BM temasları bitti, gözler yine Suriye'de! Masada neler var?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na katılarak batı dünyası ile temaslarda bulundu. Burada Türkevi’nin de açılışını yapan Erdoğan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson başta olmak üzere pek çok diplomatik temsilci ile bir araya geldi. Bu ziyaretin en önemli sonuçlarından biri Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı uygulayacağının duyurulması oldu.

Batı cephesinde bu gelişmeler yaşanırken önümüzdeki hafta Erdoğan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşecek. Erdoğan, Putin görüşmesinden kısa bir süre önce, Putin 13 Eylül 2021 tarihinde Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüştü. Putin bu görüşmeye ilişkin yaptığı açıklamada, Suriye'de askeri güç olarak sadece Suriye ordusunun bulunması gerektiğini söylemişti. 

Türkiye’nin Suriye’ye yönelik endişelerinden biri oluşabilecek yeni bir göç dalgası. Devletin en üst kademesinden yetkililer Afganistan’da yaşananların ardından Türkiye’nin yeni bir göç dalgasına tahammülü olmadığını sıklıkla dile getiriyorlar.

11 Eylül’de üç Türk askerinin İdlib’de şehit olmasının ardından Suriye sınırında açıklamalarda bulunan Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Yeni bir mülteci dalgasını kabul edemeyiz” açıklamasında bulunmuştu. Akar sözlerine şöyle devam etmişti:

Göçü engellemek için elimizden geleni yapmalıyız. Bu bölgeyi güvenli ve istikrarlı yapmalıyız. Çabamız bunun için.

 2016 yılında Avrupa Birliği ile Türkiye arasında yapılan mutabakat sonucu Türkiye’ye belli bir kaynak aktarılmış ve Suriyeli mültecilerin Türkiye’de tutulması kararlaştırılmıştı. Fakat yıllar içerisinde artan mülteci nüfusu ve yeni politik gelişmelerin ekseninde Türkiye’nin yeni bir mülteci alacak kapasitesi kalmadı.

Vatandaşlık ve geçici koruma statüsü arasında SuriyelilerGündem

ERDOĞAN'DAN NET MESAJ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda geçen günlerde yaptığı açıklamada, “Suriye krizinde insanlık onurunu kurtarmış bir ülke olarak, yeni bir mülteci dalgasına sabrımız ve imkanımız yok” ifadelerini kullanmıştı.

Moskova’da yaşayan Orta Doğu uzmanı Elena Suponina, “Türk güçleri Suriye’de olduğu sürece Suriye ordusu adım adım kaybettiği bölgeleri kazanabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye, her fırsatta Suriye’nin toprak bütünlüğünden yana olduğunu vurguluyor. Sınır güvenliğini sağlamak adına başlatılan Fırat Kalkanı harekatının üzerinden dört yıldan fazla bir süre geçti. 24 Ağustos 2016’da başlatılan askeri harekatın ilk gününde Gaziantep'in Karkamış ilçesinin karşısındaki Suriye topraklarında yer alan Cerablus ilçe merkezi, 23 Şubat 2017'de ise Bab ilçe merkezi DEAŞ'tan kurtarılmıştı.

İlk yedi ay içerisinde 3 binden fazla DEAŞ’lı etkisiz hale getirildi. Dönemin Başbakanı Binali Yıldırım, 29 Mart 2017'de harekatın bittiğini duyurmuştu.

TÜRK LİRASI KULLANILIYOR

Suriye'de askeri muhaliflerin kontrolündeki İdlib ili ile Türkiye'nin Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı harekatıyla teröristlerden temizlediği bölgelerde, sebze hali, benzin istasyonu, giyim mağazası, lokanta, fırın, bakkal gibi pek çok işletme TL'ye yöneldi.

Suriye lirasının ABD doları karşısında yüksek değer kaybı yaşaması ve dalgalı seyretmesi nedeniyle söz konusu bölgelerde siviller son dönemde alışverişlerde TL kullanıyor.

PTT'nin de Cerablus, Bab, Çobanbey, Azez, Mare bölgelerinde şubeleri bulunuyor. PTT şubelerinde, hesap açma, fatura ödeme, para yatırma, para çekme, havale ve kargo gönderimi işlemleri yapılabiliyor.

Türkiye aynı zamanda Suriye’de çok sayıda PTT şubesi de açıyor. 2019 yılının sonunda Suriye’de Türkiye’nin kontrolünde olan bölgelerde 10 noktada PTT şubesi açılmıştı. Geçen Ocak ayında da Tel Abyad’da bir PTT şubesi açıldı.

Türkiye ile Suriye arasında iç savaştan bu yana siyaset seviyesinde resmi temas yok. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önceki yıl verdiği bir mülakatta Suriye ile alt düzeyde dış politika yürütüldüğünü ifade etmişti. Erdoğan liderler arasında diyalog bulunmasa da istihbarat birimlerinin karşılıklı çalışmalar yürütebileceğini ifade ederek şu sözlerine söylemişti: 

İstihbarat örgütleri bu noktada illa liderler ne yapıyorsa biz de onu yaparız havasında olamaz. Liderler çoğu zaman devreden çıkabilirler, istihbarat örgütleri bunu değerlendirir. Düşmanımız dahi olsa ipi tamamen koparmayacaksınız. Olur ki o ip size bir gün lazım olabilir.

Kaynaklar: TRT, AA, Bloomberg, Haberglobal.com.tr