165 kez denediler, Tarihi isyanlarla dolu Fransa...

Fransa 2018 yılındaki 'Sarı Yelekliler' hareketinden bu yana yaşanan en büyük isyanla yüzleşiyor. Ülkede 17 yaşındaki bir gencin polis tarafından vurulmasının ardından başlayan olaylar günlerdir devam ediyor. Ülke geneline yayılan protestolarda 1 kişinin hayatını kaybettiği ifade edilirken gözaltına alınanların sayısı 2 bin kişiyi geçmiş durumda. Paris'in bazı bölgelerinde gece sokağa çıkma yasağı ilan edilirken Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron şiddetlenerek devam eden olaylar nedeniyle Almanya ziyaretini erteledi. 

Fransa'da yaşananlar dünya medyasında “ülke neden sürekli isyan ve protesto halinde” sorusunu da gündeme getirmiş durumda. Ünlü İngiliz tarihçi John Julius Norwich'in 2018 yılında yayımlanan 'A History of France' (Fransa'nın Tarihi) adlı kitabında Fransa'nın isyan ve protestolarla dolu tarihi tüm yönleriyle ele alınıyor. Tarihçi Norwich kitabında Fransa'yı “13. yüzyıldan itibaren bir devrimler ülkesi” olarak nitelendiriliyor. 

İLK PROTESTO 1229 YILINDA PARİS ÜNİVERSİTESİ'NDE YAŞANDI

Kitaptaki bilgilere göre ilki 1229 yılında kilisenin üniversite yönetimi üzerindeki otoritesinin protesto edildiği Paris Üniversitesi isyanından itibaren Fransa tarihinde ses getiren belli başlı 165 isyan ve protesto bulunuyor. Fransız tarihinde gerçekleşen protestoların en çok “aşırı vergilendirmeye karşı” gerçekleştiğinin altını çizen eserdeki bilgilere göre ilk vergi isyanı da ülkenin güneyinde bulunan Cahors kentinde 1270 yılında meydana geldi. Norwich'in kitabındaki kayıtlara göre bir kentten başlayıp ülke geneline yayılan ilk isyan ise 1378-1382 yılları arasında gerçekleşti. 

1789'DA BAŞLAYAN POLİTİK İSYANLAR 82 YIL SÜRDÜ

Kitaptaki bilgilere göre Fransa tarihindeki en büyük ayaklanma Fransız Devrimi ile sonuçlanan ve tüm dünyadaki politik sistemleri kökünden değiştiren 1789 Fransız İhtilali. Halktan alınan yüksek vergilere ve ekonomik eşitsizliğe tepki olarak doğan ve şiddetli ayaklanmalarla tüm Fransa'ya yayılan ihtilal sonucunda Cumhuriyet ilan edilerek 'Monarşiler Çağı'nın sonu geldi. Tarihçi John Julius Norwich kitabında 1789'da başlayan ve 1815'te biten Fransız Devrimi sürecinde 5 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiğinin altını çizmekte.

Tarihçi Norwich, 19. yüzyılın yalnızca Fransa'da değil tüm dünyada “devrimler çağı” olarak adlandırıldığını ancak Fransa'nın yine ön plandaki ülkelerden birisi olduğunu da kitabında şu kronolojiyle ifade etmekte:

“Fransa'da 1830 yılında liberal bir monarşinin kurulmasını sağlayan Temmuz Devrimi gerçekleştikten sonra cumhuriyetçi ve monarşi karşıtı hareketler İngiltere'den Rusya'ya kadar yayılmaya başladı. Bu devrimin hemen ardından, 1832 yılında Paris Ayaklanması yaşandı ve Fransa'daki cumhuriyetçiler monarşi karşıtı bir isyan başlattı. 1848'de monarşi yıkılıp 2. Cumhuriyet kuruldu. Bu uzun isyanlar sürecinde 1871 yılında iki ay Paris'i yönetecek olan sosyalist Paris Komünü gibi kısa süreli ancak Avrupa tarihinde son derece etkili olan isyanlar da gerçekleşti.”

FRANSIZ POLİSİNE KARŞI 7 KEZ SOKAKLARA DÖKÜLDÜLER

Fransa'daki ilk büyük işçi grevi ise 1936 yılında gerçekleşti. 1 milyondan fazla işçi ülke çapında sokaklara döküldü ve bu grevin ardından Fransız işçileri bugün de geçerli olan temel haklarına kavuştular. Ülkedeki ilk azınlık isyanı ise 1979 tarihli. Kuzey Afrika kökenli çok sayıda insan, polisin Afrika kökenli bir genci sorgusuz tutuklaması üzerine Lyon kentinde sokaklara döküldü. 1991 yılında ise Sartouville kentinde bir süpermarkette alışveriş yapan Arap gencin güvenlik görevlisi tarafından vurularak öldürülmesi sonrasında ülkede ilk kez bir azınlık vatandaşının öldürülmesinin ardından şiddetli isyanlar yaşandı. Kitaptaki bilgilere göre 1991-1998 yılları arasında azınlık vatandaşlarının polis tarafından öldürülmesini protesto etmek için Fransızlar 7 kez sokaklara döküldü.

PROTESTO HAREKETİ KENDİ KUŞAĞINI OLUŞTURDU

Fransa'da 20. yüzyılda yaşanan en büyük isyan hareketi ise 1968 yılında yaşandı. Bu tarihte Paris'te bulunan Sorbonne Üniversitesi'nde öğrenci gençlik hareketi olarak başlayan protesto eylemlerine de milyonlarca işçi ve çiftçi katıldı. 9 milyon insan Fransa'nın çoğu büyük kentinde protesto eylemleri gerçekleştirerek hükümeti pazarlık masasına çekmeyi başardılar. 1968 hareketi ABD'den, Çin'e kadar dünyanın her yerinde benzer eylemlerin yapılmasına ve bir dönemin '68 Kuşağı' olarak anılmasına da sebep oldu. 1968 olayları kadar büyük ölçekli olmasa da 1986 yılında Üniversite'ye giriş reformu yasa önerisi, 1995 yılında toplu taşıma işçilerinin ücretlerine yapılacak artış önerisi ve 2006 yılında üniversiteden yeni mezun olanlara verilecek düşük ücret sistemi önerisi dönemlerinde de yüzbinlerce insan ülke genelinde büyük protestolar gerçekleştirdi.

SARI YELEKLİLER SON BÜYÜK PROTESTOYDU

2018 yılında gerçekleşen ve 'Sarı Yelekliler Hareketi' ya da 'Sarı Yelekliler Protestoları' adı verilen büyük protesto eylemleri de dünya çapında ses getirdi. Yükselen akaryakıt fiyatları, yüksek yaşam maliyetleri, vergi yükünün alt ve orta sınıflara yayılması gibi problemlere karşı çıkan 200 bine yakın insan önce Paris'te sonrasında da tüm ülke genelinde protesto eylemleri gerçekleştirdi.

emre.ozturk@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel