Diyabet için umut ışığı ayılarda! Kış uykusunun bilinmeyen yönü...

Bir kişi bir günde 20 bin kalori yemek yeseydi, muhtemelen kısa sürede obezite, diyabet ve kronik kalp rahatsızlıkları gibi hastalıklardan muzdarip olurdu. Ayılar, kış uykusuna yatmadan önce birkaç hafta boyunca her gün bu kadar yiyerek uzun sürecek uyku için yağ depoluyorlar. Vücutlarının yaklaşık yüzde 40'ı yağ ile dolan ayılar, inlerine girerek aylar sürecek dinlenmelerine çekiliyorlar.

Böylesi kış uykusu, insan için oldukça sağlıksız olurdu. İnsanların kış uykusuna yatması kas kütlesi kaybı gibi hareketsizlik ve açlığın getirdiği sağlık sorunlarına yol açardı. Peki nasıl oluyor da ayılar bu kadar yiyerek hiç sağlık sorunu yaşamıyorlar? Üstelik kas kütlelerini kaybetmeden bu kadar uzun süre uyuyabiliyorlar.

Bilim insanları bu sorunun cevabını şimdiye kadar bulamamıştı. Washington Eyalet Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, kış uykusuna yatan ayılara bal suyu vererek, bu memelilerin insülinlerini nasıl kontrol edebildiklerine dair genetik ipuçları keşfettiler. Bilim dergisi iScience'da yayınlanan araştırma, diyabet tedavisi için yeni bir umut olabilir.

İNSÜLİN NE İŞE YARAR? 

İnsülin, kan şekeri seviyelerini düzenleyen ve çoğu memelide bulunan bir hormon. Karaciğer, kas ve yağ hücrelerine bir enerji kaynağı olan kan şekerinin emilmesini sağlayan insülin, vücudun şeker dengesini kontrol altında tutmasını sağlıyor.

Ancak kan dolaşımına çok fazla şeker girerse, zamanla hücreler yanıt vermeyi kesiyor ve insüline dirençli hale geliyor. Bu, kalp krizi, felç ve körlüğe yol açabilen bir hastalık olan ve halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen tip 2 diyabetin önde gelen bir nedeni.

Bahse konu araştırmaya göre, insanlardan farklı olarak ayılar, insülin direncini bir anahtar gibi açıp kapatarak kontrol edebiliyorlar. Böylelikle istedikleri zaman kan şekerini kontrol altına alıp istedikleri zaman serbest bırakabiliyorlar. Bu sayede kış uykusunda sağlıkları bozulmadan aylarca uyuyabiliyorlar. 

DİYABET TEDAVİSİ İÇİN UMUT IŞIĞI

Araştırmacılar, ABD'deki WSU Ayı Merkezi'nde bulunan ve yaşları beş ile 13 arasında değişen altı boz ayıdan kan aldılar. Ayrıca laboratuvarda ayı yağı dokusu da topladılar. Kış uykusuna yatan ayılar, hareket ettikleri ancak yemek yemedikleri kısa bir uyanıklık dönemleri yaşarlar. Çalışmayı yapan ekip, bu dönemde ayılara ballı su verdi ve kanlarını aldı. Ekip, ilkbahar ve yaz aylarında aynı ayılardan alınan kan örneklerine zaten sahipti.

Araştırmacılar daha sonra laboratuvarda ayıların kan serumlarını ayılardan aldıkları yağ dokuları ile karşılaştırdılar. Bu işlem, ekibin hücrelerde hangi genetik değişikliklerin meydana geldiğini görmesini sağladı.

Bu ayılardan alınan serum ile bilim insanları, insülin duyarlılığını ve direncini düzenlemeye yardımcı olan sekiz önemli proteini daha belirgin bir şekilde tespit ettiler.

Bu deneyle ekip, ayıların insülinlerini kontrol etme sırrını bulmayı başardı. Ayı biyolojisinde benzersiz bir role sahip gibi görünen sekiz ana protein, kış uykusu sırasında insülini düzenlemek için çalışıyor.

Evcil hayvanların tuhaf hareketleri! Hepsinin bir anlamı var...Yaşam

Çalışmaya katılan bilim insanlarından Blair Perry, insanların ayılarla ortak genleri olduğundan ötürü bu sekiz proteinin rolünü anlamanın bilim insanlarına, insanların insülin direnci hakkında daha fazla şey öğretebileceğini söylüyor. Bu proteinlerin şifrelerinin çözülmesi, tip 2 diyabet tedavisi için yeni bir umut ışığı olabilir.

AYILARIN 3 DÖNEMİ 

Ayıların bir yılında 3 ana dönem mevcut. Aktif dönemleri, hiperfaji ve kış uykusu. Hiperfaji, aşırı yeme isteğine verilen isme deniyor. Ayılar kış uykusuna hazırlık için hiperfaji dönemine giriyor ve her gün 20 bin kalori yemek yiyerek günde 3 kilo alıyor. Hiperfaji dönemi birkaç hafta sürüyor.

Ayılar, kış uykusu sırasında biriktirdikleri yağlardan besleniyorlar. Bu sayede kış uykusunda yemek yemez, tuvaletlerini yapmaz ve kas kütlelerini kaybetmezler.

Blair Perry, kış uykusunun derin bir uykudan daha fazlası olduğunu söylüyor. "Pek çok fizyolojik değişiklik, ayıların bu uzun kışları yemek yemeden atlatmasına yol açıyor" diyen Perry, ayıların kış uykusunda metabolik hızlarının, kalp atışlarının ve vücut ısılarının düştüğünü ancak insülini kontrol edebildiklerini söylüyor. 

Kaynaklar: National Geographic, The Washington Post, Yellowstone.org

Kaynak: Web Özel