Çernobil'in içinde neler oluyor? 'Onlar için 1986'dan daha tehlikeli...'

Saat sabah 10:00. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerinden 16 gün geçmiş. Çernobil Nükleer Santralı’nın çevresi Rusların kontrolünde. Santralın içindeki 200 çalışanın dışarı çıkılmasına izin verilmiyor. Tesisin içinde bir telefon acı acı çalıyor.

Telefonu açan bir vardiya müdürü, karşısındaki sesi duyunca ahizeyi daha kıdemli olan Valentin Heiko’ya veriyor. Heiko karşısındaki Ukraynalı üst düzey yetkiliye 210 tekniker ve destek elemanı ile günlerdir mahsur kaldıklarını ve insani koşullarda yaşamadıklarını aktarıyor.

Rus askerleri Ukraynalı personele silah doğrultarak santraldeki kontrol işlemlerini yerine getirmelerini sağlıyor zira Çernobil 1986’dan beri bir saatli bomba. Kurşun kubbenin ardında gerçekleştirilen operasyonlar geçmişin izlerini taşıyor.

KONSERVE GIDALAR İLE BESLENİYORLAR

Valentin Heiko 60’ıncı yaş gününü bu tesiste kutladı. 23 Şubat günü gece vardiyasına gelen ekip işgalin başlamasının ardından alanı hiç terk etmedi. Şu an tesiste görevlerine devam eden nükleer santral çalışanları konserve gıdalar ile hayatlarını idame ettirmeye çalışıyor.

Telefonlarına el kondu. Rus askerleri tarafından düzenli kontrol ediliyorlar. Bu süre içerisinde teknik kadroda sağlık sorunları da göze çarptı, aralarında tiroit ve yüksek tansiyon hastaları var. Rus askeri birliği bir seferinde aileleri ile 60 saniye konuşmalarına müsaade etti, aile bireylerinin aktarımına göre yorgunluk ve yoğun baş ağrısı gibi sıkıntılarından söz ettiler.

Çalışanlar her sabah güne Ukrayna milli marşını söyleyerek başlıyorlar. İşçiler marşı duyduklarında yumruklarını göğüslerinin üzerine koyuyor. Teknik kadronun ailesi Çernobil felaketinden sonra Pripyat’ın dışında kurulan Slavutych isimli toplu konut kentinde oturuyor.

Ukrayna hükümeti Çernobil’deki işçilere insani bir koridor açılarak oradan çıkarılmasını ve yerine yeni işçi kadrosunun gönderilmesini istediler ancak bu öneri Rusya tarafından reddedildi. Santraldaki kocası ile Cuma günü görüşen bir kadın, “Sesini tanıyamadım. Yanında birinin daha olduğunu söyleyebilirim. Çok kısa konuştuk” diyor.

ELEKTRİK ÜRETMEYİ BIRAKTI

Çernobil 2000’li yılların başında artık elektrik üretmeyi bıraktı. Yine de santralı soğuk tutmak ve radyasyon sızıntısını engellemek için içeride personel çalışması gerekiyor.

Su pompaları çalışmazsa, su kaynamaya başlayacak ve radyoaktif sızıntı meydana gelebilir. Batılı bilim insanlarına göre şu an için Çernobil’de bir radyoaktif sızıntı tehlikesi yok. Fakat santralde çalışanların sağlık durumundan endişe ediliyor. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu içeride tutulan işçilerin doğru düzgün havalandırılmayan bir ortamda olduklarını söyledi.

1986 yılında yaşanan felaketin ardından radyasyonu kontrol etme çalışmalarında üst düzey görev alan Serhiy Myrniy, “1986 yılında bile işçilerin dinlendiği zamanlar oluyordu. Şu an işgal edilmiş durumdaki santral onlar için çok daha tehlikeli” değerlendirmesinde bulunuyor.

Çernobil Nükleer Santralı’nda bulunan nükleer enerji miktarının ABD'nin Hiroşima’ya attığı atom bombasının 400 katı daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Patlama sonrasında radyoaktif bulutlar Avrupa’dan Kanada’ya kadar uzanmış, Türkiye’de de özellikle Karadeniz Bölgesi’nde Çernobil’in etkileri uzun süre hissedilmişti.

Türkiye'nin nükleer hafızası: Çernobil'de neler yaşandı?Gündem

Komünist Parti’nin son Genel Sekreteri Mikhail Gorbaçov’a göre santraldaki patlama Sovyetler Birliği’nin çöküşünü hızlandırdı. Gorbavoç, “Belki de beş yıl sonra Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ana sebebi budur” ifadelerini kullanmıştı.

Peki işgalin başladığı haberi alındığı an santralde neler yaşandı. Valentin Heiko anlatıyor: Ne yapacağımızı bilemedik, savaş protokolümüz yoktu. Gece vardiyasının kalmasına ve santralı soğuk tutmasına karar verdik.

Heiko’nun tahminine göre Ruslar eski haritaları kullandıkları için santralın yerini çok da kolay bulamadılar, Heiko o akşam camdan baktığında Rus tanklarının yaklaştığını gördü. İnsanlığı yeni bir felaketten uzak tutmak için başladığı görevine aynen devam etti.

*Yukarıdaki derlemede yer alan bilgilerin tamamı The Wall Street Journal'da Joe Parkinson ve Drew Hinshaw imzasıyla yayımlanan 'Inside Chernobyl, 200 Exhausted Staff Toil Round the Clock at Russian Gunpoint' isimli makaleden alınmıştır.

Kaynak: Web Özel