'Bunları kimseye anlatamazsın' | İş hayatında gizlilik sözleşmesi neleri kapsıyor?

Gizlilik kuralları işverenlerin en hassas olduğu noktalardan biri. Çünkü çalışanların gizlilik kurallarını ihlal etmesi halinde, rakiplerinin öğrenmemesi gereken bilgilerin ifşa olması söz konusu. Bu nedenle iş sözleşmelerinde gizlilik maddeleri yer alıyor ve biz maddelerin ne olduğuna dikkat etmezsek (mesela işyerinden paylaştığımız bir fotoğraftan ötürü) kovulmamız bile mümkün.

Dünyanın en ünlü futbolcularından Cristiano Ronaldo'nun Manchester United'da yaşadığı sorunları anlatması dünyada gündeme oturdu. Kulübün gizlilik kurallarını ihlal ettiği için Ronaldo'ya tarihi nitelikte bir ceza vermesi gündemde.

Peki şirketler neden gizlilik sözleşmesi imzalatma ihtiyacı duyarlar ve çalışanların bu konuda nelere dikkat etmesi gerekiyor?

İş ve Sosyal Güvenlik Hukukçusu Prof. Dr. Can Tuncay, “Şirketler, işyerindeki birtakım sırların, rakipler tarafından bilinmesi istenmeyen bilgilerin bu şirketlere geçmesini önlemek için gizlilik sözleşmesine ihtiyaç duyarlar” değerlendirmesini yapıyor. Şirketlerin bazı politikalarının ve düşüncelerinin başkaları tarafından öğrenilmesini istemediğini vurgulayan Tuncay, “Özellikle yabancı şirketler bu konulara çok önem veriyor” demekte.

NELER GİZLİLİK KAPSAMINA GİRER?

İş hukuku uzmanı ve avukat Naciye Uçar ise, bir personelin gizlilik kurallarına uymadığında nelerle karşılaşacağını bilmesi ya da gizlilik kurallarına tabi olan bilgilerin ne olduğunu öğrenmesi gerektiğine işaret ediyor.

Peki bu gizlilik kurallarına tabi olan bilgiler neler? Yani, çalışanlar olarak nelere dikkat etmeliyiz?

Gizlilik hükümleri şirketten şirkete değişeceği gibi genelde, işin yapılış şekli, işyerinde kullanılan makineler, ücretlendirmeler, ürünlerin satış maliyetleri gibi konular gizlilik kapsamına girebiliyor.

Daha net izah edebilmek için konuyu bir örnekle açıklayalım:

Farz edelim ki bir fabrikada güvenlik görevlisi olarak çalışıyorsunuz ve çalıştığınız firma yurt dışından devasa bir makine satın aldı ve bahse konu makine Türkiye'de bir tek bu şirkette mevcut. Siz de makinenin büyüklüğü konusunda şaşkınlığınızı gizleyemediniz ve sosyal medyada makinenin videosunu paylaştınız. İşte bu durumda, çalıştığınız güvenlik şirketi ile fabrika mahkemelik olabiliyor ve fabrika, ticari sırları ifşa ettiğiniz için 6, belki de 12 aylık maaşınıza tekabül edebilecek bir tazminat talep edebiliyor. Güvenlik şirketi de işinize son verebiliyor.

İş hukuku uzmanı ve avukat Naciye Uçar, insanların çalışanlarına gizlilik sözleşmesi imzalatmasının hem Ticaret Kanunu hem de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamına dahil edildiğini dile getiriyor. Borçlar Kanunu kapsamında da personelin gizlilik yükümlülüğü olduğunu aktaran Uçar, “Çalışanın hem yapılan işle hem de işyeri ile alakalı yükümlülükleri var. Mesela bazı aile firmalarının gizlilik sözleşmelerinde, baba ile oğul arasındaki tartışmanın dahi dışarıyla paylaşılmaması gerektiği yazıyor” demekte.

Uçar, “Çünkü yasal olarak baktığımızda, işyerinin yaptırım sağlayabilmesi için mutlaka personele bir evrak imzalatmış olması gerekiyor. Etik olarak da bir kişiye uyması gereken kuralları söyleme yükümlülüğü söz konusu” ifadelerine yer veriyor.

Prof. Dr. Tuncay da gizlilik hükümlerinin ihlal edilmemesi için sözleşmelere cezai şartlar koyulduğunun ve bu sözleşmelerin hukuken geçerli olduğunun altını çiziyor. Tuncay, “Genel hukuk ve sözleşme serbestisi açısından bu sözleşmeler geçerlidir, hukuka aykırı bir yanı yoktur” değerlendirmesini yapıyor.

CEZAİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ VAR

Gizlilik sözleşmeleri hukuken geçerli olduğundan dolayı ihlal edilmesi halinde ciddi cezai yükümlülükleri olabiliyor.

Tuncay bu konuda şöyle konuşuyor:

“Gizlilik sözleşmesindeki kuralları bilmiyorsanız, mesela işyerinden bir makinenin fotoğrafını paylaşmadan önce sormanız lazım. Gizlilik hükümleri arasında yer alıyorsa tazminat ödemek zorunda kalırsınız ya da işten çıkarılırsınız. Çalışanlar gizlilik şartlarına dikkat etmeli, daha bilinçli olmalı.”

Naciye Uçar ise, yaptırımlara ilişkin olarak gizli bilgilerin niteliğine göre ayrıldığına dikkat çekiyor. Ticari sırların ve kişisel verilerin paylaşılmasında yaptırımların değişebildiğini aktaran Uçar, “Haksız rekabet hükümlerine de aykırılık olduğu için hem cezai yönü var, hem uğradığı zararın tazmini de mümkün” diyor.

'SÜRELİ DEĞİL, ÖMÜR BOYU'

Öte yandan, bu sözleşmelerdeki yükümlülüklerimiz o işyerinden ayrıldığımızda da devam edebiliyor.

Çalışanlar neden istifa ediyor? Şirket mi, yoksa yönetici mi etkili?Yaşam

Bunu da yine fabrika örneğiyle açıklayalım:

Bir fabrikada teknisyen olarak çalışıyorsunuz ve Türkiye'de bulunmayan bir makineyi kullanabiliyorsunuz. Şirketinizin rakibine bu makineyi alması halinde satışlarının artacağını, sizin de makinenin nasıl kullanıldığını bildiğinizi söylemeniz halinde yine ticari sırları ifşa etmiş oluyorsunuz.

Uçar, gizlilik sözleşmelerinin süreli değil, ömür boyu olabildiğini kaydederek, “Çünkü orada öğrendiğiniz iş teknikleri de gizlilik kapsamına giriyor. Yargıtay'ın da üzerinde en çok durduğu husus ticari sırlar ve iş teknikleridir” ifadelerine yer veriyor.

sidal.utkucu@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel