İnsanoğlu adım attığı yeri kurutuyor... Buzul balinaları neden 'imdat' diye bağırıyor?

Son söyleyeceğimizi başta söyleyelim dünya her yeri alarm veriyor. Marmara Deniz’inde müsilaj, Alpler’de kırmızı kar görüntülerinden sonra buzul balinalarının da zor zamanlar geçirdiği ortaya çıktı.

Son yıllarda Kuzey Atlantik'te yapılan balıkçılık faaliyetleri ve deniz araçlarının çevreyi kirletmesi sonucu buzul balinalarının olması gerekenden daha kısa boyda oldukları gözlendi.

Antartika’ya insan müdahalesinin tarihte hiç görülmediği kadar çok olması sebebiyle buzul balinaları 40 yıl öncesine göre çok daha küçükler ve hayatta kalma oranları da azalıyor. Tür yok olma tehlikesiyle de karşı karşıya.

90 SANTİM KÜÇÜLDÜ

Buzul balinaları eskiden uçaklarla incelenirken son yıllarda teknolojiyle birlikte drone’lar ile sıkı bir şekilde takip edilmeye başlandı. 129 balina üzerinde yapılan araştırmaya göre 1981 yılından bu yana balinaların boyunun yüzde 7 oranında küçüldüğü ortaya çıktı.

Balinaların son 40 yılda ortalama 90 santim kadar küçüldüğü tespit edildi. Bu küçülme ortalama bir balinanın boyunun 15 metreye kadar ulaşabildiği düşünülürse çok gözükmeyebilir ama bu trendin devam ettiği düşünülürse endişe verici.

Buzul balinalarının boyu 15 metreye kadar ulaşabiliyor. Fotoğraf: Flickr

YAŞLARI BİRBİRİNE GİRDİ

Ulusal Okyanus Atmosferi Kurumu’ndan Doktor Joshua Stewart, “Eskiden 5-10 yaş arasında olduğunu düşündüğümüz buzul balinalarının şimdi 2 yaşında olduğunu görüyoruz” ifadelerini kullanıyor. Stewart’ın araştırmasına göre 11 yaşındaki bir balinanın boyu neredeyse 1 buçuk yaşındaki bir balinaya denk gelebiliyor.

10 yaşında mutlak uzunluklarına erişen buzul balinalarının bu yaşta çocuk sayılabilecek boyda olmaları ise bilim insanlarını dehşete düşürüyor.

Bu canlı türünün varlığını en çok tehdit eden ise balık ağlarına dolanma riski. Pek çok balina balıkçıların yengeç veya ıstakozlar için kurdukları tuzaklara dolanarak zarar görüyorlar. Aynı zamanda bu ekipmanlar onların yiyeceği deniz canlılarını da avladığı için yemek bulamıyorlar.

Her yıl güney kutbuna yakın balıkçılık faaliyetlerinden dolayı 400 civarında buzul balinası hayatını kaybediyor. Fotoğraf: Flickr

BESLENEMEDİKLERİ İÇİN HAMİLE KALAMIYORLAR

Boyları küçülen buzul balinaları küresel ısınmaya karşı da iyi durumda değiller. Yağlı yiyeceklerini insanlar avladığından yağsız gıdalara uyum sağlamak için iklim değişiklerinden daha fazla etkileniyorlar. Dişi buzul balinaları yeterince yiyecek bulamadıkları için hamile kalacak duruma da gelemiyorlar bu da türlerinin yok olma tehlikesi demek. Aynı zamanda anne buzul balinalarının balıkçılık ağlarına takılıp ölmeleri çocuklarına da süt verememeleri ve çocukların da boyunun kısa kalmasına neden olabiliyor.

Buzul balinalarından Kuzey Atlantik'te sadece birkaç bin kaldığı bunların da 100 civarının dişi olduğu ifade ediliyor.

Alpler'de yosunlaşan karların aldığı kırmızı renk görenleri şaşkına düşürdü. Fotoğraf: Telegraph

Duke Üniversitesi’nden araştırmacı Rob Schick o kadar da karamsar değil. Koruma altına alınırlarsa buzul balinalarının popülasyonunun tekrar artırılabileceğini düşünüyor.

Uzmanlara göre yetkililer Kanada ve ABD’li balıkçılara derin ağ balıkçılığı yapmamaları ve balıkçılık gemilerine hız limitleri koyma konusunda baskı yapmalı. Bu buzul balinaları için tek kurtuluş yolu olabilir…

Buzul balinaları için yapılan bilimsel çalışmaya katılan araştırmacı Michael Moore, “Hepimiz ıstakoz yemeyi seviyoruz ama eğer yönetimlere yeterli baskıyı yapmazsak durum daha da kötü bir hale gidecek” diyor.

NASIL KEŞFEDİLDİLER?

1758 yılına Carl Linnaeus buzul balinalarını keşfeden ilk isim oldu. 1800 ve 1900'lerde balinaların da kendi içlerinde türlere ayrıldığı yapılan ayrıntılı çalışmalar ile ortaya çıkarıldı.

Buzul balinalarını keşfeden ilk isim zoolog Carl Linnaeus

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin önemli bir bölümü The New York Times'ta Annie Roth imzasıyla yayımlanan 'On the Verge of Extinction, These Whales Are Also Shrinking' isimli makaleden alınımştır.

Ek kaynak: CBC