Taliban değişir mi? Herkes 1996-2001 arasını hatırlıyor…

Dünyanın en baskıcı rejimlerinden birinin örneklerini 1996-2001 yılları arasında Afganistan’da sergileyen Taliban, ülkede yeniden kontrolü eline aldı.

Bir bilgisayar oyununda bile olmayacak hızla ülkeye hakim olan örgüt, başta ABD olmak üzere dünyadaki bütün istihbarat örgütlerini yanılttı. Örgüt uluslararası tanınırlık elde etmek adına da değiştiği sinyallerini vermek istiyor.

Peki Taliban değişti mi? İlk adım olarak kadınlara tek başlarına sokağa çıkma izni vereceklerini söylediler. Dün düzenledikleri basın toplantısında ise medyanın özgür olacağını ama İslami kurallara göre hareket edeceğinin altını çizdiler.

Taliban’ın baş sözcüsü Zabihullah Mücahit kadınların çalışmaya devam edebileceğini vurguladı. Afganistan’ı bilenler Taliban’ın son açıklamalarına çok da kıymet vermiyor.

'HALK SİZİ AFFEDER Mİ?'

Örgüt şu an ülke içinde askeri kontrolü sağlasa da siyasi kontrolü sağlamış değil bu sebepten gazetecilerin çok sert eleştirilerine maruz kalabiliyor. Örneğin dün örgütün Kabil’de düzenlediği basın toplantısında bir gazeteci, “Afgan halkının sizi affedeceğini düşünüyor musunuz?” sorusunu sordu.

Taliban üyeleri şu güne kadar Türk medyası dahil olmak üzere yaptıkları açıklamalarda uluslararası kamuoyuna entegre olma isteklerini dile getiriyor çünkü Afganistan uluslararası yardımlar olmadan ayakta kalamayacak bir ülke. Türkiye Cumhuriyet tarihinin en büyük dış yardımlarından birini yıllar içerisinde Afganistan’a yaparken Alman Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Taliban rejimine maddi bir destekte bulunulmayacağını geçen günlerde açıkladı.

Taliban’ın baş sözcüsü Zabihullah Mücahit/Fotoğraf: Reuters

ÇİN VE RUSYA DESTEĞİ NE OLUR?

Önümüzdeki günlerde ABD Başkanı Joe Biden’ın çağrısı ile G-7 ülkeleri Afganistan’ın durumunu tartışmak için bir araya gelecek. ABD her ne kadar Taliban rejiminin karşısında ise Taliban da bir o kadar Rusya ve Çin’den uluslararası destek almak istiyor.

Örgütün siyasi lideri Abdul Ghani Baradar geçen günlerde Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile görüştü. Fotoğraf: Reuters

Taliban’ın kuracağı yeni hükümet yeni yönetimin tavrı konusunda belirleyici olacak. Yeni hükümet kurma pazarlıklarına ABD’nin ülkeye Cumhurbaşkanı olarak seçtiği ilk isim Hamid Karzai’nin de katılması görüşmelere uluslararası bir tanınırlık da getiriyor.

Taliban’ın eski bakanlarından Maulvi Khalamuddin, “Taliban istese dün başkanlık sarayında bir İslam Emirliği kurardı. Tek taraflı bir hükümet olmasını istemiyorlar” değerlendirmesinde bulundu.Taliban, Kabil’e girdikten sonra Vali Daoud Sultanzoy’u görevinde bıraktı. Eski kabineden Sağlık Bakanı Wahid Majroh da şimdilik işinin başında.

Afganistan'dan tahliye edilen yolculardan bazıları Paris'e ulaştı. Fotoğraf: Reuters

YAĞMAYA İZİN YOK AMA...

Örgütün askeri kanadının lideri durumunda bulunan Muhammed Yakup, Kabil’de hiçbir yağmaya ve mallara el konmasına izin vermeyeceklerini söyledi.

Buna rağmen geçen pazar günü Kabil’e girilmesinin ardından militanlar silahlar ile sokaklara indi. Hükümetin eski üyelerini ‘ziyaret’ etti. Ev ve arabalarına el koydular. Aynı zamanda trafik polisliği yapıp sokaklardan geçenlerin kimliklerini de kontrol etmeye başladılar.

Ülke içerisinde Taliban’ın kız okullarına tekrar izin verebileceği yönünde de bir dedikodu var. UNICEF’in Kabil operasyonunu yöneten Mustafa Ben Mesut geleceğe dönük olarak dikkatli bir şekilde iyimser.

Taliban Kabil'de kontrol noktaları kurdu. Fotoğraf: Reuters

'DEĞİŞECEKLERİNİ DÜŞÜNMEK FANTEZİ OLUR'

ABD’nin eski Pakistan Büyükelçisi Hüseyin Hakkani, “Bir inanç sistemi uğrunda ölmek veya yaşamak isteyen insanların kendilerini değiştireceklerini düşünmek en basit haliyle bir liberal fantezidir” değerlendirmesinde bulundu.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price ise, “Sözlerine bakmaktansa eylemlerini izleyeceğiz” diyor.

Pazar günü Taliban’ın Kabil’e girmesiyle sokaklarda pantolonla dolaşan genç kızların evlerine koşması bir oldu. 23 yaşındaki Marzia Nazari İran vizesi olduğunu ve ülkeden çıkmak istediğini söyledi.

Taliban 1996 yılında iktidara geldiğinde kadınların çalışması yasaklanmış, okulları kapatılmış, erkek akrabaları olmadan dışarı çıkmalarına izin verilmemişti. Bu kuralları ihlal eden kadınlar taşlanmış ve toplum içerisinde şiddete uğramıştı.

Kaynaklar: Sky News, The New York Times, Washington Post

İLGİLİ HABER

'Taliban 150 dolar veriyordu. Şimdi...'