Dünya emeklilik yaşını tartışıyor! İdeali var mı, kim, neden yükseltmek istiyor?

Türkiye haftalardır EYT düzenlemelerini konuşuyor. Yıl sonuna doğru bu konu hakkında somut bir çalışmanın açıklanması bekleniyor. Emeklilik meselesi şu günlerde sadece Türkiye'nin gündeminde değil. Geçen günlerde Fransa'da Cumhurbaşkanı Macron'un ülkedeki emeklilik yaşını 62'den 65'e çıkarmayı istediğini söylemesi üzerine, halk sokaklara çıktı ve çeşitli sendikalar greve gittiğini duyurdu.

Türkiye'de 1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortaları ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilirken, prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7 bin 200, esnaf ve çiftçilerde (Bağ-Kur) ise 9 bine çıkarılmıştı. Kanun yürürlüğe girdiğinden beri kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı kademeli olarak yükseliyor ve 2048 yılında kadın ve erkek sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek.

DİĞER ÜLKELERDE EMEKLİLİK YAŞI KAÇ?

Ülkelerdeki emeklilik yaşları hem sosyal devlet imkanlarının gelişmişliğine, hem de işgücü ihtiyacına göre değişmekte. Dünyanın en büyük iki ekonomisinde, ABD ile Çin'de emeklilik yaşı arasında bir fark söz konusu. ABD'de emeklilik yaşı kadın ya da erkek fark etmeksizin 66-67 arasında değişirken, Çin'de erkeklerde 60, kadınlarda ise memuriyette 55, işçilerde 50.

Sosyal devlet imkanlarının gelişmişliği ile öne çıkan Finlandiya'da da ortalama emeklilik yaşı 65. Yunanistan'da 67, Birleşik Krallık'ta 65, Japonya'da erkekler için 64, kadınlar için 62. Rusya'da ise erkeklerde 61.5, kadınlarda 56.5.

Ülkelerin emeklilik yaşlarına dair beklentilerine bakıldığında ise bu yaşın sürekli yukarı çıkmasının öngörüldüğü fark edilebiliyor. Peki ülkeler neden emekli yaşını sürekli yukarı çekmek istiyor?

Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır, bu durumu insan ömrünün uzamasıyla açıklıyor. Nayır, “Tıptaki gelişmeler sayesinde insan ömrü ortalaması yükseldikçe sosyal güvenlik sistemlerinin kişilere ödediği emeklilik maaşları da artıyor” demekte.

Bizim ülkemizde 20 yıl çalışan bir kadına, SGK'nın 45 yıl emekli maaşı ödediğinin görüldüğüne işaret eden Nayır, bu nedenden dolayı sosyal güvenlik sistemlerinin emeklilik yaşını 60 ve 65'e çıkardığını vurguluyor. Nayır, “Hatta Avrupa Birliği ülkelerinde 70-72 yaşa çıkması öngörülüyor” ifadelerine yer veriyor.

İDEAL EMEKLİLİK YAŞI DİYE BİR ŞEY VAR MI?

İdeal emeklilik yaşının kaç olduğu meselesi modern zamanın en sık konuşulan konularından biri demek yanlış olmaz. Mert Nayır, ideal emeklilik yaşını söylemenin çok zor olduğunu belirterek, “Bu mesele ülke standartlarına bağlı” demekte.

Nayır bu konudaki sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Mesela Almanya'da işsizlik maaşı olarak bin 780 euro verilirken, bu rakam bizim ülkemizde 2 bin 800 lira. Türkiye'de 13.5 milyon emeklimiz var, 2 milyon vatandaş 3 bin 500 lira emekli maaşı alıyor; ortalama emekli maaşı 4 bin 600 lira. İdeal emekli maaşı açlık sınırının üzerinde olmalı. Ülkemizde açlık sınırı 7 bin 340 lira.”

İdeal emeklilik yaşında emekli olanların emeklilik maaşları yetmediği için tekrar çalışma hayatına dönmek zorunda kalabildiğinin altını çizen Nayır, “Bizim ideal emeklilik yaşını değil, ideal emeklilik maaşını konuşmamız gerekiyor” demekte.

İki çalışanın bir emekliye baktığı sistemin en doğru ve en sürdürülebilir sistem olarak kabul edildiğini kaydeden Nayır, Türkiye'de şu an dört çalışanın bir emekliye baktığını dile getiriyor.

CUMHURİYETTE İLK CİDDİ DÜZENLEME 1936'DA

Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminin Dönüşümü ve Bireysel Emeklilik Sistemi* başlıklı makaleye göre, ülkemizde çalışanlara ve çalışanların haklarına yönelik ilk ciddi düzenleme 1936’da yürürlüğe giren iş kanunu. Bu kanunla, çalışma saatlerinin sekiz saate düşürülmesine ve sosyal sigortaların kurulmasına ilişkin ilk düzenlemeler hayata geçirilmişti.

Makalede, Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyıla dek sosyal güvenliğe ilişkin dikkate alınabilecek herhangi bir gelişmenin yaşanmadığı kaydediliyor. Bu konuda Osmanlı'daki ilk gelişme olarak ise, 1806 yılında askerlerin emeklilik ve aylıklarının düzenlenmesi için kurulan 'Askeri Tekaüt Sandığı' gösteriliyor.

EK kaynaklar: Euronews, TRT, Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminin Dönüşümü ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Füsun Kökalan Çımrın-Zafer Durdu, haberglobal.com.tr

sidal.utkucu@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel