Berlusconi ve Kaddafi'den beri ilk kez! İtalya ve Libya'nın tarihi anlaşması ne anlama geliyor?

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, geçen hafta Trablus'ta yaptığı konuşmayı tamamlarken Libyalı mevkidaşı Abdulhamid Dibeybe'ye dönerek “Libya, İtalya için temel bir ortak; Libya, İtalya'ya güvenebileceğini biliyor” ifadelerini kullandı. Berlusconi ve Kaddafi dönemlerinden sonra Libya ile ilişkilerde geri plana düşen İtalya'da Başbakan Meloni, İtalya'nın “Akdeniz'deki stratejik rolünü” geri alma vaadini gerçekleştirmeye çalışıyor. Bu noktadaki en kritik adımlardan biri de imzalanan enerji anlaşması oldu.

Libya ile İtalya arasında imzalanan ve Akdeniz'de doğalgaz alanında işbirliğini kapsayan 8 milyar Euro'luk anlaşma Libya için son 20 yılın en büyük anlaşması. 2026 yılına kadar açık denizdeki yeni Libya kuyularından günde 21 milyon metreküp doğalgaz pompalanması hedefleniyor.

MELONI FARKLI KAZANIMLAR ELDE ETMEK İSTİYOR

Göreve geldiği ilk 100 günde Ukrayna'ya açıkça destek mesajları veren, piyasalara güven aşıladığı ifade edilen ve AB'yle tartışmalardan kaçınan Meloni, şimdi de ülkenin en zorlu dış politika sorununu ciddi bir biçimde ele almış durumda. Meloni burada farklı kazanımlar da elde etmek istiyor.

İtalya devletine bağlı enerji şirketi ENI'nin başkanı anlaşmayı imzalarken Meloni, İtalya'ya kaçak yollardan ulaşmaya çalışanlara müdahale edilmesi için AB tarafından finanse edilen beş devriye botunun Libya sahil güvenliğine teslim edildiğini duyuruyordu. Meloni'nin planı işe yararsa İtalya'nın Rus gazına bağımlılığı sona erecek, ülke Afrika gazının Avrupa'ya açıldığı kapı olacak, kaçak göçmen sorununa da kritik bir önlem almış olacak ve geçmişteki gibi Libya üzerindeki nüfuzuna yeniden kavuşacak.

Avrupa'nın yeni göçmenleri: İtalyanlarDünya

İtalya'nın Libya'daki etkisi, Silvio Berlusconi'nin Kaddafi'yle partiler yaptığı, İtalya'nın sömürge yönetimi için Libya'dan özür dilediği ve iki ülke arasında bir sahil hattı inşa etme sözünün verildiği 2008'den bu yana düşüşte. Bu anlaşmayı önemli kılan bir başka detay ise Muammer Kaddafi dönemi dahil son 20 yıldır art arda gelen hükümetlerin, Libya'yı küresel enerji şirketleri için cazip hale getirememiş olmasıydı.

DİKKAT ÇEKEN BENGDARA ATAMASI

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Roma Direktörü Arturo Varvelli, “İtalyanlar, Dibeybe ile çalışmak istiyor. Aynı zamanda Libya Merkez Bankası'nın yanı sıra istikrarın garantörü olan Libya Ulusal Petrol Kurumu'na (NOC) da güveniyorlar” diyor. Hatırlanacağı üzere geçen yıl şirketin başına Ferhat Bengdara atanmış, bu atama doğu ve batı tarafından onaylanmıştı. Bahse konu gelişme,  gerginliğin azaldığının bir işareti olarak görülürken Bengdara'nın CV'sinde İtalyan bankası Unicredit'in yer alıyor olması da Roma'nın dikkatini çeken detaylardan. Bengdara, geçmişte Unicredit'in yönetim kurulunda yer almaktaydı.

Bununla birlikte İtalya, eski başbakan Mario Draghi döneminde de Rus gazı tüketimine eğilmiş, toplam tüketimin yüzde 40'ını oluşturan bu pay, Draghi ile yüzde 16'ya gerilemişti. Meloni konuşmasında buna da vurgu yaptı ve “Libya ve Cezayir'den gelen gazla İtalya, tüm Avrupa için bir tedarik merkezi haline gelebilir” ifadelerini kullandı.

Anlaşmaya yönelik itirazlar da elbette mevcut. UBH'nin bir üyesi olmasına rağmen Petrol Bakanı Avn, gerekçelerini sunarak anlaşmaya itiraz ediyor. Avn öncelikle 8 milyar Euro'luk yatırım bedelinin devlet hazinesi ile ENI arasında eşit şekilde bölünmesinin "haksızlık" olduğunu dile getirmekte. Bakan aynı zamanda ENI'nin hissesinin yüzde 30'dan yüzde 37'ye yükseltilmesini de “kabul edilemez” olarak nitelendiriyor.

'BELKİ HAKLI OLABİLİR ANCAK...'

İmza törenine de katılmayan Avn, anlaşmanın Petrol Bakanlığı yerine Enerji Konseyi'nden geçirilmesini de olumsuz bir durum olarak değerlendirmekte. Bakan Avn'ın dile getirdiği endişeler üzerine konuyu AA için analiz eden Mustapha Dalaa ve Halime Afra Aksoy ise şunları ifade ediyor:

“Avn, yönelttiği eleştirilerde ekonomi belki de hukuk açısından haklı olabilir. Ancak meseleye siyasi açıdan ya da bütünsel olarak bakıldığında NOC, gaz sahalarının geliştirilmesi konusunda ENI'yi ikna etmesi için bazı tavizler vermek zorundaydı.”

Dalaa ve Aksoy, İtalya'nın kazanımları kadar Libya'nın kazanımlarının da altını çizerken “Günümüzde özellikle faaliyet alanlarını temiz enerjiye yönlendiren küresel şirketlerin yatırım için cazip yasalara sahip olmayan ülkelerle ilgilenmediği göz önüne alındığında durum daha da netlik kazanıyor” diyor.

Kaynaklar: The Times, AA

Kaynak: Web Özel