17 Ağustos 1999 depreminde hiçbir binanın yıkılmadığı, kimsenin ölmediği yer: Tavşancıl... Hiç mi ders almadık!
17 Ağustos 1999 depremi İzmit Körfezi'nde can ve mal kaybına neden oldu. Ancak depremin merkezine yakın olmasına rağmen, körfezdeki bir yerleşim yeri, depremden neredeyse hiç etkilenmedi. Sonradan herkesin dikkatini çekecek olan bu yer, Tavşancıl'dı. Kahramanmaraş Depremi, Tavşancıl'ı hatırlattı.
Peki 17 Ağustos depreminde Tavşancıl'da kimsenin "burnu bile kanamadı" ve hiçbir bina yıkılmadı?
BBC Türkçe, Tavşancıl'a giderek bunun nedenlerini araştırdı.
"Bizim bina hiç etkilenmedi"
"Bizim evimiz iki katlı, hiçbir zarar görmedik"
İzmit Körfezi'nin kıyısında olan Tavşancıl, geçmişte beldeydi. Bugün ise Dilovası'na bağlı bir mahalle. Civardaki yerlerden farklı olarak yeşillikler içinde sakin bir bölge. Burada dikkat çeken şey ise binaların az katlı olması ve birbirlerine çok yakın olmaması. Tavşancıl'ın depremden etkilenmemesi de bununla doğrudan bağlantılı.
1980'lere bakıldığında Tavşancıl'ın 1987 yılında belde belediyesi olduğunu görüyoruz. 1989 yerel seçimlerinde Salih Gün belediye başkanı seçildi. Salih Gün ilk iş olarak bir imar planı hazırlamak için Kocaeli Üniversitesi'ne başvurdu. Hazırlanan raporda bilim insanları zemin etüt raporunda deprem riskine dikkat çekti. Tavşancıl, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın üzerinde yer alıyordu. Deprem riski görmezden gelinemezdi.
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Uğur Kaynak, zemin etüd raporunu hazırlayanlardan biriydi. Prof. Kaynak'a göre Tavşancıl'ın depremden etkilenmemesinin nedeni zeminin önemli oranda sağlam olması ve belediyenin uygulamalarıydı.
Dönemin Belediye Başkanı Gün, bilimsel raporları dikkate alarak bir imar planı hazırladı. Bu plan kapsamında başta yüksek kat sınırlaması olmak üzere, çeşitli kararlar hayata geçirildi. Ancak o dönem bu imar planı halk arasında tartışma yarattı. Planı destekleyenler olduğu gibi karşı çıkanlar da vardı.
O dönemin Belediye Başkanı Salih Gün'ün kızı Nida Gün Dönmez BBC'ye yaptığı açıklamada, "O dönem babamın arkadaşları babama küstüler, konuşmayanlar oldu. Bir sürü problemler yaşandı. Çok katlı binalara ruhsat verilmedi. En fazla 3 kata izin verdi, bazı yerlerde 2'yi de geçirmedi. Hatta kendi evimizde rahmetli dedem 1 kat daha çıkmak istedi, ona bile izin vermedi. 'Burası deprem bölgesi baba, kesinlikle olmaz, dedi'" diye anlatıyor o günleri.
Eski Tavşancıl Belediye Meclis Üyesi Günal Ersoy ise "Karşı çıktık, insanların yerlerinden bekleyişi vardı, Gebze'de 6 katlı bina çıkıyorlardı, bu planda ise buna izin yoktu, hala da yok. Evim vardı, 4 katlı olarak planı çizdirdim, 1 katımı yok etti" diye anlatıyor.