenlik kaygılarını gidermek idi" diyor. 

Öte yandan Günal, Türkiye’ye 2 kilometre uzaktaki, 500 kişinin yaşadığı, 10 kilometrekarelik bir mini adayı kullanarak, Doğu Akdeniz’de yaklaşık 40 bin kilometrekarelik bir MEB alanına sahip olmak istemesini, Türkiye'nin kabul edilemez gördüğünü söylüyor. 

Yunanistan, bitişiğindeki adalarla beraber Meis'i ve Meis'in bağlı bulunduğu On İki Ada'yı, Lozan Barış Anlaşması'ndan tam 24 yıl sonra, 1947'de Paris Antlaşması ile Gayri Askeri Statü'deki Adalar (GASA) olması kaydıyla İtalya'dan devraldı. 

Doç. Dr. Altuğ Günal, "Paris Antlaşması'nın 14. maddesi, çok açık bir şekilde Meis’in askerden arındırılması ve hep öyle kalması gerektiğini yazıyor ve Yunanistan da bunu kabul ediyor" diyerek sözlerini sonlandırıyor. 

3 soruda 3 ada | BÖLÜM 1: MidilliGündem

Ek kaynak: Lozan Barış Anlaşması ve Ege Adaları (İnce, 2013), AA

[email protected] 

[email protected] 

Kaynak: Web Özel