Gazze, Google haritalarında neden bulanık görünüyor?

Saldırıların yerlerini belirlemek ve yıkımı belgelemek için harita verileri de dahil, açık kaynakları kullanan araştırmacıların dikkat çektiği bir konu bu. BBC Türkçe'nin haberine göre, açık kaynak araştırmacısı Samir, "İsrail ve Filistin topraklarından yüksek çözünürlüklü uydu fotoğrafları alamamamız bizi engelliyor" dedi.

Aslında, uydu şirketlerinin elinde daha yüksek çözünürlüklü fotoğraflar olsa da Google Earth'te İsrail ve Filistin topraklarının çoğu düşük çözünürlüklü fotoğraflarla yer alıyor. Örneğin Gazze'de arabaları seçmek zor. Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da ise arabalar net bir şekilde görülebiliyor, hatta tek tek insanlar bile seçilebiliyor.

UYDU FOTOĞRAFLARI NEDEN ÖNEMLİ?

Uydu fotoğraflarının kullanımı, çatışmalarla ilgili haberler yapılmasında yaşamsal önemdeki bir unsur haline geldi.

İsrail ve Filistin topraklarında son yaşananlarda, açık kaynak araştırmacıları uyduları kullanarak Gazze ve İsrail'de hedef alınan binaları doğrulamaya çalışıyor. Ancak en çok kullanılan uydu fotoğrafları platformu Google Earth'te Gazze'nin son fotoğrafları düşük çözünürlüklü ve bu nedenle net değil.

Bellingcat'te çalışan gazeteci Aric Toler Twitter paylaşımında, "En yakın tarihli Google Earth fotoğrafları 2016'dan ve çöp gibi görünüyor. Suriye'de rastgele kırsal bir yere zoom yaptım ve o günden bu yana çekilmiş 20'den fazla yüksek çözünürlüklü fotoğraf vardı" diyor.

Google "yoğun nüfuslu yerleri düzenli olarak güncellemeyi amaçladığını" söylüyor ancak Gazze'deki tablo bu değil.

YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ FOTOĞRAFLAR VAR MI?

ABD hükümeti, geçen yıla kadar Amerikan şirketlerinin ticari olarak sağlayabileceği İsrail ve Filistin topraklarının fotoğraflarının kalitesine kısıtlama koymuştu. Bu kısıtlama, İsrail'in güvenlik kaygılarına destek vermek için yapılan 1997 tarihli Kyl-Singaman Yasası'nda (KBA) yer alıyordu. KBA'ya göre ABD'li uydu fotoğrafı şirketleri piksel boyutu 2 metreden küçük olmayan (araba boyutlarındaki bir nesneyi görünür kılacak, ancak daha küçük olmayacak) fotoğraflar verebiliyordu.

Askeri üsler gibi alanların bulanıklaştırılması sık görülen bir durum, ancak KBA tüm bir ülkenin böyle bir kısıtlamaya tabi tutulduğu ilk örnekti. Yasada sadece İsrail'in adı anılıyordu ancak Filistin topraklarına da uygulandı.

Ancak Fransız Airbus gibi bazı şirketler, yüksek çözünürlüklü fotoğraflar sağlamaya başlayınca, ABD bu kısıtlamaya son verme baskısı altına girdi.

Temmuz 2020'de KBA kaldırıldı ve ABD yönetimi şu anda bölgenin çok daha yüksek çözünürlüklü fotoğraflarını sağlamasına izin verdi. (Her bir piksel 40 santimetre kadar küçük olabiliyor yani insanlar kolaylıkla seçilebiliyor)

Yasanın değiştirilmesi için kampanya yürüten akademisyenlerden Oxford Üniversitesi'nden arkeolog Michael Fradley, "İlk amaç bilimseldi. Projemiz için sürekli bir veri kaynağı istedik. Dolayısıyla işgal altındaki Filistin topraklarında, bölgenin diğer kesimleriyle benzer yüksek çözünürlüklü fotoğraflara erişime ihtiyacımız vardı" diyor.

GAZZE NEDEN HALA BULANIK?

BBC bu konuda hem Google hem de harita uygulaması uydu fotoğrafları gösteren Apple ile görüştü. Apple, haritalarını güncellediğini ve yakında 40 santimetrelik daha yüksek çözünürlüğe sahip olacağını belirtti.

Google ise fotoğraflarını bir dizi tedarikçiden edindiğini ve "yüksek çözünürlüklü fotoğraflar oldukça, uydu fotoğraflarını güncelleme fırsatlarını değerlendirdiğini" belirtti. Ancak şirket, şu anda "paylaşacak herhangi bir planları olmadığını" da vurguladı.

YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ FOTOĞRAFLAR NELERİ ORTAYA ÇIKARABİLİR?

İnsan Hakları İzleme Örgütü'ndeki araştırmacılar, 2017'de Planet Labs ile işbirliği yapıp, Myanmar'da Arakan Müslümanların ait köylerinin ordu tarafından yok edilmesini ortaya çıkartmıştı. 40 santimetrelik çözünürlüğe sahip fotoğraflarla, bölgedeki 200 köyde ortaya çıkartılan hasarı belgelemişlerdi. Bu kanıtlar, Myanmar'dan Bangladeş'e kaçan Arakanlı Müslümanların köylerinin ordu tarafından hedef alındığı iddialarını teyit ediyordu.

Uydu fotoğrafları, Çin'in Sincan bölgesinde yaşananların ortaya çıkartılmasında da önemli rol oynadı. Bunlara Uygurlar için inşa edilen "yeniden eğitim merkezleri" de dahildi.