Kıyılardan ölüleri toplayan adam: Martin Zamora

Kıyıya vurduğunda kimse ismini bilmiyordu. Cesedi haftalarca okyanusta dolaştıktan sonra İspanya’da kıyıya vurdu ve bir morga kapatıldı. Bu yıl İspanyol karasularına ulaşan onlarca ölü göçmenden sadece biriydi. Eğer defin işleri ile ilgilenen Martin Zamora onu bulmasa kimsesizler mezarlığına gömülecekti.

27 yaşındaki Eşref Ameer’in Fas’ın Tanca şehrinden olduğu ortaya çıktı. Haftalardır kayıp olan genç adamın ailesine Zamora, Whatsapp üzerinden ulaştı. Eğer ailesi isterse doğru ücret karşılığında naaşı Fas’a gönderebileceğini söyledi.

Akdeniz’de göçmenlerin içinde bulunduğu duruma göz yuman batı toplumlarını işaret eden Zamora, “Ne kadar bir süre sonra bilmiyorum ama belki 20, belki 30 yıl sonra bize canavar gözü ile bakacaklar” diyor.  

61 yaşındaki definci Zamora’nın yedi çocuğu var. Güney İspanya’daki Algeciras'da oturuyor. 20 yıldır cenaze işleri yapan 61 yaşındaki adam bugüne kadar 800’e yakın defin gerçekleştirmiş. Kıyıya vuran ölü göçmenlerin kimliklerini tespit etmek için bazen insan kaçakçıları ile çalıştığı olmuş. Ayrıca ölü bedenler üzerinde işlem yapabilmek için belediye ile de birlikte çalışıyor.

3.500 DOLAR FİYAT

Martin Zamora, bir cesedi ülkesine göndermek için 3.500 dolar civarında bir ücret talep ediyor. Verdiği hizmetin İspanya’da kimse tarafından verilmediğini söylüyor ve hizmetinde kar marjının düşük olduğunu iddia ediyor. Zamora, “Hep daha çok para bulmayı düşünüyorum, ailemin hiçbir şeyi yok” diyor.

Sivil toplum örgütlerinin araştırmasına göre 2021’in ilk altı ayında İspanya kıyılarına ulaşmaya çalışan 2087 göçmen hayatını kaybetti. Bu göçmenlerin 341’i kadın, 91’i ise çocuktu. Birleşmiş Milletler ise bu rakamı 1.300 olarak ifade ediyor.

Göçmenlerin ölüm sayılarını tutan sivil toplum örgütünün yetkilisi Helena Maleno Garzon, İspanya’nın Akdeniz ile Atlantik Okyanusu arasında önemli bir noktada olduğunu söylerken, insan kaçakçılığı konusunda stratejik bir noktada olduğunu anlattı.

GÜNEY ENDÜLÜS'E VURUYOR

Bu yıl İspanya kıyılarını geçen düzinelerce bot, Kanarya Adaları veya Batı Afrika’ya doğru yol aldı. Göçmen teknelerinin Akdeniz’de en zorlandığı güzergahlardan biri Cebelitarık Boğazı. Buradaki sert akıntılar tekneleri alabora edebiliyor ve burada denize düşen göçmenlerin cesetleri İspanya’nın güney Endülüs topraklarına ulaşıyor.

Kıyıya vuran ve vefatın üzerinden günler geçmiş cesetlerin tanınabileceği tek şey kıyafetleri. Defin işlemleri yapan Zamora, “Birini yüzünden tanımak zor. Kıyafetlerden tanıyabiliyorlar çünkü üzerlerindeki kıyafetler aileleri veya arkadaşlarının hediyeleri olabiliyor” ifadelerini kullandı.

1999 yılında işlem yaptığı ilk cesetlerden birinin ceketinin cebinde bir not bulmuştu. Bu ceset üzerinden ailesinden birine ulaştı ve onunla bir anlaşma yaptı: Ben bu cesedi sana yarı fiyatına göndereceğim ama sen de bana başka cesetlerin ailelerini bulmamda yardım edeceksin.

Daha sonra Fas’a giderek göçmenlerin kıyafetlerini yerel pazarlara götürdü ve bu kıyafetlerin kimin olduğunu anlamaya çalıştı. İki hafta sonra İspanya’da kalan cesetlerin de ailelerini tespit etmişti.

İşini yaparken yaşadığı duyguları şöyle anlatıyor: Bir aileyi buluyorsunuz, anneyi ve babayı buluyorsunuz, sizi yaşadıkları yere götürüyorlar, orası bir dağın yamacı ve sadece iki keçi var. Size oğullarını geri istediklerini söylüyorlar. Ne yaparsınız? İş insanı mı olursunuz duygusal mı?

Algeciras’taki caminin imamı Muhammed El Mkaddem, Zamora’nın yaşadıklarını anladığını söylüyor. Mkaddem, “Sonunda bir cenaze evi işletiyorlar ve bu bir iş. Ellerinden geleni yapıyorlar onlara teşekkür ediyoruz” diyor.

'KİMSE OĞLUNUN BUNU GÖRMESİNİ İSTEMEZ'

Algeciras’taki devlet morgunun sorumlusu Jose Manuel Castillo da Zamora’nın yaptığı işten memnun, devletin üzerindeki bir yükü aldığını düşünüyor. İspanya’nın o yaz sıcağında bile Zamora, kravatı ve süet ayakkabıları ile bir cenaze işçisinden çok iş insanına benziyor.

Martin Zamora’nın 17 yaşındaki oğlu Martin Jr. da babası ile çalışıyor. 15 yaşından beri cesetleri toplamakta ve ailelerini bulmakta babasına yardımcı oluyor. Martin Zamora, “Kimse oğlunun böyle şeyleri görmesini istemez ama böyle bir dünyada yaşıyoruz” diyor.

Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamı New York Times’ta Nicholas Casey ve Leire Ariz Sarasketa imzası ile yayımlanan “The Body Collector of Spain: When Migrants Die at Sea, He Gets Them Home” isimli makaleden alınmıştır.