Kuantum üstünlüğünün isim babasından Google'a itiraz var

Dün dünyada dengeleri değiştirebilecek bir açıklama yaparak "kuantum üstünlüğü" ele geçirdiğini ilan eden Google, ABD'de büyük heyecan yarattı. Hatta ABD Başkanı Donald Trump'ın kızı Ivanka Trump da twitter hesabından Google'ın açıklamasına retweet ederek "ABD teknolojik inovasyonda dünyaya liderlik etmeyi sürdürüyor" dedi.

Fakat Google'ın "Kuantum üstünlüğü ele geçirdik" açıklamasına hem rakibi IBM'den tepki gelirken hem de "Kuantum Üstünlüğü" kavramının isim babası olan Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü öğretim görevlisi Kuramsal Fizikçi Profesör John Preskill'den de bu kavramın Google tarafından kullanılmış olmasına itiraz etti. IBM'in açıklamasında Google'ın "Kuantum üstünlüğü ele geçirdik" ifadeleri "James Bondvari" olarak nitelendirilerek eleştirilmişti. Preskill'in itirazı da kavramsal.

Öncelikle bir bakalım; Google tam olarak ne geliştirdi ve ne dedi?

Google, çok basit ve herkesin anlayabileceği bir tanımlamayla klasik süper güçlü bilgisayarların 10 bin yılda çözebileceği bir işlemi geliştirdikleri işlemci ile 3.5 dakikada çözmeyi başardığını açıkladı. Buna ilişkin yaptığı açıklamada da "Kuantum üstünlüğü" ele geçirdik dedi. Bu dünyadaki en hızlı çalışan bilgisayarın artık Google'da olduğu iddiasını barındıran bir ifade.

İSİM BABASI PRESKILL: GOOGLE'IN AÇIKLAMASI YANILTICI OLABİLİR

Fakat Reuters'ın bu kavramının isim babası olan Kuramsal Fizikçi Prof. John Preskill'le yaptığı röportajda bilimadamı, Google'ın "kuantum üstünlüğünü ele geçirdik" ifadesini kullanmasını doğru bulmuyor. "İnsanlar yıllardır bilgiyi bugün kullandığımız dijital bilgisayardan farklı yollarla işleyebilecek kuantum bilgisayarlara donanım geliştirebilmek için çalışıyor. Bu donanımı geliştirmek çok zor bir şey. Kuantum üstünlüğü ile kastettiğimiz ise bugünkü bilgisayarlarla ya da en güçlü süper bilgisayarlarla kıyaslanamayacak bir kuantum bilgisayar geliştirmek 

Bu nedenle eğer sadece 'Kuantum üstünlüğü ele geçirdik' derseniz, bu yanıltıcı olabilir. Çünkü bu, kuantum bilgisayarlar en üstün hale geldiği için halihazırda kullanılan bilgisayarlarınızı çöpe atmanız anlamına gelmiyor. Peki ne anlama geliyor? Kuantum teknoloji konusunda gerçek bir uygulama kapısı açtığımız anlamına geliyor. Ve şimdi biz oyunu bu kuantum bilgisayarlar üzerinden oynamak zorundayız demek. Size sıradan insanların hayatına etki edecek uygulamaların 5-10 yıl içerisinde hayatımızda olacağı sözünü veremem. Bu bir keşif veya geliştirme süreci. Ben bunu bilimin ulaştığı sınır noktası olarak görüyorum.

Onlarca yıldır bilgisayar bilimcileri kuantum fiziğinin donanımlarını aradılar. Atomdan daha küçük ve her biri tek başına farklı ve birbiriyle hiç bağdaşmayan yerlerde bulunan parçacıkların hareket kurallarını anlamaya çalıştılar. Kuantum bitler ya da kubitler, günümüz klasik bilgisayarların aksine aynı anda hem 0 (sıfır) hem de 1 olabiliyor. 

IBM HAKLI MI?

IBM'in Google'ın iddiasına yanıt olarak, "Aynı problemi sıradan bilgisayarlar da sadece ilave disk ile 10 bin yılda  değil 2.5 günde tamamlayabilir" açıklamasını da değerlendiren Preskill, "Google bu işlemin mevcut süper bilgisayarlarla binlerce yıl süreceğini açıkladığında, bu kesin ve doğru bir tahmin olmayacaktır. Fakat ben Google grubunun bunu söylerkenki ana fikrinin anlaşılabilir olduğunu düşünüyorum. Diyorlar ki; Görevi simüle etmek ve aynı şeyi dijital bilgisayarlarda yapmak açısından kuantum bilgisayarlar çok daha karmaşık. Süratle de zorlaşmaya devam ediyor." diyor.