Rusya'da muhalif olmak neye benziyor? 'Sistemin içindekiler ve dışındakiler...'

Türkiye’nin önemli müttefikleri arasında yer alan Rusya’da ülkenin en büyük muhalefet hareketi ‘aşırı bir grup’ olarak tanımlandı. Hareketin lideri Navalny hapisten çıktıktan sonra bir suikast girişimine maruz kalmış, ardından hükümet sokak protestolarını yasaklamıştı.

Rusya’da iç siyaset son yıllarda oldukça zor bir dönemden geçiyor. Yönetim ülkenin bozulan ekonomisi ile mücadele ederken diğer bir yandan muhaliflerin üzerine sert bir şekilde gidiyor.

ABD Başkanı Biden önümüzdeki günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşerek iç politikaya ilişkin eleştirilerde bulunacağını söyledi. Putin tarafı ise ülkesinde yaşanan iç politik gerilimleri ABD ile tartışmaya hiç de niyetli değil. 

Putin geçen hafta yabancı basın mensuplarına yaptığı bir açıklamada, “Lütfen bize hayatımızın bu alanına nasıl karar vereceğimiz konusunda hak verin” demişti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bu hafta bir enterge gaz tesisinin açılışına bağlandı. Fotoğraf: Reuters 

RUSYA’DA MUHALEFET NE?

Batılı perspektifi ile Akademik olarak bakıldığında Rus sistemine ‘yumuşak otoriterlik’ ismi veriliyordu. Bu sisteme göre hükümete eleştiriye izin vardı ve internet büyük ölçüde özgürdü fakat seçimle bile olsa iktidar değişikliği mümkün değildi.

Rusya’da muhalefet sistemin içinde olan ve olmayan şeklinde ikiye ayrılıyor. Sistemin içindeki muhalefet figürlerinin Kremlin’deki siyasi danışmanlar tarafından kontrol edildiği iddia ediliyor.

Sistemin içindeki partiler zaman zaman bölgesel ve parlamenter seçimlerde hükümete sert eleştirilerde bulunabiliyorlar. Eleştirilerini bir adım öteye taşıyanlar ise yasal sorunlar ile karşılaşabiliyor.

Daha küçük olan sistem dışındaki muhalif gruplar ise açıkça Putin’in görevi bırakması gerektiğini söylüyor. Bu gruplar parlamentoya isim sokamıyor ve devlet medyası tarafından kara listede bulunuyorlar.

Aleksei A. Navalny Navalny, Fotoğraf: Reuters

KREMLİN ELEŞTİRİLDİĞİNDE NASIL CEVAP VERİYOR?

450 üyeli parlamentoda muhalefet partilerinin 114 koltuğu var. Örneğin Komünist Parti, eski sisteme dönülmesi gerektiğini savunurken Liberal Demokrat Parti daha sert bir muhalefet yapıyor. Sistemin içindeki bu partilerin aşırı sağ grupların da taleplerini karşıladığı aynı zamanda iş dünyası ile de iyi ilişkileri olduğu biliniyor.

Putin, “ABD’de seçim sonuçlarını kabul etmeyen insanların Kongre’yi basmasına bakın. Neden sadece bizim sistemsiz muhalefetimizle ilgileniyorsunuz” diyor.

MUHALEFET LİDERLERİ NEYLE KARŞILAŞIYOR

Genellikle yasaklı olan siyasilerin yürüyüş veya gösteri düzenlemelerine izin verilmiyor. Haklarında açılan davaların sayısı da oldukça fazla. Örneğin bir suçtan salınan Navalny başka bir suçtan tekrar içeri alınabiliyor.

Muhalif aktivist Vladimir Kara-Murza iki kez zehirlenmişti ve bu zehirlenmelerin kaynağı hala bulunamadı. Kara-Murza günlerce komada kaldı ve nörolojik bazı sıkıntılar ile mücadele ediyor.

2015 yılında başka bir muhalefet lideri ve ülkenin ilk Başbakan Yardımcısı Boris Nemtsov silahla vurulup öldürülmüştü.

St. Petersburg'da Navalny'nin resmi olan bir duvar boyanırken... Fotoğraf: Reuters

MUHALEFETİN PUTİN'İ YENME ŞANSI VAR MI?

Yakın bir gelecekte böyle bir ihtimal görülmüyor. Muhalefetin üyeleri yakın vadede politik değişim öngörmüyor fakat Sovyetler sonrası demokratik bir Rusya’ya ilişkin umutlarını da kaybetmiyorlar.

Navalny geçen yıl sürgünde kalmaktansa Rusya’ya dönmeyi tutuklanacağını bile bile tercih etmişti. Biden ile görüşme öncesinde Moskova’da mahkeme Navalny’nin bütün organizasyonunu ‘aşırı’ olarak niteledi ve siyasi yasaklı kategorisine koydu. Bu hamleden sonra organizasyonun parçası olan herkes politik aktivitelerini askıya alacak veya ülkeyi terk edecekler... 

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü The New York Times'ta  Andrew E. Kramer imzasıyla yayımlanan 'Navalny davasının gölgesinde, Rusya'da muhalefetten geriye ne kaldı?' isimli makaleden alınmıştır.