Herkesin travması olan bir ülke: Sierra Leone

Afrika dünyanın sunduğu pek çok nimetten faydalanamayan bir kıta. Yıllarca batılı ülkelerin sömürgesi olmuş devletler, bağımsızlıklarını kazandıktan sonra da iç savaşlar, diktatörler ve altyapı sorunları ile boğuştular.

Bu ülkelerden biri ise ihraç ettiği elmaslar ile adını dünyaya duyuran Sierra Leone. Sierra Leone’de birkaç yıl öncesine kadar hiç psikolog yoktu. Bölgedeki akıl hastaları için 1800’lerde Britanya İmparatorluğu’nun kurduğu bir merkez vardı ve burada hastaları zincire vurmaktan farklı bir tedavi yöntemi uygulanmıyordu.

Ülkede 2018 yılında akıl hastalığını tedavi etmek için sağlık personeli yetiştirmek üzere bir okul kuruldu. Başkent Kissy yakınlarındaki okulun yöneticileri dünyanın en fakir ülkelerinden birinde akıl sağlığı sistemi kurmaya çalışıyor. Okuldaki asistanlar üç uzman psikiyatrın gözetiminde hastalara bakıyor.

Sierra Leone’de dünyaca kabul edilen bir eğitim görmüş psikiyatrın sayısı üç. Dünya Sağlık Örgütü’nün akıl sağlığı birimi yöneticisi Mark van Ommeren, “Bir psikiyatra bir milyon kişinin düştüğü örnekler olabiliyor ve ortada hiç psikiyatri hemşiresi yok” diyerek ülkedeki durumu özetliyor.

'ŞÖYLE BİR ÇIKIN BAKIN PEK ÇOK İNSAN DEPRESYONDA'

Sierra Leone bugün 30 yaş üzerindeki herkesin ya ebola salgınını da ya da iç savaşı gördüğü bir ülke. Bu insanların çok büyük travmaları var ancak onları tedavi edecek kimseleri yok. Ülkede bir akıl sağlığı sistemi kurma projesinin başında olan Doktor George Eze, “Günde 100’den fazla hasta görüyoruz. Koğuşlar dolu. Şöyle bir çarşı pazara çıkın depresyonda olan pek çok insan ve kişilik bozuklukları görürsünüz” diyor.

'Akıl sağlığımı patronumla nasıl konuşabilirim?'Sağlık

Ülkedeki tek akıl sağlığı merkezinin yöneticisi olan Eze, ailelerin kişileri bu merkeze evde bakılamayacak duruma geldiklerinde getirdiğini aktarıyor. Sierra Leone’de sadece akıl hastalığı için değil, vücut sağlığı için de yeterli doktor yok. 9 milyona yakın nüfusu olan ülkede her 100 bin kişiye 1 doktor düşüyor. ABD’de her 100 bin kişiye 278 doktor düşmekte. Sağlık Bakanlığı’nın resmi verilerine göre Türkiye’de 2020 yılında her 100 bin kişiye 193 doktor düşüyordu.

2001 yılındaki iç savaşın bitmesinin ardından Dünya Bankası sağlık sisteminin kurulması için Sierra Leone’ye ciddi kaynak ayırdı. Bu kaynaklar sayesinde doğumdaki anne ölümleri ciddi şekilde azalırken, sıtmaya karşı ülkede büyük bir başarı kazanıldı.

'HASTALAR BENİ RAHATLATIYOR'

Doktor George Eze şimdi başkent Kissy yakınlarındaki akıl hastalıkları okulunda genç hemşireler de yetiştiriyor. Bu hemşirelerden Doktor Regina Conteh okulda ilk gününe başlamadan önce ailesi tarafından akıl hastalarına dikkat etmesi konusunda uyarılmış. Genç hemşire adayı ailesinin uyarılarının aksine hastaların şiddete başvurmadıklarını, hatta bazılarının onu rahatlatmak için çaba sarf ettiğini söylüyor. Nijerya’dan bu iş için getirilen Eze’nin gözetimindeki hastane ABD’li bazı derneklerin yardımı ile yenilenmiş.

Bilim doğruladı: 'Evet, müzik ruhun gıdasıdır!'Sağlık

'GENÇLER YAŞLILARDAN KÖTÜ DURUMDA'

Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisinin bitip bitmediği tartışmaları devam etse de salgının bazı insanlar üzerinde kalıcı psikolojik etkiler bıraktığı bir gerçek. Stanford Üniversitesi'nde uzun yaşam merkezinde çalışan psikolog Dr. Laura Carstensen’a göre; yaşlı insanlar salgın sürecinde gençlere göre daha çok evde kalmalarına rağmen akıl sağlıklarını daha iyi korudular.

Dr. Carstensen, “Gençler, duygusal olarak yaşlılardan çok daha kötü durumdalar” dedi ve ekledi: “Nisan 2020, kaygı seviyesinin en yüksek olduğu aydı; pandemi yeniydi, vakalar bir anda sıfırdan 60 bine çıktı... Tüm bunları çevreleyen çok fazla ilgi ve korku vardı -bunlara rağmen diğer çalışmalarda olduğu gibi aynı sonuçları görüyoruz: yaşlı insanlar daha az sıkıntı bildiriyor.”

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin büyük bir bölümü New York Times’ta Stephanie Nolen imzasıyla yer alan ‘This Psychiatric Hospital Used to Chain Patients. Now It Treats Them’ isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel