Dünyanın büyük sorunu: Enflasyon

Enflasyon Türkiye ekonomisinin kronik bir sorunu. Özellikle son üç yıldır tüketici fiyatları ciddi bir şekilde artıyor. Bu artışta döviz kurlarının etkisi büyük. Türkiye cari açık veren bir ülke olduğu için kurdaki 1 kuruş artış bile hem dış borcumuzu hem de hayat pahalılığını etkiliyor. Bunun son örneklerini küresel enerji krizinin de etkisiyle akaryakıt fiyatlarında görüyoruz. Motorinin litresi benzini aşarak 8.16 TL’ye dayandı.

Fakat şunu bilmekte fayda var ki enflasyon sadece Türkiye’nin değil dünyanın sorunu. Salgın sonrası biriken talep, hammadde ve enerji piyasasında yaşanan sorunlar Batı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarını da hiç alışık olmadıkları zamlar ile tanıştırdı.

'DEMEK Kİ TALEP VAR'

Amerika Birleşik Devletleri hükümeti her ürüne zam gelmesini bir ‘başarı’ gibi göstermeye çalışıyor. Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg vatandaşların ürünleri alabilecek parası olduğu için enflasyon olduğunu, bunun da bir refah seviyesi göstergesi olduğuna insanları inandırma peşinde. Bakan, “Gelir yükseldi, çünkü Başkan ekonominin resesyondan çıkmasına rehberlik etti” dedi.

ABD’de bu kış vatandaşın ısınma faturası yüzde 30 pahalanacak, 5 litre benzine (1 galon) 1 dolar zam geldi. Ayrıca tedarik zinciri bozulduğu için yılbaşında çocuklara oyuncak bulmak da zor olacak.

Şurası kesin ki Biden yönetimi ülkede enflasyonu patlattı. ABD’de hala 10.4 milyon boş iş pozisyonu var. Vatandaşlar ise devletten aldıkları pandemi yardımı sebebiyle iş hayatına dönmeyi düşünmüyor. Devletten gelen para, bazı ek gelirler ile birleşince ABD halkının tasarruf kapasitesi arttı. Wall Street Journal’a göre; mevduat hesaplarındaki para 1.7 trilyon dolara dayandı. Biden seçildiğinden beri petrolün varilinin iki katına çıkarak 84 doları da görmesi hayat pahalılığının artmasına sebep oldu.

GIDA DEVLERİ ZAMLARINI YAPTI

Dove sabunları ve Magnum dondurmalarının üreticisi olan küresel gıda devi Unilever son çeyrekte fiyatlarına yüzde 4 zam yaptı. Bu oran 2012 yılından bu yana en ciddi fiyat artışı olarak kayıtlara geçti. Benzer bir adım Nestle, P&G ve Danone’den de geldi.

Unilever’in CEO’su Alan Jope, “1 sene boyunca enflasyon baskısı altında olacağız” diyor. Jope fiyatlar üzerinde böyle bir baskının 20-30 yılda bir görüldüğünü söyledi. Şirketler girdi maliyetleri arttığı zaman bunu hemen ürünlere yansıtamıyor çünkü bunu yaparlarsa vatandaşlar daha ucuz alternatiflere yöneliyor. Bu yüzden maliyet artışları ürünlere yavaş yavaş yansıtılıyor.

Nestle son çeyrekte ürünlerine yüzde 2.1 zam yaparak son beş yılın en yüksek dönemine ulaştı.

Gıda devi Danone’nin CFO’su Juergen Esser, önümüzdeki yıl Avrupa’da daha yüksek enflasyon görülebileceğini söylüyor. P&G’ye göre bu yıl hammadde ve nakliye artışları sebebiyle 2.3 milyar dolar ek kaynağa ihtiyaçları var.

İngiltere’de yeme içme sektörü alarm halinde. Tahminlerine göre restoranlarda bu yıl yüzde 18 fiyat artışı olacak. Kamyon şoförü bulamayan ülke kamyoncuların maaşına zam yaptığı için nakliye ücretleri de halkın sofrasına yansıyacak.

Şu sıralar yaşadığımız bir duygu: ‘Şimdi almazsam zam gelecek’Gündem

 'ALMANYA'DA ZORUNLU ELEKTRİK DÜŞÜNCESİ'

Almanya’da akaryakıt fiyatları pahalandığı için vatandaşlar verginin daha düşük olduğu Çekya gibi ülkelerde depolarını doldurmaya başladı. İnsanlar artık çevresel koşullardan değil ceplerini düşündükleri için elektrikli otomobil satın almak istiyorlar.

Avrupa’da yıllık enflasyon Ağustos ayında yüzde 3, Eylül’de ise yüzde 3.4’e yükseldi. Kıtada fiyat artışları 13 yılın zirvesinde. Almanya’da ise geçen ay yıllık enflasyon yüzde 4.1 olarak kıta ortalamasının üzerinde açıklandı ve enflasyon 28 yılın zirvesine çıktı.

Geçen yıl Eylül’de Almanya’da yıllık enflasyon eksi 0.2 olarak açıklanmıştı. Analist Holger Schmeiding, “Geçen yıl fiyatlar düşük olduğu için bu sene enflasyon çok yüksek gözüküyor” diyerek fiyat artışlarının makul olduğunu düşünüyor.

Pek çok ekonomiste göre pandemi sonrasında dünya bir enflasyon dönemine hazırlanıyor. Ülkeler hazırlıklarına göre bu fırtınadan az hasar ile çıkmaya çalışıyor.

Kaynaklar: Washington Post, Bloomberg, Die Welt

Almanya'nın korkulu rüyası enflasyon geri döndü!Ekonomi