Kudüs'te yaşayan bazı Filistinliler aslında 'yaşamıyor'

20 yıl boyunca Wafa Issa evinde mahkum bir şekilde yaşadı. Zamanının büyük bir çoğunluğunu altı çocuğuna yemek yapmak için mutfakta geçiren Issa en fazla evinin arkasındaki ahıra kadar gidebiliyordu.

Kudüs’ün eteklerinde yaşayan Wafa Issa markete öteberi bile almaya gitse İsrailli polislere yakalanırsa Batı Şeria’ya geri gönderilebilir.

Wafa Issa, “Ev hapsinde gibiyim veya kafesteki bir fareyim” diyerek içinde bulunduğu durumu anlatıyor. Wafa Issa'nın böyle yaşamasının sebebi Doğu Kudüs doğumlu Filistinli kocası ile evlenmiş olması.

İşgal altındaki Filistin bölgesinde doğmasına rağmen Wafa Issa’nın evlense bile İsrail’in tamamen kontrolündeki bir bölgede bir Filistin vatandaşı ile birlikte yaşamaya ‘yasal’ olarak hakkı yok.

2003 yılından beri İsrail vatandaşı Filistinliler ile işgal altındaki Batı Şeria veya abluka altındaki Gazze Şeridi'ndeki Filistinliler arasında yapılan evliliklerin ardından aile birleşimi İsrailliler tarafından zorlaştırılıyor.

BİNLERCE BAŞVURU

Fakat şimdi 20 yıldır tutsak hayatı yaşayan Wafa Issa için bir çıkış yolu göründü. Çünkü 18 yıldır devam eden aile birleşim yasağı İsrail parlamentosunda henüz yenilenmedi. Yasağın yenilenmemesi üzerine İsrailliler ile İsrail’in işgali altındaki bölgelerde birlikte yaşayan Filistinliler, İsrail'de oturum almak için İsrail İçişleri Bakanlığı’na binlerce başvuruda bulundular.

Ailelerin kavuşması yasağı kanunu 2003 yılında Filistin tarafının ikinci intifadayı başlatması üzerine çıkarılmıştı. Kanun 2003’ten bu yana her yıl uzatılıyordu. Politikacıların yasağı uzatmasının diğer bir sebebi ise ülkedeki aşırı hareketlerden en fazla oyu alabilmekti.

SINIR DIŞI EDİLME KORKUSU

Ailelerin birleşme yasağından dolayı yıllar içerisinde boşanan veya ailesinden ayrı yaşayan pek çok insan var. Wafa Issa gibiler ise risk alarak belgeleri olmamasına rağmen İsrail kontrolündeki bölgelerde sınır dışı edilme korkusu ile yaşıyorlar.

İsrail, vatandaşları ile evlenen Filistinlilerin geçici oturum başvurusu yapmasına izin veriyor. Resmi kayıtlara göre 12 bin 700 vatandaş geçici oturum aldı. 

Wafa Issa üç kez geçici oturum için başvurdu ama henüz bir dönüş alamadı. Son başvurusunun üzerinden ise sekiz ay geçti. Wafa geçici oturum hakkı kazansa bile ehliyet alamayacak, sosyal güvenlik haklarından faydalanamayacak.

Yasa en çok Doğu Kudüs’te İsrailli eşleriyle yaşayan Filistinlileri zor durumda bırakıyor. 1967 yılındaki savaştan bu yana Batı Şeria ile bağları olan Filistinliler zor durumda. İsrail'de doğan Filistinlilerin aksine Doğu Kudüs'teki Araplar İsrail vatandaşı değiller ama oturum izinleri var.

Batı Şeria, Nablus’ta doğan Makmud Akhras 2005 yılında Doğu Kudüs’ten bir kadın ile evlendiğinde ilişkilerinin politik iklimden etkileneceğini düşünmemişti. Evlenmeden önce kayınvalidesi, “Kızımı Batı Şeria’ya götürme Kudüs daha güvenli” demişti.

İLGİLİ HABER

İsrail karıştı... Karar ülkeyi nereye götürecek?

HASTANE 'DOĞUM YAPTIRMAM' DEDİ

Çift daha sonra Doğu Kudüs ile işgal altındaki bölgeyi ayıran güvenlik duvarının biraz dışına taşındı. Eşi hamile kaldı ve kağıt üzerinde birlikte yaşamaya hakları olmadığı gerekçesiyle hastane tarafından doğum gerçekleştirilmedi. 2010 yılından bu yana her yıl oturum iznini yenilenmesi için başvuruda bulunuyor ve her yıl ayrı bir stres yaşıyor.

Zaman zaman İsrailli vatandaşlar da İsrail vatandaşı Filistinliler ile evlenen Filistinlilerin bir arada oturduğunu polise şikayet ediyor ve polis gecenin bir yarısı vatandaşların kapısına dayanabiliyor.

Bazı kadınlar için resmi olarak Kudüs’te yaşamıyor olmak bir tehdit ve baskı unsuruna da dönüşebiliyor. 46 yaşındaki Fadva yıllarca uyuşturucu bağımlısı eşi tarafından şiddet görmüş. Yasal olarak da bölgede yaşamadığı için polise gidememiş. Kocası kadın onun isteklerine her itiraz ettiğinde onu sınır dışı ettirmekle tehdit etmiş.

İsrail’de bu kez yönetimde 7 partili bir koalisyon var ve partilerden biri de Arap partisi. Bu sebepten ötürü Başbakan Naftali Bennett’in yasağın tekrar yenilenmemesi yönünde oy vermesi bekleniyor.

*Yukarıdaki makalede yer alan bilgierin önemli bir kısmı The Washington Post'ta Elizabeth Dwoskin ve Shira Rubin imzasıyla yayımlanan 'Israel has denied certain married couples the right to live together. Some hide. Others break up.' isimli makaleden alınmıştır.