Havada panik, türbülanslar artacak mı?

Türkiye'nin pek çok bölgesinde şiddetli fırtına ve yağışlar etkisini sürdürürken, iklim değişikliğine bağlı meteorolojik hadiseler ise hava yolu taşımacılığını da olumsuz etkileyebiliyor. Son olarak Ordu-Giresun Havalimanı'nda inişe geçen yolcu uçağının fırtına sebebiyle pisti pas geçtiği görüntüler yürekleri ağızlara getirmiş, rüzgarın etkisiyle iniş sırasında sola doğru yatan uçak tekrar havalandıktan sonra kontrollü bir şekilde inişini gerçekleştirmişti. Yaşanan olayın ardından ekstrem hava olaylarının hava taşımacılığına etkisi gündeme geldi.

ŞİDDETLİ RÜZGARLAR SIKLAŞTI

Tam 42 yıldır gökyüzünde olduğunu belirten Kaptan Pilot İlyas Karagülle ise son 15 yıldan bu yana türbülans ve şiddetli rüzgar olaylarının sıklığının arttığını söyledi. Karagülle, "Meteoroloji haritalarında ve uçuş planlarında muhtemel türbülans ve rüzgar yön şiddetleri uçuş öncesi pilotlara verilmektedir. Duruma göre irtifa değişimleri ile tedbirler alıyoruz. Ancak bir de bilinmeyen açık hava türbülansı vardır ve içine girince anlaşılır" bilgisini paylaştı.

"UÇAK VE KAPTANLARA GÜVENİN"

Uçakla seyahat edenlere tavsiyelerde bulunan Karagülle, "Yolculara önerim, tüm uçuş boyunca emniyet kemerlerini bağlı tutmaları, uçak ve pilotlara güvenmeleridir. Uçaklar en şiddetli türbülanslara dayanacak şekilde yapılmıştır. Pilotlar ise tüm hava koşullarında uçabilecek şekilde simülatörlerde eğitiliyor. Zaten limit dışı bir rüzgarda iniş için hiçbir pilot ısrar etmez." dedi.

METEOROLOJİ DE YANILIYOR

Türbülansların iklim şartlarına göre değiştiğini dile getiren emekli kaptan pilot Mustafa Kolko ise şu uyarılarda bulundu: “Aralık ayına geldik ancak İstanbul’a kar yağmadı. Artık her şey değişti. Daha da değişecektir. Türbülanslar saptanabilir. Teknoloji o kadar ilerledi ki rüzgarın nereden geleceği radarlardan saptanıyor. Ancak asıl sorun rüzgar yönlerindeki ani değişimler. Neyse ki, teknoloji o kadar ilerledi ki kule her şeyi görebiliyor."

KARBON SALIMI AZALTILMALI

Havadaki türbülans süresinin küresel ısınmayla birlikte arttığına yönelik iddiaları sorduğumuz, İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yurdanur Ünal, "Küresel iklim değişimine bağlı olarak yüzey ısınmasındaki artışlar termal olarak türbülanslı hareketleri tetikleyebilir" dedi.

GÜNÜMÜZÜN GERÇEĞİ

Ordu-Giresun Havalimanı'ndan yansıyan görüntünün atmosferin genel yapısı ile ilişkili olduğunu dile getiren Prof. Dr. Ünal, şunları söyledi: "Kara ve deniz yüzeyi sıcaklıklarındaki farklara bağlı olarak, hava yoğunluğu değişiyor. Ordu-Giresun havaalanındaki durum tam da bu etkinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. İklim değişimi günümüzün bir gerçeği. Ülkeler bazında alınması gereken önlemler olduğu gibi bireysel olarak yapabileceklerimiz de var. Bireysel olarak, öncelikle karbon ayak izimizi azaltmaya çaba göstermekle başlayabiliriz.” 

Öte yandan, Reading Üniversitesi araştırmacıları 1979-2020 yılları arasında yoğun trafiğin yaşandığı Kuzey Atlantik rotasındaki şiddetli türbülansların yüzde 55 arttığını gözlemledi. Araştırmacılara göre bu artışın sebebi ise yüksek irtifada, karbon salımı kaynaklı sıcak havanın rüzgar hızında neden olduğu değişimler.

kardelen.yuksel@haberglobal.com.tr