Afrika, Rus saldırısına ne diyor? 'Endişeliler ama...'

AB, ABD ve Birleşik Krallık başta olmak üzere Batı dünyasında yaptırımlar uygulanan Rusya'nın bazı müttefiklerinde sessizlik, bazılarında ise itidal çağrıları görülüyor. Rusya'nın yakın ilişkiler kurduğu ve geçmişte Fransa tarafından sömürülen Afrika ülkelerinin tutumu da dikkat çekici.

Konuya ilişkin Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Volkan İpek sorularımızı yanıtladı. "Dünya Siyaseti'nde Afrika" adlı bir kitabı bulunan Dr. İpek, "Afrika'da Toplum ve Siyaset" başlıklı bir ders de vermekte.

1- AFRİKA ÜLKELERİ SALDIRIYA NASIL BAKIYOR?

Afrika kıtasındaki 54 ülke savaş üzerine bir yorumda bulundu. Kenya, BM Genel Kurulu’nda Rusya'yı açıkça kınadı. Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin ve Güney Afrika'dan oluşan BRICS grubundaki Güney Afrika, Rusya’nın askerlerini Ukrayna’dan çekmesi gerektiğini söyledi.

Rus askeri ve siyasal danışmanlık şirketi Wagner'i bölgesel milislere karşı savaşması için kiralayan Orta Afrika Cumhuriyeti, Rusya’nın Donetsk'in ve Luhansk’ın bağımsızlığını tanımasına destek verdi. Ayrıca Sudan, savaşın sona ermesini isterken arabuluculuk teklif etti. Diğer ülkeler ise şimdilik, yorumlarını Afrika Birliği içine gizlemeyi tercih ettiler. Afrika Birliği de Rusya’nın Ukrayna'ya olan saldırısını derin endişeyle karşıladığını belirtti.

2- SESSİZ KALDIKLARINI SÖYLEMEK MÜMKÜN DEĞİL O ZAMAN?

Sessizlikle karşılamadılar. Aslında durumdan da rahatsızlar ama dile getirmekten çekiniyorlar. Bunun dört temel nedeni var:

• Afrika ülkeleri kolonyal dönemlerini bitirmek ve bağımsızlıklarını ilan etmek için o dönem Sovyetler Birliği'nden büyük destekler aldı. Moskova'nın Afrika bağımsızlığı üzerindeki etkileri hala çok güçlü ve bu da açık bir Rusya karşıtlığını önlüyor.
• Bu ülkelerin birçoğu, bağımsızlıklarının ya ilk yıllarında ya da daha sonralarında, Sovyetler Birliği’nden model aldıkları ve kolonyalizm panzehiri olarak gördükleri sosyalizmi kendi içlerinde ve olanaklarında uygulamaya çalıştı. Bu da bir Rus etkisi yarattı.
• Putin'in 2010'den sonra Afrika rekabetinde herkesi geride bırakmak istiyor gibi duruyor. Diğer yükselen güçlerin Afrika'ya sun(a)madığı nükleer güç tesislerini ve uzay programlarını Rusya'nın sunması bu ülkeleri Rusya ile ortaklık konusunda harekete geçirdi.
• Özellikle Batı Afrika'da ve Güneydoğu Afrika'daki terör örgütleriyle ilgili tek somut destek Rusya'dan geliyor. Ne Fransa ne AB ne de ABD, Afrika'daki terörle eskiden olduğu gibi ilgileniyor. Bu boşluğu Rusya dolduruyor.

3- RUSYA'NIN AFRİKA’DA SON DÖNEMDEKİ ETKİSİ NE?

Rusya, Afrika'da giderek güçleniyor. Aslında bu Rusya'nın Putin dönemindeki sorun çözme dış politikasının da bir yansıması. Putin, Suriye'deki iç savaştan sonra Libya'daki iç savaşa, oradan da Afrika'nın iç bölgelerine eğilerek, terör sorununu çözüp büyük bir nüfuz alanı yaratmak istiyor. Rusya, Çin'in de Afrika'daki sosyal egemenliğine meydan okumak istiyor. Bu konuda bilinen bir Rus fıkrası bile vardır. Bir Çin ve Rus Büyükelçisi Afrika ülkesinde karşılaşırlar. Çinli Büyükelçi söz alır ve "Sana bir haberim var, bu ülkeyle yardım anlaşması imzaladık" der. Rus büyükelçisi de "Öyle mi, size nasıl yardım edecekler?" diye sorar.

4- FRANSA'NIN AFRİKA'DAN ÇEKİLMESİ RUSYA'YA SAHA MI AÇTI?

Sadece askeri değil aynı zamanda siyasi danışmanlık anlamında da Rusya, Afrika'da çok etkili oldu. Wagner Grubu denilen paralı askerler bugüne kadar Sudan'da, Mali'de, Libya'da, Orta Afrika Cumhuriyeti'nde ve Mozambik'te çok etkili oldu.

Rusya, Fransa'ya göre tercih de ediliyor, çünkü Fransa'nın askeri ve ekonomik yardımlar karşılığında ülkelere demokratik reform için yaptığı baskıları Rusya hiç yapmıyor. Bunların yanında Rusya, 2019 Afrika Zirvesi'nden sonra çok önemli işler yaptı:

• Rus şirketi ROSCOSMOS Angola'ya uydu yapmaya başladı.
• Sudan ile orduyu modernleştirecek bir anlaşma imzalandı.
• Somaliland Rusya'nın bir askeri üs kurmasına izin verdi.
• Rusya, Etiyopya'da bir nükleer reaktör kurdu.
• Ruanda, Zambiya ve Nijerya'da Rus nükleer enerji şirketi ROSATOM santral yapmaya başladı.

cihat.aslan@haberglobal.com.tr 

Afrika Zirvesi büyük anlaşmalarla başladı, Rusya bombardıman uçakları gönderdi!Dünya

Macron'un karşısında yine aynı problem! Dokuz yıllık kaosun satır başları...Dünya

Kaynak: Web Özel