SWIFT neden bu kadar önemli?

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı, Rusya'nın bankalararası finansal iletişim sistemi SWIFT'ten çıkarılması talebini beraberinde getirdi. AB, ABD, Birleşik Krallık ve Kanada; Rusya ekonomisini ve finansmanını baltalamayı amaçlayan gelişmiş bir önlem paketinin parçası olarak bazı Rus bankalarının ağdan bloke edilmesi konusunda anlaştılar. Peki SWIFT neden önemli?

SWIFT nedir?

Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Topluluğu anlamına gelen SWIFT, dünya çapındaki bankaları birbirlerine bağlayan bir iletişim ağı. Uluslararası finansın omurgası olarak da ifade edilen Belçika merkezli konsorsiyum, 200'ün üzerine ülkede faaliyet gösteren 11 bini aşkın finansal kuruluşu buluşturuyor ve Uluslar arası ödemelerin gerçekleşmesi sağlanıyor. Geçen yıl, günde ortalama 42 milyon işlem yaparken bunların yüzde 1'inden biraz fazlasının, alıcı ya da gönderen noktasında bir Rus şahıs ya da kurum bulunmaktaydı.

Ne işe yarar?

SWIFT bir ödeme sisteminden daha fazlası. SWIFT, finansal mesajları son derece güvenli bir şekilde taşır. Dünya çapındaki finans kuruluşlarının finansal işlemlerle ilgili bilgilerini; korunaklı, standartlaştırılmış ve güvenilir bir ortamda gönderip almasını sağlayan bir ağ olan SWIFT, dünya çapındaki yüksek değerli ödemelerin yaklaşık yarısında kullanılıyor.

SWIFT, Rusya-Ukrayna savaşında nasıl bir rol oynayabilir?

İlk olarak Doğu Avrupa ülkeleri ve Fransa'nın dile getirdiği Rusya'yı sistemden çıkarma fikri gerçeğe dönüşürse Rus kuruluşların sınır ötesinde iş yapma kabiliyeti çok zayıflamış olacak. Batılı ülkeler, 2014'te Kırım'ın ilhakından sonra Rusya'yı karşı bu yaptırımla tehdit ettiğinde, ülkenin eski maliye bakanı Alexei Kudrin, bunun ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasını bir yıl içinde yüzde 5 azaltabileceğinı söyledi.

Peki, Rusya'yı SWIFT'ten çıkarmak bu kadar etkili olacaksa tüm yaptırımları oybirliğiyle onaylayan AB, iş SWIFT'e gelince neden o kadar da hevesli gözükmedi?

Çünkü enerji... Mevcut planlara göre Rusya'nın Avrupa'ya gaz ihraç etmeye devam etmesi bekleniyor. ABD Hazine Bakanlığı yetkilileri, SWIFT'ten çıkararak Rusya'yı daha geniş bir şekilde baskılamanın Batılı işletmelere, özellikle de büyük petrol şirketlerine zarar verebileceğini söylüyor. ABD ve Almanya'daki bankalar, Rus bankalarıyla SWIFT için en sık iletişim kuran bankalar...

Ayrıca bu enerji ve ticaret bağımlılığı nedeniyle bu hamlenin dünyada da ekonomik gerileme yaratacağı düşünülüyor.

SWIFT'in alternatifi var mı?

Evet. Rusya zaten kendisi için bir alternatif iletişim platformu kurdu ancak 2020'nin sonunda sistemin yalnızca 23 ülkeden 400 katılımcısı vardı. Çin merkezli benzer bir yapı daha bulunuyor. Özellikle ABD, Çin'in uluslararası para transferinde güçlü bir alternatif olmasından çekiniyor. Lakin ABD, AB ve İngiltere başta olmak üzere pek çok ülkenin merkez bankası tarafından denetlenen SWIFT bu açıdan ekstra güvenli.

Buna rağmen yine de Çin'in alternatif sisteminin güçlenmesinin doların egemen olduğu küresel finansal sistemi aşındırabileceği dile getiriliyor.

Daha önce SWIFT'ten çıkarılan oldu mu?

1973'te ortaya çıkan SWIFT sisteminden İran, 2012'de ve 2018'de olmak üzere iki kez SWIFT'ten çıkarıldı.

Swift ne demek? Swift ne anlama gelir?Gündem

O zaman Rusya, kripto varlıklarla ticaretini sürdürebilir mi?

Elbette bu Rusya'nın yaptırımlardan kaçmasına yardımcı olabilir. Ancak Rus kripto para birimi etkinliği, geleneksel işlemlere kıyasla tarihsel olarak sönük kaldı. Bu nedenle uzmanlar, kriptonun SWIFT'in yerini alabileceğine inanmıyorlar. Ayrıca, Rusya'nın yaptırımdan kaçmasına yardım etmeyi seçen ülkeler ve bankacılık kurumları, dünya çapında olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalabilir.

Lakin Ukrayna bu konuda da girişimlerine başladı. Rus ve Belaruslu politikacıların kripto varlık cüzdanlarına ilişkin bilgi toplamaya çalışan Ukrayna'da Başbakan Yardımcısı Mykhailo Fedorov, gelen istihbaratları ödüllendireceklerini de dile getirdi.

Bununla birlikte blockchain analitik firması Chainalysis cuma günü Rus finans aktörlerinin ekonomik yaptırımlardan kaçınmak için kripto işlemlerini kullanıp kullanmadığını izleyeceklerini paylaştı.

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr 

*The Wall Street Journal (What Is Swift and Why Is It Being Used to Sanction Russia?), The Washington Post (What is SWIFT, and why does it matter in the Russia-Ukraine war?), Bloomberg (Ukrainian Government Seeks Russian Politicians’ Crypto Info)

Kaynak: Web Özel