Irak ve Afganistan işgallerinin arkasındaki adam: Donald Rumsfeld

11 Eylül 2001’de tarihin akışı değişti. Dünyanın en güçlü devleti ABD’ye kendi topraklarında saldırıldı. Saldırılar tarihe 11 Eylül olayları olarak geçerken Bush yönetimi gelişmeler karşısında hızla harekete geçti ve alelacele önce El-Kaide’nin kökünü kazımak için Afganistan’a ardından da Irak’a işgal planları devreye sokuldu.

Bu iki olayda da ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’in imzası bulunuyor. Rumsfeld dün 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. Arkasında Irak Savaşı gibi büyük bir skandal bırakarak…

Rumsfeld’in Orta Doğu merakı 11 Eylül saldırılarının öncesine dayanıyor. 1960’lı yıllarda politikada sivrilmeye başlayan bu isim başkan Nixon’a danışmanlık yaptı ve Başkan Ford’un ekibinde savunma bakanlığı yaptı.

SAVAŞ ESİRLERİNE İNSANLIK DIŞI MUAMELE

Aynı zamanda Başkan Reagan'a da Orta Doğu konusunda danışmanlık yaptı. Rumsfeld’in ABD siyaset tarihine asıl çıkışı ise üç buçuk yıl boyunca Başkan Bush’un Savunma Bakanlığı’nı yapmasında oldu. Rumsfeld İkinci Körfez Savaşı konusunda en çok eleştirildiği iki konu Irak’taki halk ayaklanmalarını bastırma konusundaki tutumu ve savaş esirlerine yapılan insanlık dışı muameleler olmuştu.

11 Eylül 2001'de New York'ta yaşanan terör eylemleri dünyayı değiştirdi. Fotoğraf: Reuters

Afganistan ve Irak’taki işgallerin ardından ABD kamuoyunda Donald Rumsfeld’in görevden alınması için büyük baskılar yapılmış Başkan Bush bu baskıları bir noktaya kadar taşımış fakat bir noktadan sonra 2006 yılının sonunda Rumsfeld’in görevinden ayrılmasına izin vermişti.

HEM EN GENÇ HEM EN YAŞLI

Başkan Bush, eski çalışma arkadaşının vefatının ardından, “Tükenmez enerjiye sahip zeki bir adamı kaybettik” açıklamasında bulundu. Öte yandan Rumsfeld ABD’nin hem en yaşlı hem de en genç savunma bakanı olma unvanını elinde bulunduruyor.

Pentagon’da görev yaptığı yıllarda alışılmış sivillerin dışında askerlerin günlük işlerini sıkı sıkıya takip etti ve onlarla fikir ayrılıkları yaşamaktan geri durmadı. 

Rumsfeld’in iç politika danışmanı Douglas Feith, “Cesareti onun insanları yaralamasına neden oldu ve bu sebepten ona geri saldırıp yaptığı işi küçümsemek isteyen çok insanla mücadele etti” değerlendirmesinde bulunuyor.

Rumsfeld anılarını bir kitapta toplamıştı... Fotoğraf: Reuters

ORDU BÜROKRASİSİNİ AZALT GÖREVİ

Bush 2001'de Rumsfeld’i göreve getirdiğinde kendisine orduyu daha az bürokratik ve daha çevik bir yapıya çevirmesi görevini verdi. Rumsfeld bu görevi yerine getirmeye çalışırken diğer bir yandan da ordunun mühimmatını yenilemeye çalıştı.

Ekim 2001’de Afganistan’ın işgalindeki ‘başarı’ Rumsfeld’in hanesine yazdı. Doğrudan konuşması lafı dolandırmaması ve pek de gülmemesi onu Bush kabinesinin en etkili figürlerinden biri haline getirdi.

En büyük kişisel hatasını ise Mart 2003’te Irak’ın işgali sırasında yaptı. Rumsfeld, Irak’ta ABD güçlerinin sadece çok kısa bir süre kalacağını, Saddam’ı devirdikten sonra da az bir sürede bir ara hükümete görevi devredebileceklerini düşündü. Olay hiç de öyle olmadı.

Rumsfeld Irak'taki birlikleri ziyaret ederken... Fotoğraf: Reuters

'DAHA ÇOK ASKER GÖNDERELİM'

Irak’ta büyük askeri operasyon sona erdikten sonra ülkeye çok da deneyimli olmayan komutanlar göndermesi ile eleştirildi. İşgal başladıktan kısa bir süre sonra analistler ABD’nin Irak’ta sanılandan uzun süre kalınacağını anladılar. Rumsfeld enişelerin yersiz olduğunu söylüyordu.

Sonraki yıllarda sürekli Irak’a daha çok asker göndermeleri gerektiğini savundu.

Irak kuvvetlerinin başındaki emekli General George Casey’e göre Rumsfeld bir şey olduğunda telefonun ucunda görmek isteyeceğiniz türden bir savunma bakanı. Casey, “Ne zaman takviye birliğe ihtiyacımız varsa gönderdi” diyor.

1954 yılında liseden aşkı ve bir ayrıl bir barış olduğu Joyce ile evlendi. Kimilerine göre Rumsfeld’in soğuk mizacı onu politikada geri iterken eşinin sıcak kanlılığı durumu dengeliyordu. Birlikte üç çocuk ve yedi torun sahibi oldular.

Kaderin bir cilvesidir ki tarihte Irak ve Afganistan savaşları ile anılan bu adam Vietnam Savaşı’na da olabildiğince karşıydı.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü Washginton Post'ta Bradley Graham imzasıyla yayımlanan 'Donald H. Rumsfeld, influential but controversial Bush defense secretary, dies at 88' isimli makaleden alınmıştır.