Eva vatanına geri döndü... Nazilerin gölgesinde ülke ülke geçen bir ömür!
Dünyanın en korkunç topluluklarından Naziler tarafından ülkesinden sürülen bir kadın yıllar sonra tekrar, 92 yaşında Avusturya vatandaşı oldu. Avusturya'dan Belçika'ya oradan Hollanda'ya ve en son İngiltere'ye uzanan ömrü onu büyük bir mücadeleci yaptı.
Dünyanın gördüğü en korkunç insan grubu Nazilerin zulmünden kaçtığında çocuk yaşındaydı. Tekrar ülkesi Avusturya'nın vatandaşı olduğunda ise 92'sindeydi.
Almanlar Avusturya’yı kurşun atmadan işgal ettiklerinde 12 yaşındaki Eva Geiringer ağabeyi Heinz ile birlikte arkadaşları tarafından ayrımcılığa uğramaya başladı.
Naziler ülkelerini işgal ettiklerinde Yahudi olduklarından dolayı onlara bir pasaport çıkarmış aynı zamanda hepsini zorla Avusturya vatandaşlığından Alman vatandaşlığına geçirmişlerdi.
ÜSTÜ BAŞI KANLAR İÇİNDE EVE GELDİ
Çocuk yaştaki ağabeyi bir gün sokak çeteleri tarafından ölesiye dövülmüş ve ağabeyi eve üstü başı kanlar içinde gelmişti. Ağabeyi evde ailesine olanları şöyle anlatacaktı: Eski arkadaşlarım bunu bana yaptı ve öğretmenlerim sadece izledi.
İşgalin ardından bir gecede sosyal çevreleri Eva Geiringers (o dönemki soy ismi) ve ailesine sırtlarını dönmüşlerdi. Eva Schluss o günleri şöyle anlatmakta: “En iyi arkadaşım Katolik bir kızdı. Evlerine gittiğimde annesi büyük bir nefretle baktı ve ‘Seni tekrar görmek istemiyorum’ dedi. Eve ağlayarak dönmüştüm”
Artık ana vatandan gitme vakti aile için gelmişti. Yasa dışı yollar ile Belçika’ya kaçtılar. Annesi bu ülkeye geldiklerinde tekrar Avusturya’ya dönmemeye yemin etti. Çocuk yaştaki Eva o dönem yaşadıklarını biraz da ‘macera’ olarak anımsıyor.
Bir süre Belçika’da kaldıktan sonra Hollanda, Amsterdam’a geçiş yaptılar. Eva burada Anne Frank isimli bir kızla arkadaş oldu. (Anne Frank’ın günlükleri İkinci Dünya Savaşı’nın zulmünü ergenlik yaşındaki bir kızın ağzından anlatması açısından tarihi öneme sahip.)
NAZİLERLE KÖŞE KAPMACA OYNUYORLARDI
İki kızın ailesi de Yahudi oldukları gerekçesiyle Amsterdam’da yer altında saklanıyor, her gün Nazilere yakalanma korkusu ile yaşıyorlardı. Daha sonra Naziler adına çalışan bir ajanın aralarına sızmasıyla yakalandılar ve ailecek Auschwitz-Birkenau toplama kampına gönderildiler.
Bu kampta ağabeyi ve babası yaşamını yitirdi. Annesi ve kendisi zar zor hayatta kaldı. Kamp Ocak 1945'te Sovyetler Birliği tarafından kurtarıldı. Annesi Elfriede, Amsterdam’a geri döndükten sonra Anne Frank’ın babası Otto Frank ile evlendi.
Bundan sonraki 40 yıl boyunca Eva Schloss zamanın yaralarını sarmasını bekledi. Kurucusu olduğu Anne Frank Birleşik Krallık Vakfı ile pek çok insanı soykırım konusunda eğitilmesine yardımcı oldu.
Avrupa’yı dolaşarak nefret suçları ve bunların engellenmesi konusunda konuşmalar yaptı. Schloss, “İnsanların davranışlarını değiştirmek için çok ama çok çalışıyorum. Irkçı olmaması için ikna ettiğiniz her insan pozitif haneye yazılır” diyor.
'ARTIK BAŞKA YER YAŞAYAMAM'
Genç Eva 1951 yılında fotoğrafçılık okumak için Londra’ya taşındı. Orada eşi Zvi Schloss ile tanıştı. Savaş sırasında Filistin’e kaçan Zvi’nin babası da bir toplama kampında esir kalmıştı. Çift kısa sürede İngiliz vatandaşı oldu. Schloss, “Artık başka bir yerde yaşayamam” diyerek İngiltere’de yaşamanın huzurundan bahsediyordu.
Ve geçen hafta 18 Haziran’da Londra’nın lüks Belgravia semtindeki Avusturya konsolosluğunda düzenlenen bir törenle Eva Schloss severek bırakmak zorunda kaldığı Avusturya vatandaşlığına geri döndü. Schloss aynı zamanda buradaki törende Avusturya yüksek onur nişanına da layık görüldü.
Nişanı alan Schloss, “Bu ülkede takdir edileceğimi hiç düşünmezdim” ifadelerini kullandı. 5 yıl önce vefat eden Schloss’un eşi Zvi ise kendisine Almanya vatandaşlığı önerilse bile asla kabul etmeyeceğini söylüyordu.
Eva Schloss, Avusturya’yı ne zaman ziyaret etse kendisini turist gibi hissettiğini artık oraya vatanı gözüyle bakamadığını söylüyor.
Dünyadaki ırkçılığın yükselişinden endişeli olduğunu söyleyen 92 yaşındaki kadının durmaya niyeti yok gibi: Açıkça dünyanın gittiği yönden endişeliyim ve daha yeterince şey yapmadım.
*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamı BBC'de Sam Francis imzasıyla yayımlanan "Eva Schloss: 'Why I took Austrian citizenship aged 92'" isimli makaleden alınmıştır.