Covid'in böyle bir etkisi de mi varmış? 'Muhtemelen depresyondasınız!'

“Salgın başladığında 43 yaşındaydım. Şimdi 60 yaşındayım.” Pandemi sürecinin olağanüstü yoruculuğuna dair buna benzer yorumları daha sık duymaya başladık. Bu, fizik kurallarına meydan okuyor gibi görünüyor ancak yaşlanma hızı geçmişte sanıldığı kadar basit bir kavram değil. Pandemik tükenmişlik henüz Mosby’s Medical Dictionary'de (Mosby'nin Tıp Sözlüğü) kendisine bir yer bulmuş değil ancak gerçek bir durum. Bedenen olmasa da ruhen bir tükenme söz konusu...

Nature dergisinde geçen ay yayınlanan bir makale, pandeminin sadece virüse yakalanan milyonlarca insan için değil, aynı zamanda mesafelerle yaşamın çalkantısından ve izolasyonundan etkilenenler için yaşlanma sürecini hızlandırdığını öne sürmekte.

'BİTMEK BİLMEZ BİR BIKKINLIK'

Ciltte buruşmalar, grileşen saçlar, gıcırdayan eklemler ve psikolog Adam Grant tarafından “bitmek bilmez” olarak ifade edilen bir bıkkınlık haline dikkat çekiliyor.

Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Doç. Dr. Alicia Arbaje ise Covid-19'a yakalanan birçok insan için zorlu iyileşme sürecinin kendilerini “olduklarından daha yaşlı hissetmelerine” neden olduğunu ifade ediyor.

“Bu, amacınızdan kopmuş olma duygusu: 'Neden buradayım ki?' sorusu... Mevcutla teması kaybetmeye başladığınızda, bu durum yaşlanmayı doğrudan hızlandırabilen bir kronik stres hissi yaratır.”

KEMİKLERE KADAR İNEN YORGUNLUK...

Geriatrik tıpta uzman olan Dr. Arbaje bu şekilde ifade ediyor. Baltimore'daki Johns Hopkins Bayview Tıp Merkezi'ndeki odasında her zamanki gibi bir gün geçirdiğini düşünen Dr. Arbaje, bir süredir hissettiği duygunun kendisini bir anda açığa çıkardığını ifade ediyor. Dr. Arbaje kendisi ve meslektaşlarında kilo alımı, göz altı morlukları, saç dökülmesi ve kemiklere kadar inen bir yorgunluk ile bunun baş gösterdiğini söylüyor ve ekliyor:

“Bu, zihinsel ve bedensel bir parıltı eksikliği. İnsanlar tam kapasitelerini sergileyemiyorlar. Yorgunlar.”

Masa başında çalışan ve pandemi öncesinde de sedanter bir yaşam tarzı sürdüren birçok insan bile özellikle şirketlerin evden çalışmaya geçtikleri süreçte bu durumu hissettiler. Ekrandan kopamadığını söyleyenlerin sayısı artmakta.

The New York Times yazarı Steven Kurutz konuyla paralel olarak yaşadığı süreci aktarırken şunları söylüyordu:

“Evden çalıştığım iki yılda dünyam küçüldü. Kendimi postamı ve 'PBS NewsHour'u dört gözle beklerken buluyorum. 2019'da çok görkemli ve yepyeni olan favori kazağım artık gevşek ve bulanıklaştı. Şimdi ona 'ev kazağım' diyorum.

Peloton çılgınlığına ya da koşu patlamasına katılmaya cesaret edemedim ve aerobik kapasitem çok azaldı. Küçük oğlumu taşırken o kadar canım yandı ki kendimi bir hastaneye atmayı düşündüm!”

Türk bilim insanları pandemide literatüre ne kattı?Gündem

Psikolog ve gerontolog olan Dr. Ken Dychtwald ise bunun yaşla alakalı bir durum olduğuna katılmıyor. Kendisi de 71 yaşında olan Dr. Dychtwald 60, 70 ya da 80'lerinde aktif yaşam süren birçok insan olduğunu söylerken pek çok insanın pandeminin ruhlarını bastırmasına veya egzersiz yapmalarını engellemesine izin vermediğini de dile getiriyor.

'MUHTEMELEN SEBEBİ DEPRESYON'

Kendisi de bu grubun bir parçası olan Dr. Dychtwald, pandemi sırasında her gün yüzmeye gitmiş ve yoga yapmış. Dr. Dychtwald bu imrendirici tabloyu bir kenara bırakırken pandeminin herkes için oldukça zor geçtiğini de kabul ediyor ve “Hepimizin 'yaşlandığı' konusunda sizinle aynı fikirdeyim. Pandemi sürecinde hepimiz dramatik bir biçimde yaşlandık” diye devam ediyor. Sürekli yorgun hissetme ve egzersiz yapmaya yönelik sonsuz bir üşengeçlik halinde olmayı ise şu çarpıcı ifadeyle yorumluyor:

“Sebebi muhtemelen depresyon. Tüm bu süreci yaşlanmayla ilişkilendiriyorsunuz ama bu geçecek.”

Dr. Dychtwald, “Yaşlı insanlar, yaşadıkları ve sahip oldukları şeyler için minnettarlık duymaya daha yatkındır. Duygusal zeka yaşlandıkça yükselir” diye devam ediyor. Peki bu kadar süre hareketsiz geçtikten ve zihinsel olarak da “hamladıktan” sonra bu düşüşten nasıl çıkılacak?

'HAMLIKTAN' NASIL KURTULACAĞIZ?

“Covid'in kalıcı bir etki yaratıp yaratmadığını ve gerçekten birkaç yıl sonra ortadan kaybolup kaybolmadığını söylemek zor” diyen Dr. Arbaje buna rağmen “hamlıktan” kurtulmak için de oldukça umut aşılayan bir yanıt veriyor:

“Vücudu hareketlendirmeyi bir kez başardığınızda gerisi bildiği şeyi yapması için ona izin verme meselesi: Yenilenmek ve iyileşmek.”

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr 

*Bu haberdeki bilgilerin büyük bir kısmı The New York Times'ta “Too Young to Feel So Old” başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.

Kaynak: Web Özel