Avrupa bunu tartışıyor... Esnek emeklilik yaşı sistemi nasıl işliyor?

Almanya emeklilikte “İsveç modeline” geçmeyi tartışıyor. Almanya'da trafik lambası koalisyonunun üyelerinden Hür Demokrat Parti, emeklilik yaşında kapsamlı bir esneklik gerçekleştirilmesi yönündeki çıkışıyla “İsveç modeli emeklilik sistemini” ülke gündemine taşıdı.

Bahse konu çıkış Hür Demokrat Parti Genel Sekreter Yardımcısı Johannes Vogel'den geldi. Vogel konuya ilişkin açıklamasında, “İnsanlara ne zaman emekli olacaklarının söylenmemesi gerektiği kanaatindeyim” ifadesine yer verdi. Vogel, “Esnek emeklilik yaşı modelinden ötürü Avrupa'nın en başarılı ülkesi İsveç” diyerek, ülkenin emeklilik modeline dikkat çekti. İsveç'te vatandaşlar ne zaman emekli olacaklarına bir noktaya kadar kendileri karar verebiliyor. Ülkedeki sistemin temelinde “ne kadar erken emekli olursa o kadar az emekli maaşı alırsın” uygulaması yatıyor.

İsveç'in emeklilik sistemine dair genel kanı bu sistemin bir hayli basit olduğu yönünde. Vogel, “Erken emekli olanlar daha az, geç emekli olanlar ise daha fazla emekli maaşı alıyor” diyerek, bahse konu sistemin Almanya'da da hayata geçirilmesi gerektiğini aktardı.

İSVEÇ MODELİ NASIL İŞLİYOR?

İsveç'te sabit bir emekli maaşı ve yaşı söz konusu değil. İsveç'te, çalışanların emekliliğe başvurabilmesi için az en 62 yaşında olması gerekiyor. Sonrasında da 68 yaşına kadar maaşları ve çalışma sürelerine göre emekli maaşları da artıyor. İş vereniyle anlaşması halinde kişi 68'den sonra da çalışmaya devam edebiliyor ancak 68'den sonra emekli maaşının artması uygulaması sona eriyor.

Yani kişi isterse 68'den sonra çalışmaya devam edebiliyor ama “ne kadar çok çalışırsan, o kadar çok emekli maaşı alırsın” kuralı 68 yaş sonrası için geçerli değil. Öte yandan, ülkede teminatlı emekli maaşı uygulaması da var. Bu da az geliri olan ya da hiç gelir elde edemeyen kişiler için geçerli. O da 65 yaşında başlıyor.

İsveç Sağlık Bakanlığı'ndan Kristoffer Lundberg'in Fransız düşünce kuruluşu Siyasi Kalkınma Birliği'nde (Fondapol) yayımlanan makalesine göre, İsveç emeklilik modelinin üç önemli dayanağı mevcut: Değişim düzenlemelerini kolaylaştırmayı mümkün kılan emek piyasası, evrensel refah politikası ve makroekonomik istikrarı destekleyen ekonomi politikası.

Vogel, İsveç'te vatandaşların kendi kaderlerini tayin etme hakkının daha gelişmiş olduğunu belirterek, ülkenin bu sayede en etkili emeklilik sistemine sahip olduğuna vurgu yaptı.

Almanya, Aşağı Saksonya eyaletinin Sağlık Bakanı Stephan Weil de Vogel'in başlattığı kampanyaya destek verenler arasında. “Belirli bir yaşa gelmiş kişilerin daha ne kadar çalışacaklarına kendilerinin karar verdikleri sistem çok iyi olabilirdi” diyen Weil, “Daha fazla çalışmıyorsanız ya da çalışamıyorsanız görece erken emekli olup yaşantınızı ona sürdürebilirsiniz” değerlendirmesini yapıyor.

Vogel ayrıca, Almanya Şansölyesi Scholz'un uzun çalışma saatleri konusunda bir tartışma başlattığını da anımsattı. Scholz basına konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamalarda, Emeklilik yaşına kadar çalışanların oranının arttırılmasının önemine işaret etmiş ve “Bugün bu birçok kişi için oldukça zor” demişti.

Almanya'da trafik lambası koalisyonunun, koalisyon müzakerelerinde bu konuyu görüştüğü biliniyor. Koalisyon, İskandinav modelini hayata geçirme yönünde bir süreç başlatma konusunda anlaşmaya varmıştı. Bahse konu anlaşmayı hatırlatan Vogel de anlaşmanın mecliste kararlılıkla ele alınması için mücadele edeceklerini aktarıyor.

Koalisyon anlaşmalarının yapıldığı dönemde, koalisyonun taraflarından SPD, Yeşiller ve FDP, daha uzun çalışma hayatı taleplerinin nasıl daha kolay gerçekleştirilebileceği konusunda sosyal ortaklarıyla diyalog kuracaklarını açıklamıştı. Koalisyon, İskandinav modeline dayalı esnek emeklilik yaşının yanı sıra endişeli meslek gruplarının durumunu da tartışmaya dahil etmek istiyor.

Dünya emeklilik yaşını tartışıyor! İdeali var mı, kim, neden yükseltmek istiyor?Gündem

Koalisyon ayrıca, emeklilik yaşının yükseltilmesi meselesini de rafa kaldırma konusunda anlaşmıştı. Almanya'daki mevcut düzenlemelere göre, emeklilik kesintisinin olmadığı yaş sınırı 2009'da 65'ten 67'ye yükselecek.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır geçtiğimiz günlerde Haberglobal.com.tr'ye yaptığı değerlendirmede, ülkelerin emeklilik yaşını arttırmasını insan ömrünün uzamasıyla açıklamıştı. Nayır, “Tıptaki gelişmeler sayesinde insan ömrü ortalaması yükseldikçe sosyal güvenlik sistemlerinin kişilere ödediği emeklilik maaşları da artıyor” demişti.

Kaynaklar: Die Welt, Fondapol, tradingeconomics.com

Kaynak: Web Özel