Avrupa satranç tahtası oldu: Kaliningrad

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıları dünyanın bir numaralı gündemi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ve Ukraynalı mevkidaşı Dmytro Kuleba, 10 Mart’ta Antalya’da düzenlenecek Diplomasi Forumu’nda bir araya gelecek. Rusya'nın saldırılarından bu yana iki tarafın en üst düzey teması Türkiye’de gerçekleşecek.

Rusya’nın bu saldırıları Balkanlardan, Tayvan’a kadar gözlerin siyaseten karışık olduğu bölgelere dönmesine sebep oldu. Rusya Federasyonu Avrupa’nın en stratejik noktalarından biri olan Kaliningrad’ın sahibi. Kaliningrad Rusya’nın en batıdaki toprağı, aynı zamanda ülkeyi Litvanya ve Polonya ile de komşu yapıyor.

Rusya’nın Kaliningrad ile Belarus üzerinden bir kara bağlantısı olabilir. Kaliningrad’da ciddi bir Rus askeri varlığı bulunuyor. Bu kara parçasında nükleer silahlar ve savaş jetleri de var. Rusya ile Kaliningrad arasında bir kara parçası yok, iki devleti birbirine bağlayabilecek tek Yol Suwalki Koridoru.

Suwalki Koridoru 60 kilometre boyunca uzanıyor. Polonya’ya ait bölgede gidiş geliş çift şeritli bir otoyol ve bir tren hattı bulunuyor. 2014’te Rusya’nın Kırım’ı işgalinin ardından bu koridor batılı güvenlik çevreleri tarafından daha fazla dillendirilmeye başlanmıştı.

4 BİNE YAKIN ASKER

Kaliningrad veya eski ismi ile Königsberg, II. Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana Rusya toprağı. Şu an NATO güçlerinin Suwalki Koridoru’na yakın bir noktada 4 bine yakın askeri bulunuyor. Bu askerler çoğunlukla Estonya ve Litvanya’da konuşlanmış. Öte yandan Almanya da Litvanya’daki askeri varlığını artırma kararı aldı. Fransa, İtalya ve İspanya’da bölgeye askeri destek veriyor.

Siyaset stratejisi alanında çalışan Profesör John R. Deni’ye göre; Suwalki koridoru NATO’nun en zayıf noktalarından biri ve askeri olarak desteklenmesi, altyapının yenilenmesi gerekiyor.

Öte yandan Rusya’nın en batısında bulunan Kaliningrad’ın Rusya ile bir kara sınırının olmaması uçuş yasakları ile ilgili farklı bir durumu ortaya çıkarıyor. Litvanya’nın Rusya’ya hava sahasını kapatması yüzünden Rus uçakları Kaliningrad’a Baltık Denizi üzerinden çok daha uzun bir rota ile varabilecekler.

Kaliningrad’ın şehir Merkezi Polonya sınırından 45 kilometre, Litvanya sınırından 100 kilometre uzakta. Şimdi değil ama barış zamanı Kalningrad sınırında yoğun araç kuyrukları oluşuyor. Kalningrad’da yaşayan çoğu vatandaş Rusya’nın batıya yaptırımları kapsamında 2014 yılından beri ülkede satışı yasak olan bazı gıda ürünlerini komşu ülkelerden otomobilleriyle gidip alıyor.

48 yaşındaki Alexei Chabounine isimli bir Kaliningrad sakini şehirde yaşamayı, “Çocukluğumda yani Sovyetler Birliği döneminde satışı yasak olan şeyleri almak için otomobil ile Litvanya’ya giderdik. Şimdi de biz civar ülkelere gidiyoruz” diyerek anlatıyor.

'RUSYA'YA GİDİYORUM'

Rusya genelinde vatandaşların yüzde 30’unun pasaportu varken Kaliningrad’da bu oran yüzde 70 civarında. 1991 yılında Soğuk Savaş’ın sona ermesi ile birlikte Kaliningrad kendini bir anda ana karadan kopmuş bir halde buldu. Kentte yaşayan pek çok insan Rusya Federasyonu’nun farklı bir şehrini ziyaret edeceği zaman “Rusya’ya gidiyordum” diyorlardı.

Kaliningrad oldukça tarihi bir şehir. Doğu Prusya’nın başkenti aynı zamanda Prusya krallarının da taç giydiği yerdi. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Sovyetlerin hakimiyetine geçti ve ünlü Bolşevik, Mikhail Kalinin’in anısına kente Kaliningrad ismi verildi.

Stalin buradaki Alman popülasyonunu dağıtarak yerine Rusları yerleştirdi. Kent coğrafi konumu itibarıyla Sovyetler Birliği’nin idari birimleri arasında en Avrupai olanı olarak öne çıkıyordu. Ünlü Alman filozof Immanuel Kant da Kaliningrad’da gömülü.

Kaliningrad’da Sovyet etkisi dağıldığından bu yana sokaklara eski Alman isimlerinin verilmesini isteyenlerin de sayısı çoğalmıştı. Kremlin bu yaklaşımlara sert tepki göstermiş, 2016 yılında kentteki Alman-Rus Derneği ‘yabancı ajanlık’ gerekçesiyle kapanmıştı.

Kaynaklar: Foreign Policy, Reuters, The Guardian

Kaynak: Web Özel