New York'ta kuryeler, tuvalet hakkı kazandı! 'Daha önce neden yoktu ki?'

New York City konseyi üyeleri yemek siparişinde çalışan kuryelere, restoranların tuvaletlerini kullanma hakkı verildi. ABD'de tarihi bir karar olarak yorumlanan bu yasayla New York, ülkede bir ilke imza atmış oldu. Bu yasanın ilham verici bir etkiye sahip olması ve başka eyaletlerde de yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Yasanın çıkmasını sağlayan koalisyon ise Los Deliveristas Unidos yani Birleşik Teslimatçılar. Şehirdeki binlerce göçmen kuryenin bir araya geldiği oluşumun çabalarıyla gıda dağıtım işçilerine, teslim etmek için yiyecek ve içecek aldıkları restoranların tuvaletlerine sağlık riski teşkil etmediği müddetçe erişim hakkı tanıyor.

TÜRKİYE'DE SÖZ KONUSU BİLE DEĞİL!

Peki daha önce neden böyle bir hakları yoktu? Veya Türkiye'de durum nasıldı?Türkiye için böyle bir durum söz konusu bile değil. En azından pek çok büyük sorunu bulunan kuryerler bu konuda bir sıkıntı çekmiyor.

Motosikletli Kuryeler Derneği Başkanı Mustafa Özdemir, Türkiye'de kuryelerin böyle bir sıkıntı çekmediğini ifade ediyor. Kuryelerin sigortasız çalıştırma, hızlı teslimat baskısı gibi çözüm bekleyen çok daha ciddi sorunları var...

SERBEST KURYELER!

New York'a geri dönmek gerekirse; ülkede daha önce de gündeme gelen bu sorun temel bir probleme dayanıyor. Türkiye'de restoranlar yaygın olarak kendi kuryelerini istihdam etmekte. New York'ta ise serbest çalışan ve restoranlardan gelen çağrılara göre iş alan kuryeler oldukça yaygın.

Dolayısıyla bu kuryeler, gittikleri bir ofis veya sabit çalıştıkları bir yer olmadığı için sıkıntı çekiyor. Şikayete neden olan durum ise bazı restoranların kuryelere tuvalet kullanma izni vermemeleri.

ABD'nin en büyük gıda dağıtım pazarı olan New York'ta gıda dağıtım işçileri; GrubHub, DoorDash, UberEats ve Relay gibi uygulamalar için dağıtım yapmakta. Bağımsız çalışanlar olarak asgari ücret, fazla mesai ücreti, tazminat ve sendikalara katılma hakkından da yoksunlar.

Teknik olarak bu kuryeler aslında ne müşteri ne de çalışan... Doğal olarak yine kağıt üzerinde restoranların “imkanlarını” kullanabilecek bir pozisyonda da değiller. Ancak bu elbette tatsız bir yaklaşım ve haliyle kent konseyi çözümü en azından bu konuda bulmuş görünüyor.

KURYELERİN KARŞISINDAKİ DAHA BÜYÜK TEHLİKE...

Zira çoğu elektrikli bisikletlerle teslimat yapan 65 bini aşkın kurye, hem uygulamalar tarafından göz ardı ediliyor hem göçmen olmaları ve güvencesiz çalışmalarının da sebebiyle hırsızların hedefinde hem de aslında polis bile onları ciddi anlamda koruyamıyor.

Özellikle gaspçılara göstermelik operasyonlar Birleşik Teslimatçılar üyelerini ve üyelerin ailelerini tedirgin ediyor. Ekibin polisle olan ilişkisini koordine eden Hildalyn Colon Hernandez, zaman zaman kuryelerin hırsızları kovaladığını ve böylesi tehlikeli durumlardan endişe ettiklerini belirtiyor:

“İlk seferde bu kovalamaca işe yaradı diyelim. İkinci seferde de işe yaradı... Üçüncü seferde biri öldürüldüğünde ne olacak? Veya sürat yaptığı için kurye birine çarparsa. New York Polis Departmanı'ndan duymak istemediğimi bir çağrı almaktan çok korkuyorum.”

DÖNÜM NOKTASI! TUVALET HAKKINDAN FAZLASI

Bu koşullar dahilinde dönüm noktası niteliğindeki yasada elbette sadece tuvalet hakkı yer almıyordu. Yasa; teslimat başına asgari bir ücret (işçiler genellikle asgari ücretin altında kazanmakta), kuryelerden ne kadar teslimat yapmaları istenebileceğine yönelik sınırlama ve kuryelere bahşişlerinin ödenmesini sağlayacak mekanizmaları garanti ediyor.

Birleşik Teslimatçılar hareketinin üyesi bir kurye olan Gustavo Ajche, “Hepimiz birden fazla uygulama ile çalışmaktayız” diyor ve ekliyor: “Her uygulama farklı koşullarla çalışmakta. Ancak temelde hepsi aynı: Kuryeleri güvence altına almadan, bir koruma sağlamadan kâr elde etmeye çalışırlar.”

Yasa New York Belediye Başkanı Bill de Blasio ve yemek dağıtım uygulaması GrubHub tarafından da destek görmekte.

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr

* Vice (NYC Delivery Workers Gain Right to Use Restaurant Bathrooms), New York Magazine: Curbed (Revolt of the Delivery Workers)

Kaynak: Web Özel