Irak Amerikan askerlerinin ülkede kalmasını neden istiyor?

Orta Doğu siyasi istikrar açısından zor bir coğrafya. Hükümetlerin dağılma hızı kurulma hızlarından çok daha çabuk olurken, bugün Suriye, Lübnan ve Irak gibi ülkelerde siyasal istikrar oluşturmak için çabalar devam ediyor. Irak 1990’lardan itibaren Amerikan etkisi altında. Gerek 1. Körfez Savaşı, gerekse de 2. Körfez Savaşı’nın ardından bölgenin siyaseti farklı bir duruma geldi.

ABD askerleri resmi olarak 20 Mart 2020 ve 9 Aralık 2021 arasında, 2003 yılından bu yana kalıcı olarak bulundukları Irak’ı terk etti. Şimdi ülkede sembolik sayılabilecek bir ABD ve NATO gücü bulunuyor. ABD’nin Irak’ı terk etme kararında, DAEŞ’e karşı silahlı mücadelenin sonuna gelinmiş olması ve Trump’ın seçim vaatlerinden birinin deniz aşırı ülkelerdeki güçleri ülkeye geri getirme kampanyası rol aldı.

Yaklaşık bir sene süren mücadeleler ve çatışmalardan sonra geçen ekim ayında Irak Başbakanı Muhammed el-Sudani koltuğu devraldı. Sudani şu an ülkesindeki durumu düşünüyor ve “Yabancı askerlere ihtiyacımız var” diyor. Sudani, DAEŞ ile mücadelenin henüz sona erdiği görüşünde değil.

ABD ASKERLERİ NATO ÇATISINDA

Şu an ABD’de bulunan yaklaşık 2 bin Amerikan askeri NATO gücü olarak konumlandı ve Irak silahlı güçlerini eğitiyorlar. Sudani çok eski bir politikacı değil. Şu ana kadar politikalarının omurgasını batı ile iyi geçinmek ve bu sayede ülkesine yatırım çekmek olarak kurguladı.

Suudi Arabistan’dan sonra OPEC’in en büyük petrol üreticisi olan Irak’ta ciddi bir ekonomik buhran yaşanıyor. Kasım ayından bu yana Irak dinarı dolar karşısında zayıflarken, özellikle gıda fiyatlarında ciddi bir artış görüldü. Harvard Üniversitesi’nde Irak üzerine çalışan Marsin Alshamary, “Amerikalılar Irak’ın politikalarını İran’dan bağımsız olarak görmüyor. Onlar için siyah ve beyaz gibi bir ayrım bu” demekte.

Sudani, ülkesinin ABD’ye karşı pozisyonunun Suudi Arabistan veya diğer Körfez ülkelerinden farklı olmadığını söylüyor. Bu ülkelerin ABD ile yakın askeri ilişkileri var ancak son yıllarda ABD’den ayrı pozisyon aldıkları durumlar da söz konusu. Örneğin, Dubai, Moskovalı zenginlerin önemli adresleri arasında. Başkan Biden, Suudi Arabistan’ı petrol üretimini biraz daha artırması konusunda ikna etmekte zorlanıyor.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı ülkedeki son gelişmeleri standart bir cevap ile değerlendirdi: “Güçlü, istikrarlı ve bağımsız bir Irak görmek istiyoruz. Irak hayati derecede önemli bir partner ve bağlarımızı derinleştirmeye kararlıyız.”

Irak ve Afganistan işgallerinin arkasındaki adam: Donald RumsfeldDünya

Irak sistematik olarak üst düzey bürokratların rüşvet iddialarına isminin karıştığı bir ülke. Son zamanlarda bu bürokratların ülkeden döviz çıkardıkları konuşuluyor. Sudani döneminin ilk zamanlarında devlet bankası Rafidain Bank’ta 2.5 milyar dolarlık açık ortaya çıkmış, bu parayı eski Başbakan Mustafa El-Hadimi hükümetinin danışmanlarının aldığı iddia edilmişti. Bu paranın 250 milyon doları ancak devlete iade edilebildi.

SİYASİLERİN DESTEĞİNİ SAĞLADI

Sudani’nin babası Saddam rejimi tarafından idam edildi. Pek çok Şii politikacı gibi kendisi İran’a göç etmeyi tercih etmedi. Sudani ülkedeki Şiilerin büyük ölçüde desteğine sahip. Şiilerin en büyük siyasi figürü ise ABD’ye karşı direnişin sembol ismi olan Mukteda Es-Sadr. Sadr aşı olduktan sonra binlerce insan aşı olurken hala tek bir tweeti ile insanları sokağa dökebilecek etkiye sahip.

Sudani’nin diğer bir destekçisi ise eski Başbakan Nuri El-Maliki. Maliki döneminde Irak ile İran arasındaki ilişkiler geliştirilmişti. Geçen kasım ayında Sudani, İran’ı ziyaret etmiş, iki ülkenin güvenliğinin birbirlerine bağlı olduğunu söylemişti. Sudani bu hamlesinden sonra Biden ile de görüşme nabzı yoklamak için ABD’ye bir heyet gönderdi. Geçen Cuma Berlin’de Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile görüşen Sudani, önümüzdeki ay da Paris’e hareket edecek.

Sudani geçen ay ABD’nin Orta Doğu’daki en üst düzey komutanı olan General Michael Erik Kurilla ile görüştü. Bu görüşmede Irak’taki ABD askeri gücüne, ABD’nin de ihtiyacı olduğunu, Suriye’deki ABD askeri varlığına buradan destek verilebileceğini söyledi.

Sudani, Türkiye'ye de özel bir parantez açıyor. Göreve geldiği ilk haftalarda yaptığı bir açıklamada, "İki ülke arasındaki ortak ticaret hacmi yüksek ve diğer alanlarda da büyük iş birliğimiz mevcut. Türkiye, ekonomik olarak gelişmiş bir ülke ve Irak’ın kalkınmasında rol oynayabilir" ifadelerini kullanmıştı.

Kaynaklar: Wall Street Journal, Haberglobal.com.tr, Reuters

Kaynak: Web Özel