Yapay zeka çevirmenliği öldürüyor mu?

Çevirmen Osman Akınhay'ın Fransızca bilmeden "Bir Yazarın Hayatı: Milan Kundera" isimli biyografi kitabını Google Translate ile çevirdiğini açıklaması sosyal medyada tepki çekmişti. Kimi çevirmenler bir dile hakim olmadan yapay zeka ile çeviri yapmanın dili öldüreceğini söylerken kimi de çevirmenlik mesleğinin yavaş yavaş tarihe karıştığını ya da iş tanımının değiştiğini ifade etti.

'DİLE HAKİM OLMAK ŞARTIYLA KULLANILABİLİR'

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Çeviribilim Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mine Yazıcı, çeviri programları kullanılması hakkında "Tabii kullanılmalı" derken dile hakimiyet koşulu olması gerektiğini söyledi.

İki dil bilmek sizi daha mı akıllı yapar?Yaşam

Prof. Yazıcı "Artık olanı inkar edemeyiz. Yapay zekanın çevirilerde kullanılması bana göre doğru kullanılırsa etik. Ancak çevirinin kalitesi ile ilgili olarak çeviriyi yapanın iki dile de hakim olması gerekiyor" diye konuştu. 

'BÖLÜMLER İHTİYACI KARŞILAMIYOR'

Dil bölümleri hakkındaki görüşlerini de paylaşan Prof. Dr. Mine Yazıcı, dil bölümlerinin içeriği ve programının günün ihtiyaçlarına cevap vermediğini belirtti ve şöyle dedi:

"Öğrencilerin, mezun olduklarında okudukları ve öğrendikleri zengin bilgiyi kullanma alanları yok. Para kazanmaları çok zor. Ama tabii ki bu zengin bilgiyi kaybetmek de yazık."

Netflix'te geçen yıl yayınlanan The Chair dizisi de dil ile ilgili bölümlerde okuyanların bu sorununu dile getiriyor. Pembroke Üniversitesi'ne İngilizce Bölüm Başkanı olarak atanan Dr. Ji-Yoon Kim'in hikayesinin anlatıldığı dizi, öğretim görevlileri ve öğrencilerin bölüme olan ilgisizliğini ve geleneksel kalıplara takılıp kaldıklarını gözler önüne seriyor.

Günümüzde ABD'de birçok üniversitede dil bölümleri seçmeli ders haline getiriyor. Türkiye de dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde bu bölümler kapanıyor. Yabancı dil ve karşılaştırmalı edebiyat ile çeviribilim mezunları da alanlarında iş bulamamaktan şikayetçi.

'ÜZERİMİZDE BASKI VAR, ÇEVİRMENLER MESLEKTEN SOĞUYOR'

Avustralya'daki Queensland Üniversitesi'nde Edebiyat bölümü öğretim üyesi olan Aslı İdil ise sektörün neden bu hale geldiği konusuna görüşlerini paylaştı.

Çeviriler için kendisinin de yapay zeka çeviri programları kullandığını söyleyen İdil, "Kelimelerin cümle içinde cümlenin yapısına uygun olarak yerleştiğini kontrol etmek için, yani bize zaman kazandırsın diye kullanıyorum" dedi. 

Ancak İdil, edebiyat çevirisi yaparken mutlaka o dile hakim olmak gerektiğini ifade ederken şunları söyledi:

"Yapay zeka, bir dildeki sözcük oyunlarını, ironileri, şakaları ve uydurma kelimeleri genelde anlayamıyor. Bu yüzden çeviri yapanın o kelimelerin köklerini bilmesi, dile hakim olması gerekir. Dile hakim olmayan biri yapay zeka kullanarak çeviri yapamaz." 

Sözlerine "Google Translate, Deepl ve Papago gibi programlar yüzünden şirketler artık bizi çevirmen olarak görmüyor" diye devam eden İdil, "Bizden Google Translate çevirilerini editlememizi istiyorlar. Böyle yapmak metni baştan çevirmekle aynı şeye denk geliyor." diyerek çevirmenlik mesleğinin geldiği noktayı özetledi.

'FİRMALAR 'BU PROGRAMLAR NASIL OLSA ÇEVİRİYOR' DİYE...'

Yapay zeka kullanımı yüzünden iş yüklerinin arttığını ve aldıkları paranın da oldukça azaldığını söyleyen İdil, "Küçük hatta son zamanlarda büyük yayınevleri ve çeviri isteyen firmalar 'Bu programlar nasıl olsa çeviriyor' diye üç ayda örneğin 500 sayfalık bir kitap çevirmemizi istiyorlar" dedi. 

Üç aylık sürenin herhangi bir dilden 500 sayfalık bir kitap çevirmek için çok sınırlı bir süre olduğunu söyleyen İdil "Ancak yayınevleri Google Translate ile bir günde çevrilebileceğini zannediyor. Zamanımız daralıyor üstüne verilen ücretler düşüyor" diyerek karşı karşıya kaldıkları bu tarz baskıların ve kendilerine teklif edilen düşük ücretlerin de çevirmenleri meslekten soğuttuğunu dile getirdi.

'ÇEVİRMENLİK BAŞKA BİR MESLEĞE DÖNÜYOR'

Almanya'da yaşayan çevirmen Ezgi A., çeviribilim mezunu olduğunu ama yapay zekanın sektöre girmesi nedeniyle iş tanımının değiştiğini söyledi. Ezgi A. "Artık çoğu zaman makine çevirilerini okuyup düzeltiyorum" ifadelerini kullanırken "Çevirmenlik başka bir mesleğe dönüyor. Çeviri editörlüğü ya da içerik onaylayıcı haline geliyor" dedi.

Yapay zeka çeviri programlarının hukuk ve mühendislik gibi teknik konularda iyi olduğunu belirten Ezgi A., edebiyatta ise iyi olmadığını belirterek "Ancak bu programlar yüzünden sektör çok daraldı" diye konuştu.

Kaynak: Web Özel