7 soru 7 cevap | Afganistan'daki yeni denklemde Türkiye nerede olacak?

1-Türkiye neden Afganistan’da?

11 Eylül terör saldırılarından sonra Türk Silahlı Kuvvetleri NATO bünyesinde 16 Ocak 2002 tarihinden bu yana Afganistan’da görev yapıyor. Ordu burada Afgan askerlerinin eğitimi ve Afganistan içinde asayişi sağlama gibi görevleri yıllar içinde üstlendi. Türkiye 1 Kasım 2009’da Kabil Bölge Komutanlığı görevini üstlendi. Bu lider ülke sorumluluğu 31 Aralık 2014’e kadar sürdürüldü.

2-TSK Afganistan’da ne yapıyor?

Türkiye Afganistan'da, Afgan yönetimini desteklemek, Afganistan Milli Savunma ve Güvenlik Kuvvetleri'ni eğitmek ve Afganistan halkına güvenlik, istikrar ve gelişme konusunda yardım etmek maksadıyla bulunuyor. Türkiye'nin milli kısıtlamaları gereği; Türk birlikleri sorumluluk sahası dışında ve mayın temizleme, terörle mücadele ve uyuşturucuyla mücadele faaliyetlerinde görev almıyor.

Türk Silahlı Kuvvetrleri, TSK'nın Afganistan faaliyetlerine ilişkin hazırladığı bir video?

3-TSK’nın Afganistan’da kaç personeli var?

Türkiye Afganistan’a Ocak 2002de 261 askeri personel ile ayak bastı. Haziran 2002-Şubat 2003 tarihleri arasında ise personel sayısı 1300’e çıktı. Şubat-Ağustos 2005 döneminde NATO gücündeki askerlerin 1450’si Türk’tü. 2020-2021 dönemi için Afganistan’da 648 askerimiz olması resmi planlarda yer alıyordu.

4-Havalimanını özel kılan ne?

Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı ilk kez 2005 yılında Türkiye tarafından işletilmeye başlandı. Bu havalimanı dağlık ve zor bir coğrafyası olan aynı zamanda gelişmemiş bir ülke olan Afganistan’ın dünyaya açılan nadir kapılarından biri. Yani uluslararası heyetlerin ziyaretleri de bu havaalanından yapılıyor. Bu sebepten kıymetli bir yer.

Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı/Fotoğraf: Reuters

5-ABD, Afganistan’da Türkiye’den ne talep ediyor?

Amerika Birleşik Devletleri, Irak ve Suriye gibi deniz aşırı operasyonlarını fiili olarak sonlandırıyor ve askerlerini ülkelerine çağırıyor. ABD’nin çıktığı ülkelerde daha sonra ciddi bir anarşi ve teröre uygun bir iklim oluşuyor. Şimdi ABD ve NATO güçleri de Afganistan’ı terk edecek. Bunun ardından merkezi hükümet Taliban ile baş başa kalacak. Bu noktada özellikle Kabil Havalimanı’nın güvenliği için Türk güçlerinin bölgede kalması isteniyor.

6-Türkiye’nin cevabı ne?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden bu hafta Brüksel’de bir araya geldi. 45 dakika süren görüşmede pek çok konu bir araya gelirken Kabil Havalimanı’nın güvenliği konusu da konuşuldu.

Erdoğan, “Eğer Afganistan'dan çıkmamız istenmiyorsa, özellikle orada belli bir desteğin verilmesi isteniyorsa diplomatik, lojistik bunun yanında mali konularda Amerika'nın bize vereceği destek büyük önem arz ediyor” ifadelerini kullanmıştı.

ABD Başkanı Joe Biden’ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan dün gazetecilere yaptığı açıklamada iki tarafın da Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın güvenliği için anlaştığını söyledi. ABD’li yetkililer havalimanının güvenliği karşılığında Türkiye’ye nasıl bir destekte bulunulacağına ilişkin açıklamada bulunmadılar.

Türkiye’den ise havalimanın güvenliği üzerine ABD ile anlaşıldığına ilişkin resmi bir açıklama henüz gelmedi.

Sullivan, Türkiye ile havalimanı için anlaşılamaması durumunda bölgeyi tanıyan başka askeri güçler ile bu işin yapılabileceğini aktarmıştı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise havalimanının savunma finansmanı için NATO’nun bir fon hazırladığını belirtmişti.

İLGİLİ HABER

Erdoğan-Biden görüşmesinden ne anlamalıyız?

7-Taliban ne diyor?

Taliban, NATO ve ABD ile birlikte Türkiye’nin de Afganistan topraklarından çıkmasını istiyor. Merkezi hükümetten yakın zamanda konu hakkında bir resmi açıklama gelmedi fakat Afgan güvenlik güçlerinin herhangi bir yabancı yardıma 'hayır' diyecek pozisyonu yok gibi.

Kaynaklar: Genel Kurmay Başkanlığı, Wall Street Journal, Anadolu Ajansı, Khaama