Koskoca dünyada en etkili 100 insan nasıl seçilir? Para mı şan mı şöhret mi?

21. yüzyıla girerken ABD’de bir grup gazeteci ve akademisyen arasında bir tartışma başladı: ‘Dünyayı en çok etkileyen 100 kişi kim?’ Time Dergisi bu tartışmalar ışığında 1999 yılından bu yana dünyanın en etkili 100 kişisini belirliyor ve bunu 'TIME 100' isimli bir listede yayımlıyor. Bu kişilerin listede hangi kriterlere göre yer aldığı veya almadığı yıllar içinde çok tartışıldı. Time'a göre bir kişinin listede yer alması için menfi veya müspet bir şeklide dünyanın seyrine etki ediyor olması gerekiyor.

Her yıl yenilenen listede yer alacak kişiler, derginin uluslararası politika ekibi ve daha önceki yıllarda 100 listesinde yer almış kişilerin görüşleri ile belirleniyor. 2004 yılında derginin yayın yönetmeni Michael Elliot listenin seçim kriterlerini şöyle açıklamıştı: “Statüsünden dolayı çok büyük gücü elinde bulunduran Başkan Bush gibi isimlere yer veriyoruz. Bazı isimleri ise belki hiç duymadınız ama hayatımıza çok büyük etkileri var” diyor.

'YETENEKLERİNE VE KEŞİFLERİNE ODAKLANIYORUZ'

2007 yılında derginin üst düzey editörleri arasında bulunan Richard Stengel en etkili listesinde yer almanın en güçlü anlamına gelmediğini söylemişti. Stengel, “Etki alanı ölçmenin zor olduğu bir şeydir. Biz insanlar fikirlerine, yeteneklerine ve keşiflerine odaklanıyoruz” demişti.

Time Dergisi’nin yayın yönetmeni Edward Felsenthal bu yılki listeyi oluştururken, “Mücadeleye doğru koşan insanları” seçtiklerini söylüyor.

2016 yılında “Time 100 listesini nasıl oluşturduk?” başlıklı bir yazı kaleme alan Nancy Gibbs listedeki insanları şöyle tanımlayacaktı: “Kuralları yıktılar, rekorlar kırdılar, sessizliği bozdular, yeteneklerini göstermek için sınırları geçtiler.”

Gerçekten etkiyi (influence) ölçmek zor bir konu. Örneğin The Revenant filmine kadar hiç Oscar kazanmayan Leonardo Di Caprio, Hollywood’un en etkili erkek oyuncularından biriydi ama bu başarısını uzun süre Oscar’la taçlandıramamıştı. Ama bu onu hiçbir zaman sektörde aranan konumundan etmedi. Ve Di Caprio Time dergisi tarafından iklim aktivizmi alanındaki çalışmalarından dolayı Time 100’e sokmayı başardı.

Gibbs, “Listedeki insanların hepsinin öğreteceği dersler var. Derslerde onlara karşı çıkabiliriz ama bizi düşünceye sevk ettikleri bir gerçek” diyor.

Time Dergisi Mustafa Kemal Atatürk'ü ilk kez 24 Mart 1923'te kapağına taşıdı.

6 KEZ TÜRK SİYASİ LİDERLER HAKKINDA KAPAK

Time Dergisi’nin ilk sayısı 3 Mart 1923 yılında çıktı. Dergi altı kez kapağında Türkiye'den siyasi liderlere yer verdi. İlk olarak 24 Mart 1923’te Mustafa Kemal Atatürk ile Türkiye’ye ilişkin bir kapakla çıkan dergide Atatürk’ü anlatan makalede şu ifadeler kullanılıyordu: “Bugünlerde Türkiye’yi özgürlüğüne kavuşturan kişi olarak duruyor. İnsanları yabancı bir otoriteye karşı boyun eğmekten kurtardı, niteliklerinin farkına varmalarına düşünce ve hareket bağımsızlığı kazanmalarını sağladı.”

Dergi bu kapaktan dört yıl sonra Türkiye’nin batıya yönelme macerasını kaleme alan bir başyazı ile daha çıkarak Mustafa Kemal Atatürk’ü kapağına taşıdı. İlerleyen yıllarda İsmet İnönü, Başbakanlığı döneminde Şükrü Saraçoğlu, merhum Başbakan Adnan Menderes ve yine başbakanlığı döneminde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Time Dergisi’ne kapak oldu.

Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol/Fotoğraf: Reuters

SON SEÇİLEN TÜRK KİM?

Peki geçen günlerde açıklanan ve 2021 ‘Dünyanın en etkili 100 ismi' arasında bulunan tek Türk Fatih Birol kim? Çoğu insan belki bu ismi ilk kez duysa da Birol uluslararası enerji dünyasının saygı duyduğu bir isim. Birol 22 Mart 1958’de Ankara’da doğdu. TED Kolej’i bitirdikten sonra İTÜ’den mezun oldu ve Viyana’da enerji ekonomisi üzerine doktora yaptı. Viyana’da eğitim aldığı yıllarda sebze hamallığı dahil bulabildiği işlerde çalıştı. Okulu bitirdikten sonra OPEC’te petrol analisti olarak yedi yıl görev yaptı. Daha sonra Paris’e Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) geçti. Daha sonra kurumun en tepesine kadar yükseldi.

Birol sıkı bir Galatasaray taraftarı, Türkiye’de Covid-19'un ilk vakası ilan edilmeden bir gün önce (10 Mart 2020) dünyada salgın kaynaklı olarak fiyatlarda inanılmaz bir hareket yaşanıyordu. Sözcü’ye yaptığı açıklamada, “Üretici olan olmayan birçok bakanla temas halindeyim. Perşembe günü Viyana’ya gideceğim. Cumartesi gününden beri Galatasaray-Sivas maçı dışında hep telefon trafiğindeydim” demişti.

Kaynaklar: Time Dergisi, Hürriyet, Sözcü, Haberglobal.com.tr